(Προσοχή! Αν κάποια κομμάτια δεν σας παίζουν, δοκιμάστε να μπείτε στη σελίδα από έναν άλλον browser. Είναι σύνηθες!)
Σ' αυτήν τη σελίδα μπορείτε να βρείτε τα εξής:
1. Ρεμπέτικα και μικρασιάτικα τραγούδια, από δίσκους 78 στροφών, σε πολύ καθαρή ηχητική κατάσταση (μάλλον, να το πω αλλιώς, δε θα βρείτε εύκολα καθαρότερα...).
Θα επιλέγονται ηχογραφήσεις όχι τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό και θα είναι είτε μόνο σε ηχητική μορφή, είτε και σε βίντεο.
2. Άλλο ενδιαφέρον ηχητικό υλικό, όπως π.χ. ερασιτεχνικές ηχογραφήσεις, η φωνή κάποιων από τους συντελεστές του ρεμπέτικου κ.α.
3. Σημαντικά -πάντα κατά τη γνώμη μου- βίντεο με θέμα το ρεμπέτικο και μικρασιάτικο τραγούδι.
Κάντε ...υπομονή, θα εμφανίζονται σιγά-σιγά!
Σ' αυτήν τη σελίδα μπορείτε να βρείτε τα εξής:
1. Ρεμπέτικα και μικρασιάτικα τραγούδια, από δίσκους 78 στροφών, σε πολύ καθαρή ηχητική κατάσταση (μάλλον, να το πω αλλιώς, δε θα βρείτε εύκολα καθαρότερα...).
Θα επιλέγονται ηχογραφήσεις όχι τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό και θα είναι είτε μόνο σε ηχητική μορφή, είτε και σε βίντεο.
2. Άλλο ενδιαφέρον ηχητικό υλικό, όπως π.χ. ερασιτεχνικές ηχογραφήσεις, η φωνή κάποιων από τους συντελεστές του ρεμπέτικου κ.α.
3. Σημαντικά -πάντα κατά τη γνώμη μου- βίντεο με θέμα το ρεμπέτικο και μικρασιάτικο τραγούδι.
Κάντε ...υπομονή, θα εμφανίζονται σιγά-σιγά!
Σπάνια και ιδιαίτερα 78-ρια, ευρέως ...άγνωστα!
Τι τόνε μέλλει το μπαξέ κι αν του 'φυγε τ' αηδόνι;
Και μ' άλλα διάφορα πουλιά, η νύχτα ξημερώνει...
("Μινόρε μανές", Ορφανίδης Μητσάκης, ΗΠΑ, δεκαετία του '50)
Αυτόν τον σπάνιο και ιδιαίτερο "Μινόρε μανέ", με το αδέσποτο στιχάκι, θα τον βρείτε πιο κάτω και θα τον απολαύσετε όσες φορές θέλετε. Βάζω τα τραγούδια χρονολογικά, αλλιώς θα τον προέτασσα!
Κι έτσι αρχίζουν οι "μαύρες" ερωτήσεις και οι "κίτρινες" απαντήσεις: Γιατί δε γράφονται σήμερα ανάλογα στιχάκια; Μα γιατί δεν έχει σήμερα ανάλογους δημιουργούς. Μήπως άλλαξαν οι καιροί; Αριθμητικά ναι, όμως σαν αισθήματα και προβλήματα ανθρώπων είναι ακριβώς ίδιοι. Αυτό το υπέροχο, μα και τόσο σοφό στιχάκι, το δημιούργησαν αγράμματοι άνθρωποι. Γιατί να μην φτιάχνουν τέτοια, π.χ. καθηγητάδες, ποιητάδες, Ακαδημαϊκάδες, διάφοροι "τζακάδες" και λοιποί "άδες"; Μα γιατί οι προαναφερθέντες, είναι παραμορφωμένοι και ο εγωιστικός ψυχαναγκασμός τους αδιαπέραστος, οπότε η έμπνευση δεν έχει από πού να "μπει", για να πάρει κάποια μορφή -όπως λ.χ. στο εν λόγω στιχάκι- και μετά να "βγει". (Υπάρχουν, πάντως, και λίγες -ελαχιστότατες- εξαιρέσεις, στους ...παραμορφωμένους, όπως για παράδειγμα ο σπάνιος και ιδιαίτερος Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος). Έχει κι άλλες "μαυρίλες" και "κιτρινίλες", αλλά αφήστε το...
Τα τραγούδια περάστηκαν κατά χρονολογική σειρά εκτύπωσης του δίσκου τους. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με ...αριθμολαγνεία, αλλά επειδή -εσκεμμένα- ήθελα να φορτώσω την αίσθηση της ακρόασης, με ένα ιστορικό και -κατ' επέκταση- συνειρμικό στίγμα.
Ειδικό αφιέρωμα στις πρώτες ηχογραφήσεις (σε επίπεδους δίσκους, 78 στροφών), πριν καν ...σκάσει μύτη το έτος 1910!
Πολύ ...σκονισμένα είναι τα αυλάκια των δίσκων που χαράχτηκαν το 1905, 1906, 1907, 1908 και 1909, αλλά τελικά ακούγεται ωραία ο θησαυρός που κρύβουν. Γι' αυτό και σκέφτηκα ένα ειδικότερο αφιέρωμα, μάλιστα με προσθήκη κάποιων ετικετών -ό,τι μπόρεσα να βρω δηλαδή- προς τέρψη και των οφθαλμών. Πολύ-πολύ δύσκολο να σας πω πόσος χρόνος απαιτήθηκε για τις αποθορυβοποιήσεις... Δεν αποτιμάται καθόλου εύκολα, όταν μάλιστα έχουν δουλέψει τέσσερα άτομα σε τέσσερις διαφορετικές χώρες τις Ευρώπης! Οι δίσκοι ήταν σε πάρα πολύ άσχημη κατάσταση, αλλά αυτό είναι λογικό θα έλεγα. Γιατί στην αυγή της (επίπεδης) δισκογραφίας, ο κόσμος δεν είχε ιδέα -αλλά και ούτε ήταν συνηθισμένος- στο πως να μεταχειρίζεται το νέο μουσικό ...παιχνιδάκι (γραμμόφωνο και δίσκους), οπότε προφανώς ...αυτοσχεδίαζε με αποτέλεσμα τη μερική καταστροφή των δίσκων. Αφήνω πια τι θα γινόταν σε στιγμές γλεντιού και πιοτού!
Με την ευκαιρία να σας πω ότι οι επίπεδοι δίσκοι γραμμοφώνου εμφανίστηκαν στην Ευρώπη κάπου μεταξύ 1900-1902 ενώ οι μουσικοί "κύλινδροι" -οι οποίοι, σημειωτέον, δε χρησιμοποιήθηκαν στις ηχογραφήσεις Σμύρνης και Πόλης- συνέχισαν να εκδίδονται στην Αμερική μέχρι το 1910 περίπου, παράλληλα με τους επίπεδους.
Με την ευκαιρία να σας πω ότι οι επίπεδοι δίσκοι γραμμοφώνου εμφανίστηκαν στην Ευρώπη κάπου μεταξύ 1900-1902 ενώ οι μουσικοί "κύλινδροι" -οι οποίοι, σημειωτέον, δε χρησιμοποιήθηκαν στις ηχογραφήσεις Σμύρνης και Πόλης- συνέχισαν να εκδίδονται στην Αμερική μέχρι το 1910 περίπου, παράλληλα με τους επίπεδους.
 |
Η ετικέτα αριστερά είναι η επανέκδοση της Victor από το ΒΛΑΧΙΚΟ ΣΥΡΤΟ, που έγινε στην Αμερική, κατ' αντιγραφή της αρχικής ηχογράφησης στην Πόλη, από την εταιρεία DP Zonophone. (Δεν βρήκα την πρώτη ετικέτα ή κάποιος ...σφυρίζει αδιάφορα). Στη Zonophone, ο αριθμός σειράς είναι Χ-108001 και ο αριθμός μήτρας 404R, ενώ στη Victor ο αριθμός σειράς είναι 63556-Α (φαίνεται) και της μήτρας 404R (ο ίδιος).
Το "Τσομπανόπουλο" έχει αριθμό μήτρας 895r και (η "τούμπα" του) το "Λάμπει μεσ' στο γιαλό" 314r, μάλιστα διακρίνονται στο κάτω μέρος των ετικετών -με μεγέθυνση φυσικά.
|
Βλάχικο συρτό - τρίο, Πόλη, 1905
(Η μουσική χρησιμοποιήθηκε αργότερα για το χαζοπρεπές "Θα πάρω δυό", ο δε Τζακ Γκρέγκορι "κάτι" τσίμπησε και το έβαλε στο "Τρικούβερτο")Τσομπανόπουλο - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1905-1906
Λάμπει μεσ' στο γιαλό - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1905-1906
Κουτσαβάκι (Πάλι μεθυσμένος είσαι) - Γιαγκούλης (Ι. Ψαμαθιανός), Πόλη, 1906
Γιαννούλα (Τσανακαλιώτισσα) - Γιαγκούλης, Πόλη, 1906
Μπάτε κορίτσια στο χορό - Γιαγκούλης, Πόλη, 1906
Μανές Ταβαχανιώτικος - Κώτσος Βλάχος, Πόλη, 1906
Γιασεμί - Κώτσος Βλάχος, Πόλη, 1906
Γαλατιανό μανές - Ζουναράκι, Πόλη, 1906
(Εδώ τα "πράγματα" δεν είναι όπως γράφονται και ακούγονται... Ήγουν, τους ξέφυγε λάθος ετικέτα! Κατ' αρχήν δεν είναι ο Ζωναράκης, αλλά ο Γ. Τσανάκας ο οποίος τραγουδάει: Δεν ήταν να μη σ' έβλεπα απ' την αρχή πουλί μου... Πρωτοκυκλοφόρησε από την Zonophone με αριθμό Χ-102828 και στη συνέχει; από την Victor Vi 63549 -είναι η ετικέτα στα δεξιά- πάντα με αριθμό μήτρας 1591y. Έχει και συνέχεια σε λίγο...)
Ραστ γκαζέλ - Γιάννης Τσανάκας, Σμύρνη, 1906
(Προσοχή! Ο αριθμός μήτρας είναι1591r -και όχι 1591y που ανήκει στο ακριβώς προηγούμενο κομμάτι. Εδώ ο Τσανάκας τραγουδάει: Πάντα με σέβας περπατώ...)
Ανδριάνα - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1906
Σούστα - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1907
Arap Marsi - Zahariayadis, Σμύρνη, 1907
(Είναι η μελωδία του "Κάηκε ένα σχολείο" και πρόκειται για παραδοσιακή τουρκική μελωδία η οποία ανάγεται στον 17ο αιώνα. Ο αρχικός τίτλος ήταν "Tuna Nehri" ή "Plevne Marsi" και γράφτηκε ως πανηγυρικός ύμνος στον Οσμάν πασά.
Ο ήρωας των Τούρκων Οσμάν Νουρί Πασάς έδρασε στην Πλέβνα της Βουλγαρίας (στην πολιορκία της Πλέβνας από τους Ρώσους κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1877). Πάντως το τραγούδι-ύμνος για τον ήρωα Οσμάν Πασά το τραγουδούσαν οι Τούρκοι μέχρι το 1924, που ο Κεμάλ σιωπηρά κατάργησε τα τραγούδια που είχαν αντικείμενο τα κατορθώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Προσοχή, όμως, γιατί "Πλεβνα" ή "Πλεύρα" λένε κι ένα οργανικό της Πρέβεζας που στη Λέσβο λέγεται "Τα ξύλα" και δεν είναι άλλο από το "Cecen kizi", του Tanburi Cemil Bey, ηχογραφημένο στην Πόλη το 1912. Θα το βρείτε παρακάτω).
Να μια ηχογράφηση, τώρα, του "Tuna Nehri" ή "Plevne Marsi"!
Ο ήρωας των Τούρκων Οσμάν Νουρί Πασάς έδρασε στην Πλέβνα της Βουλγαρίας (στην πολιορκία της Πλέβνας από τους Ρώσους κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1877). Πάντως το τραγούδι-ύμνος για τον ήρωα Οσμάν Πασά το τραγουδούσαν οι Τούρκοι μέχρι το 1924, που ο Κεμάλ σιωπηρά κατάργησε τα τραγούδια που είχαν αντικείμενο τα κατορθώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Προσοχή, όμως, γιατί "Πλεβνα" ή "Πλεύρα" λένε κι ένα οργανικό της Πρέβεζας που στη Λέσβο λέγεται "Τα ξύλα" και δεν είναι άλλο από το "Cecen kizi", του Tanburi Cemil Bey, ηχογραφημένο στην Πόλη το 1912. Θα το βρείτε παρακάτω).
Να μια ηχογράφηση, τώρα, του "Tuna Nehri" ή "Plevne Marsi"!
Tchakidzi Turkessou - Haim Effendi, Σμύρνη, 1908
Seni Ghiardukdje Titre - Gulistan Hanim, Πόλη, 1908
(Το 1922 το ηχογράφησε ο Haim Effendi και το 1933 το έκανε δίσκο στα ελληνικά η Ρίτα Αμπατζή με τίτλο "Φερετζέ").
(Το 1922 το ηχογράφησε ο Haim Effendi και το 1933 το έκανε δίσκο στα ελληνικά η Ρίτα Αμπατζή με τίτλο "Φερετζέ").
Χανουμάκι - Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1908
Σμυρνιοπούλα - Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1908
Ύμνος ελευθερίας-Απορώ Μακεδονία - Γ. Κανδηλάκης, Πόλη, 1908
Ελενίτσα (Αλατσατιανή) - Μιχαλάκης;, Πόλη, 1908 (Δίσκος ODEON 58506)
 |
Η ετικέτα αριστερά είναι η πρώτη-πρώτη ηχογράφηση των ...Σπασμένων κουπών (Πόλη, 1908), αυτή στο μέσον είναι η δεύτερη ηχογράφηση (Σμύρνη, 1909) και η δεξιά η αμερικάνικη έκδοση της μεσαίας με τον ίδια αριθμό μήτρας 12802.
|
Tschifte Telli (Θα σπάσω κούπες), Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1908
Tsifte-Telli (Θα σπάσω κούπες), Ελληνική Εστουδιαντίνα*, Σμύρνη, Μάρτιος 1909
(*) Τραγουδάει ο Κώστας Τσανάκας μαζί με έναν άγνωστο
Το 1909 στη Σμύρνη, ο Ovannes Effenti ηχογράφησε στα τουρκικά το "Tsifte-Telli" (Θα σπάσω κούπες) στην Gramophone, μάλιστα υποθέτω ότι ήταν λίγο πριν ή λίγο μετά από την ελληνική ηχογράφηση (δυστυχώς δεν έχω ετικέτα ή αριθμούς).
Tsifte-Telli (Θα σπάσω κούπες), Ovannes Effenti, Σμύρνη, Μάρτιος; 1909
Ματζόρε μανές - Γιάννης Τσανάκας, Σμύρνη, 1909
Ατσιγγάνα - Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα, Πόλη, 1909
Madam Gaspar, Θεσσαλονίκη, 1909 (Εβραϊκό)
Συρτός πολίτικος - Ελληνικό Κουαρτέτο Μουσικής, Κάιρο, 1909
Συρτός - Αρμόνικα και κιθάρα, Κάιρο;, 1909
Έχε γεια καημένε κόσμε - κ. Νάκις, Θεσσαλονίκη, 1909
Τα ευζωνάκια (Σ. Παπασταθόπουλου) - Δ. Λαμπρίδης-χορός, Αλεξάνδρεια, 1909
Δώδεκα ευζωνάκια - Χρήστος, Θεσσαλονίκη, 1909
Ousac Gazel - Achir Effendi συνοδεία πολίτικης λύρας, Πόλη;, 1909
Βουρνοβαλιά - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Σμύρνη, 1909Μια Πριγκηπιώτισσα - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Σμύρνη, 1909
Η τρελλή, Καστανή - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Σμύρνη, 1909
Ελληνικός ύμνος (Εθνικός ύμνος) - Μπάντα Αλεξάνδρειας;, Σμύρνη, 1909
Μαύρ' έιν' η νύχτα - Μπάντα Αλεξάνδρειας;, Σμύρνη, 1909
Μπάλλος του γάμου - Λ. Μενεμενλής, Σμύρνη, 1909
Σμυρναίϊκο Μανέ Τζιβαέρι - Δις Μαρία, Σμύρνη, 1909
Ψεύτικος Δουνγιάς - Κος Λευτέρης (Μενεμενλής), Σμύρνη 1909
(Στο ρυθμό, είναι κανονική "ταραντέλα", αλλά κάποιος θεριακλής Θρακιώτης θα μπορούσε -στην ανάγκη- να το χορέψει και "ζωναράδικο"...)
Το μελαχροινό - Ελληνική Εστουδιαντίνα, Σμύρνη, 1909
Γιαφ γιουφ - Εστουδιαντίνα Ζωναράκη, Πόλη, 1909
Ηλεκτρικό κορίτσι (Παραδοσιακό;!), Εστουδιαντίνα Πανελλήνιον, Πόλη, 1909 (Orfeon Record, NO-13468)
Μινόρε μανές - Ζουναράς, Πόλη, 1909
Κι έτσι έφεξε το 1910...
Εμείς εδώ στην ψωρο(lacόst)αινα να 'χουμε τα αίσχη του Κιλελέρ, όταν στην Ν. Υόρκη μεταδίδονταν -για πρώτη φορά- ραδιοφωνικά η Καβαλερία Ρουστικάνα και Οι παλιάτσοι. (Λίγο μετά, η γη περνούσε μέσα από την ουρά του κομήτη του Χάλεϋ...)
Οι ηχογραφήσεις πάντως στα μέρη "μας" συνεχίζονταν!Σμυρναίικος μανές - Ψαμαθιανός, 1910, Πόλη
Cecen Kizi - Tanburi Cemil Bey (1873-1916), 1912, Πόλη
Από αυτό το θεσπέσιο κομμάτι προέκυψαν "Τα ξύλα", της Λέσβου και η "Πλεύρα" -ή "Πλεβνα"- της Πρέβεζας. Σας μίλησα και πιο πάνω, με άλλη αφορμή.
Μπουρνοβαλιό (Χήρα ν' αλλάξεις τ' όνομα) Τραγούδι: Απόστολος Παπαδιαμάντης (ανιψιός, από αδελφό, του κοσμοκαλόγερου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη). Μπουζούκι: Κώστας Καλαμάρας (Συριανός) και δεν αποκλείεται να έπαιζε μπουζούκι "τσιβούρι" ή "γόνατο" τα οποία αναφέρει ο Μάρκος στην "ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ" του (1973), σελ 107. Πατήστε εδώ για περισσότερα στοιχεία.
Ηχογράφηση: 17-7-1917, Görlitz Γερμανίας (σε στρατόπεδο) από την Βασιλική Πρωσική Φωνογραφική Επιτροπή.
Καροτσιέρης, οργανικό, ΗΠΑ, 1920, Panhellenion PAN-5027 (118-0)
Ο δίσκος αναφέρει το όνομα Κυρία Κούλα, αλλά δεν τραγουδάει κανείς... Ακούω μόνο σαντούρι και βιολί.
Shed Araban taksim, Μάρκος Μελκών, Σικάγο, 1926
Karsilamas Terikdag, Λαϊκή ορχήστρα Καββαδία, N. Jersey, 1926
Tsifteteli Gazel, Αχ. Πούλος, 1926 (στα τουρκικά)
Το σαλέπι, Θ. Μυτιληναίος, Σικάγο, 1926
Αμύγδαλο (οργανικό) - Λουκιανός Καββαδίας-πιάνο, 1926
Ταταυλιανό χασάπικο - Λουκιανός Καββαδίας-πιάνο, 1926
Η τράτα - Σ. Στασινόπουλος, Ν.Υ., 1927
Μη μου χαλάς τα γούστα μου - Λ. Μενεμενλής, Αθήνα, 1927
Τσιφτετέλι - Αθ. Μακεδόνας-βιολί, Σικάγο, 1927
Αϊδίνικος χορός - Μ. Παπαγκίκα, Ν.Υ., 1928
Σμυρναίικος μπάλος - Β. Σωφρονίου, 1928
Τούτοι οι μπάτσοι - Γ. Ιωαννίδης, Ν. Υόρκη, 1928
Βλάχικο χασάπικο - Μανδολινάτα Ιερόθεου Σχίζα, 1928
Νέο μάγκικο - Β. Σωφρονίου, 1928
Ο Μποχώρης - Πωλ (Λεοπόλδος Γαδ), Βερολίνο, 9/1928
 |
Έτσι λοιπόν, το επόμενο τραγούδι "Οι χασικλήδες", ηχογραφήθηκε στις 25-9-1928 στο Βερολίνο, με τον Πωλ να τραγουδάει και με συνοδεία από το ίδιο "τρίο", δύο μαντολίνα και μία κιθάρα, με επί κεφαλής τον Περιστέρη. Το "Μερακλής", δεν είναι όνομα τραγουδιστή, αλλά "επίθετο" στον Πώλ! Να και η ετικέτα του, πεντακάθαρη.
Οι χασικλήδες, Πωλ, Βερολίνο, 25-9-1928, ΧΟΜΟΚΟΡΔ, G. 4-32065 TM - 857
Μανές χουσεϊνί, Νταλγκάς, 1928
Στης Σύρας τον ανήφορο, Κατσαρός, 1928
Το χασίσι (Δ. Ζάττα), Σαβαρής - Μηλιάρης, 1929 (ελ-αφρώδες ...χασικλιδικόν!)
Μαχούρ μανές, Φρατζεσκοπούλου, 1929
Μη μού χαλάς τα γούστα μου - Πωλ, Πόλη, 1929
Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο - Μαν. Καραπιπέρης (μπουζούκι-τραγούδι), Ν.Υ., 1929
Αϊδίνικο ζεϊμπέκικο - Μαν. Καραπιπέρης (μπουζούκι-τραγούδι, Ν.Υ., 1929
Φατιμέ ζεϊμπέκικο - Μαν. Καραπιπέρης (μπουζούκι-τραγούδι, Ν.Υ., 1929 (δεν εκδόθηκε ποτέ...)
Σοκιανή ζεϊμπέκικο - Μαν. Καραπιπέρης (μπουζούκι-τραγούδι, Ν.Υ., 1929 (δεν εκδόθηκε ποτέ...)
Ντουντού - Παν. Τσώρος (μπάντσο-τραγούδι), Ν.Υ., 1929
Ο σκυλόμαγκας (Π. Κυριακού-Τέντη) - Π. Κυριακός, 1930
Καρδιοκλέφτρα (Ογδοντάκη), - Δ. Αραπάκης, 1930
Ο ψαράς με το γρι-γρι - Ζ. Κασιμάτης, 1930
Από την πόρτα σου περνώ - Α. Κωστής, 1931
Απ' την Πόλη ένας μόρτης (Α. Νταλγκά) - Νταλγκάς, 1931
Σούστα πολίτικη - Α. Νταλγκάς, 1931
Ο άσωτος - Αγαθοκλής Μούσκας, 1931
Η φυλακή είναι σχολείο - Α. Κωστής, 1931
Gel Barishaolum - Αγάπιος Τομπούλης, 1931
Κάτω στο γιαλό - Β. Σωφρονίου, 1931
Μπάλλος της αυγής - Β. Σωφρονίου, 1931
Ντερτλίδικος χορός - Α. Κωστής-κιθάρα, 1931
Μπίντα γιάλα (Π. Τούντα) - Ρόζα, 1931
Έχω μεράκι έχω νταλγκά (Α, Νταλγκά) - Α. Νταλγκάς, 1932
Μπαρμπουτατζής (Ν. Μάθεση-Μ. Χρυσαφάκη) - Στελλάκης, 1932
Zechra sarki (Refik Bey) - Deniz Kezi Eftalia, Πόλη, 1932
Η έμορφη Αττάλεια - Κ. Δούσας, Σικάγο, 1932
Η τράτα - Κ. Δούσας, Σικάγο, 1932
Μελαχρινούλα - Μ. Φρατζεσκοπούλου, 1932
Τσαγκαράκι (Κ. Σκαρβέλη) - Ρίτα, 1932
Δυό γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά ή Μεμέτη) - Στελλάκης, 1932
Δυό γυφτοπούλες(Σ. Γαβαλά ή Μεμέτη) - Νούρος, 1932
Σπάστα ρήμαξτα (Π. Τούντα), Στέφανος Βέζος, 1932
Οι νταήδες (Σ. Βέζου), Σ. Βέζος - Ζ. Κασιμάτης - Γ. Γεωργίου, 1932
Η Κούλα (Κ. Καρίπη) - Ρίτα, 1932
Η Κούλα (Κ. Καρίπη) - Ρόζα, 1933
Μερακλού (Γ. Ασίκη) - Στελλάκης, 1933
Νέα μερακλού (Κ. Τζόβενου) - Μ. Καναροπούλου, 1933
Μπαγλαμαδάκι (Γ. Καμβύση) - Γ. Καμβύσης, 1933
Ο Νταβατζής της Μαίρης (Α. Νταλγκά) - Α. Νταλγκάς, 1933
Ο μερακλής (Σ. Περιστέρη) - Σ. Περιστέρης-μπουζούκι, 1933
Αργιλές (Β. Παπάζογλου) - Στελλάκης, 1933
Ο δερβίσης (Μάρκου) - Μάρκος, 1933
Η Κλωστηρού (Μάρκου) - Μάρκος, 1934
Ο Ροϊδίτης (Σ. Γαβαλά) - Ρίτα, 1934
Ο ρεμπέτης (Κ. Ρουμελιώτης) - Στελλάκης, 1934
Το φλιτζάνι του Γιάννη (Μ. Χρυσαφάκη) - Ρίτα, 1934
Βολιώτισσα (Β. Παπάζογλου) - Ρόζα, 1934
Μετά τον Βορονώφ (Κ. Γιαννίδης - Δ Γιαννουκάκης) - Π. Κυριακός - Γ. Καμβύσης, 1934
Ο λαθρέμπορας (Β. Παπάζογλου) - Στελλάκης, 1934
Ο λαθρέμπορας (Γ. Καμβύσης) - Χαράλαμπος Παναγής, 1934
Είμαι μια τσαχπίνα (Θ. Παπαδόπουλου) - Νίτσα Κορίνα, 1934
Μες στου Νικήτα τον τεκέ (αγνώστου) - Παπασιδέρης, 1934 (Test pressing)
Κυκλοφορεί και χρονολογία 1931, η οποία δεν πρέπει να είναι σωστή. Επίσης, επειδή πρόκειται για "δοκιμαστική εκτύπωση" και η ετικέτα αναφέρει μόνο τον τίτλο, ουδέ πόθεν τεκμαίρεται, ποιοι είναι οι δημιουργοί του άσματος. Αναφέρονται, πάντως, τα ονόματα των Ογδοντάκη-Ν. Μάθεση, ως δημιουργών. Δείτε κι εδώ κάτι που μου έστειλε ο Κώστας Μπουρνάς:
http://rebetiko.sealabs.
Ο μυλωνάς (Παντελίδης - Σέμσης) - Στελλάκης - Α. Παγανά, 1934
http://rebetiko.sealabs.
Ο μυλωνάς (Παντελίδης - Σέμσης) - Στελλάκης - Α. Παγανά, 1934
Ήθελα να 'ρθω το βράδυ (Σ. Γαβαλά ή Μεμέτη) - Στελλάκης, 1934
Μωρή για το γινάτι σου (Μάρκου) - Μάρκος, 1934
Χασάπικο λατέρνας - Σ. Περιστέρης-μαντολίνο, 1935
Μπαχριέ τσιφτετέλι (Σ. Παντελίδη) - Μαριώ Σαλονικιά, 1935
Κεφλίδικο μινόρε - Σ. Περιστέρης-μπουζουκοκίθαρο, Ν.Υ., 1935
Κάφτονε, Σταύρο, κάφτονε (Μάρκου) Μάρκος, 1935
Μπουτζαλιό (Νέοι χασικλήδες) - Σ. Περιστέρης-μπουζούκι, 1935
Μάγκες μου συμμορφωθείτε (Παπάζογλου) - Στελλάκης, 1936
Για να ξέρεις (αλανιάρη) (Γ. Καμβύση) - Ρόζα, 1936
Επιάσανε τον Μπάτη (Γ. Ροβερτάκη - Αιμ. Σαββίδη) - Γ. Κάβουρας, 1936
Μ' ένα καφετζή μπλεγμένη - Γ. Κατσαρός, Ν.Υ., 1936
Συριανό χασάπικο (Φ. Ζουριδάκη) - Φ. Ζουριδάκης-μπουζούκι, 1936
Γέρασες και πια δε σ' αγαπώ (Μάρκου) - Μάρκος - Στράτος, 1936
Κατάδικος (Γ. Τσαούς) - Α. Καλυβόπουλος, 1936
Καροτσέρης (Δ. Περδικόπουλου) - Δ. Περδικόπουλος, 1937
Μ' έκαψες σκύλα (Γ. Πετροπουλέα-Σ. Χρυσίνη) - Στέλιος Κηρομύτης, 1937
Βρε τύχη πώς με τυραννάς (Κ. Σκαρβέλη) - Γ. Κάβουρας, 1937
Αθηναίισσα (Α. Δελιά) - Α. Δελιάς, 1937
Η Μαργαρίτα (Σ. Χρυσίνη) - Ρίτα, 1937
Η παγίδα (Γρ. Ασίκη) - Κώστας Τσανάκος, 1937
Με θαμπώνουν οι ματιές σου (Τσιτσάνη-Περδικόπουλου) - Δ. Περδικόπουλος, 1937
Στο μέντιουμ (Στ. Χρυσίνη) - Δ. Περδικόπουλος, 1938
Σαν δεν ήξευρες (Π. Τούντα) - Σοφία Καρίβαλη-Παντελής Καρίβαλης, 1939
Τζιτζιφιώτισσα (Ν. Θεοδοσίου-Ι. Σκλάμη) - Ν. Θεοδοσίου-Ι. Σκλάμης, 1939
Απόψε να μην κοιμηθείς (Τσιτσάνη) - Ρίτα ΄- Στελλάκης, 1939
Δεν θα 'ρθω πια στην Κοκκινιά (Σκαρβέλη) - Κάβουρας, 1939
Καλά μου τα 'πανε Μαριώ (Νταλγκάς-Βασιλειάδης) - Νταλγκάς-Χατζηχρήστος, 1939
Στα νησιά του παραδείσου (Κοσμά Κοσμαδόπουλου-Χ. Βασιλειάδη) - Μταίζυ Σταυροπούλου, 1940
Degirmenci (Ο μυλωνάς) (Παραδοσιακό της Τουρκίας) - Βικτωρία Χαζάν - Μάρκος Μελκών, 1945;
Neva-Rast Neva-Gazel - Βικτωρία Χαζάν, 1945
Εργάτης - Κ. Μακρής-Σαμιώτης, 1945
Να ζει κανείς στη μοναξιά (Δ. Αραμπατζόγλου-Δ. Γκόγκου) - Γεωργακοπούλου-Στελλάκης, 1947
Ψαράς θα γίνω στη στεριά (Καλδάρα), Χασκήλ, 1947
De tus lavios corre miel (Κατιφές) - Jack Mayesh, N.Y., 1948
Cakici Turkusu - Safiye Ayla, 1948
Κάνε κουράγιο καρδιά μου (Γ. Παπαϊωάννου) - Μπέλλου-Στελλάκης, 1948
Μάγες ομορφιές (Τσιτσάνη; - Χασκήλ) - Χασκήλ, 1948
Φιλεναδίτσα (Τσιτσάνη; - Χασκήλ) - Χασκήλ, 1948
Μινόρε μανές - Ορφανίδης Μητσάκης, ΗΠΑ, δεκαετία του 1950
Μες στην παλιά την Κοκκινιά (Ν. Βούλγαρη - Ο. Πετσάλη) - Θ. Λέκκας - Ν. Καλλέργης, 1952
Μες στ' Αναπλιού το Παλαμίδι (Γ. Κλουβάτου) - Ι. Τζιβάνης - Σουζάνα, 1952
Πάρ' τον άντρα που γουστάρεις (Σ. Περιστέρη) - Ευγενικός-Τσιτσάνης-Μ. Λίντα, 1954
Γεράματα (Ελεγείον ανδρών) (Σ. Κηρομύτη), Σ. Κηρομύτης, 1972-74;
Αθυρόστομη, ιστορική ζωντανή ηχογράφηση, μπουζούκι ο συνθέτης, κιθάρα ο Γιάννης Σταμούλης-Μπιρ Αλλάχ. Κι όταν ο Κηρομύτης τραγουδάει Γεράματα ρε Γιάννη μου..., απευθύνεται προφανώς στον Γιάννη Σταμούλη!
**********************************************************************************
Από τις πρώτες ηχογραφήσεις μπουζουκιού στην Αμερική με εξαιρετικό ήχο!
Πολύ σύντομα σας αναφέρω ότι η πρώτη (μέχρι σήμερα, εντοπισμένη) καταγραφή μπουζουκιού-τρίχορδου σε δίσκο γραμμοφώνου έγινε το 1917 στη Γερμανία στο Görlitz.
Πιο πάνω σ' αυτή την υποσελίδα που είμαστε τώρα, θα βρείτε αυτή την ηχογράφηση στη χρονολογική σειρά της 1917, με κάποιες πληροφορίες.
Όμως, σε δίσκους γραμμοφώνου επίσημης εταιρείας, οι ηχογραφήσεις μπουζουκιού άρχισαν στην Αμερική το 1928. Πολλά στοιχεία και φωτογραφικό υλικό θα βρείτε στο βιβλίο ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΜΠΟΥΡΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ (Σταύρος Κουρούσης, Orpheumphonograph, 2013).
Εδώ, θέλω μόνο να σας παρουσιάσω κάποιες από αυτές τις ηχογραφήσεις, μάλιστα μερικές με ...μπάντζο αντί μπουζουκιού! Να υπενθυμίσω μόνο, ότι ότι το μπουζούκι το τρίχορδο, πριν να περάσει ως κύριο όργανο των λαϊκών τραγουδιών, ήταν βασικό όργανο της παραδοσιακής ορχήστρας! Είχε το όνομα "ταμπουράς" (μεσαιωνικό όνομα, από το αρχαιοελληνικό "πανδουρίς". Δείτε τώρα πώς εξελίχθηκε η πανδουρίς.
Και τώρα απολαύστε τις ηχογραφήσεις σε άψογη ηχητική κατάσταση!
Από κάτω απ' τις ντομάτες, Γ. Ιωαννίδης, μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1928
Τούτ' οι μπάτσοι που 'ρθαν τώρα, Γ. Ιωαννίδης, μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1928
Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο, τραγούδι-μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1929
Αϊντίνικο ζεϊμπέκικο, τραγούδι-μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1929
Σωκιανή ζεϊμπέκικο, τραγούδι-μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1929
Φατμέ ζεϊμπέκικο, τραγούδι-μπουζούκι Μανώλης. Καραπιπέρης, 1929
Κρητικό συρτό, μπάντσο Παναγιώτης Τσόρος, 1929
Λημναίικο ζεϊμπέκικο, Γιώργος Δεληγιώργης σφύριγμα, συνοδεύουν: μπουζούκι, καστανιέτες, 1929
Ροδίτικο ζεϊμπέκικο, τραγούδι-μπάντσο Παναγιώτης Τσόρος, 1929
********************************************************************************
Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης, ο ιδιαίτερος!
Απ' του Μεμέτη το νερό (Σ. Γαβαλά), Μ. Φρατζεσκοπούλου, 1933
Απ' του Μεμέτη το νερό (Σ. Γαβαλά), Ζ. Κασιμάτης, 1933
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Κ. Νούρος, 1932
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1933
Στου Μπεζεστένη την αυλή (Σ. Γαβαλά), Σ. Γαβαλάς, 1932
Δώδεκα χρονώ κορίτσι (Σ. Γαβαλά), Ρόζα, 1933
Δώδεκα χρονώ κορίτσι (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Ο φθισικός (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1933
Γιαννούσαινα (Σ. Γαβαλά), Ρόζα, 1934
Είμαι μικρούλα κι ορφανή (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Είμαι μικρούλα κι ορφανή (Σ. Γαβαλά), Ι. Γεωργακοπούλου, 1940
Ήθελα να 'ρθω το βράδυ (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Ηρωίνη και μαυράκι (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Ο κατάδικος (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1934
Που 'ναι τα χρόνια τα παλιά (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1934
Ο Ροϊδίτης (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Στης Αρετούσας τη σπηλιά (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Τα χανουμάκια (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1935
Στην ξενιτιά απελπισμένος (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1937
Ο Μεμέτης (Παραδοσιακό-Σ. Γαβαλά), Δ. Αραπάκης, 1931
Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης, ο ιδιαίτερος!
Εδώ, οι ηχογραφήσεις όλων των τραγουδιών του, από πολύ καθαρούς δίσκους.
Απ' του Μεμέτη το νερό (Σ. Γαβαλά), Σ. Γαβαλάς, 1932
 |
| Η φωτογραφία πρωτοπαρουσιάστηκε με τον ισχυρισμό ότι δείχνει τον Σ. Γαβαλά ή Μεμέτη. Χωρίς έστω κάποιο στοιχείο, σας την παρουσιάζω με κάποιες επιφυλάξεις. Μ' αρέσει, όμως... Έχει και πλάκα το σκηνικό! |
Ο Σωτήρης Γαβαλάς ή Μεμέτης, είναι ένας ξεχωριστός ολιγογράφος δημιουργός και τον τοποθετώ στην ίδια «ακριβή» ομάδα με τους Μπάτη, Δελιά και Γιουβάν Τσαούς! Έγραψε 15 πρωτότυπα τραγούδια και αποτελεί τη «γέφυρα» μεταξύ ρεμπέτικου και δημοτικού τραγουδιού! Μπορεί και να γεννήθηκε γύρω στα 1880 στην Αθήνα στον Άγιο Αρτέμιο στη Γούβα, πέθανε δε εκεί στα 1965. Εθεωρείτο δεξιοτέχνης του μπαγλαμά! Είχε ωραία εμφάνιση, ήταν κομψά ντυμένος και κυκλοφορούσε με ένα μικρό σκυλάκι. Φαίνεται να ήταν δεινός χορευτής και όταν επρόκειτο να χορέψει δημόσια με γραμμόφωνο, το γνωστοποιούσε στους θαυμαστές του με ντελάληδες.!Χόρευε αποκλειστικά ζεϊμπέκικο και μάλιστα κρατούσε ένα μαχαίρι σε κάθε χέρι!
Απ' του Μεμέτη το νερό (Σ. Γαβαλά), Μ. Φρατζεσκοπούλου, 1933
Απ' του Μεμέτη το νερό (Σ. Γαβαλά), Ζ. Κασιμάτης, 1933
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Κ. Νούρος, 1932
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1933
Στου Μπεζεστένη την αυλή (Σ. Γαβαλά), Σ. Γαβαλάς, 1932
Δώδεκα χρονώ κορίτσι (Σ. Γαβαλά), Ρόζα, 1933
Δώδεκα χρονώ κορίτσι (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Ο φθισικός (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1933
Γιαννούσαινα (Σ. Γαβαλά), Ρόζα, 1934
Είμαι μικρούλα κι ορφανή (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Είμαι μικρούλα κι ορφανή (Σ. Γαβαλά), Ι. Γεωργακοπούλου, 1940
Ήθελα να 'ρθω το βράδυ (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Ηρωίνη και μαυράκι (Σ. Γαβαλά), Στελλάκης, 1934
Ο κατάδικος (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1934
Που 'ναι τα χρόνια τα παλιά (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1934
Ο Ροϊδίτης (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Στης Αρετούσας τη σπηλιά (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1934
Τα χανουμάκια (Σ. Γαβαλά), Ρίτα, 1935
Στην ξενιτιά απελπισμένος (Σ. Γαβαλά), Ρούκουνας, 1937
Ο Μεμέτης (Παραδοσιακό-Σ. Γαβαλά), Δ. Αραπάκης, 1931
*******************************************************
Hafiz Burhan (Burhan Sesyilmaz) 1897-1943
Her yer karanlik, Hafiz Burhan, 1927
Adalardan bir yar gelir bizlere, Hafiz Burhan, 1928;
Canto kadifeli, Hafiz Burhan, 1930
Konyal (Mehmat Bey), Hafiz Burhan, 1931
Εργιέρ καρανλίκ, Μαρίκα Φρατζεσκοπούλου, 1929
Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά (Α. Νταλγκά), Α. Νταλγκάς, 1931
Νέος Κόνιαλης (Ογδοντάκη), Ρίτα Αμπατζή, 1934
Κατιφέ, Μαρίκα Φρατζεσκοπούλου-Πολίτισσα, 1929
Κατιφέ, Κα Πιπίνα, 1929
Κατιφέ, Ρόζα Εσκενάζη, 1931
Κατιφέ, Βαγγ. Σωφρονίου, 1929
Να προσθέσω εδώ και την "Ξελογιάστρα" που κυκλοφόρησε στο όνομα του Δημήτρη Ατραΐδη και που η μελωδία της είναι αυτούσια η μελωδία από το ''Adalardan bir yar gelir bizlere" και το "Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά". Με την ευκαιρία να σας πω ότι έχω μαζέψει καμιά 60-ρια ηχογραφήσεις ελληνικών και τούρκικων τραγουδιών, στις ίδιες μελωδίες, οπότε αυτό λάβετέ το ως υπόσχεση για σχετική ανάρτηση, αν και σηκώνει εργασία διπλωματική ακόμα και πανεπιστημιακή ...δικτατορική! (Όχι, πάντως, από μένα...).
Α! "Παντόφλα" που θ' ακούσετε στο πρώτο στιχάκι, σημάνει το πέτσινο -και με ...περιεχόμενο- παχύ πορτοφόλι. Άλλες λέξεις της μαγκιάς, για το πορτοφόλι, είναι "λάχανο", "πετσί" και "σακούλα". Υπάρχουν και σχετικά τραγούδια.
Ξελογιάστρα (Δ. Ατραΐδη), Δ. Ατραΐδης, 1931
Μια και το ένα φέρνει τ' άλλο, λέω να σας βάλω τώρα και μια εξαιρετική ηχογράφηση του περίφημου αυτού τούρκικου τραγουδιού, του ''Adalardan bir yar gelir bizlere", ερμηνευμένο από την Makbule Enver Hanim, το 1930. Η Makbule αντιγράφει ερμηνευτικά τον Hafiz Burhan. Δυο λόγια τώρα για το κομμάτι. Ο τίτλος του σημαίνει "Μια αγάπη, μας έρχεται απ' τα νησιά" (...που έχει ωραία μάτια...). Είναι τονισμένο στο μακάμ "χιτζάζ" και στην ηχογράφηση παίζουν πολίτικη λύρα και ούτι. Υπέροχο!
Adalardan bir yar gelir bizlere, Makbule Enver Hanim, 1939
Ο Hafiz Burhan ήταν ένας από τους μεγαλύτερους τραγουδιστές της νεότερης Τουρκίας. Ήταν Πολίτης στην καταγωγή και συνομήλικος του δικού μας, επίσης Πολίτη, Αντώνη Νταλγκά (1892-1945). Θεωρείται ως ο σημαντικότερος Τούρκος αμανετζής τραγουδιστής! Από μικρός, ξεχώρισε η φωνή του. Υπήρξε μαθητής των σημαντικών συνθετών κλασικής οθωμανικής μουσικής, αλλά και δασκάλων, του Ismail Hakki Bey (1865-1927) και του Halid Lemi Atli (1869-1945). Τραγούδησε σε τζαμιά και μιναρέδες και συνέβαλε στην ίδρυση του ραδιοφωνικού σταθμού της Κωνσταντινούπολης. Ηχογράφησε μανέδες, λαϊκά τραγούδια νανουρίσματα και κομμάτια σε μορφή τάνγκο, όπερας και μαρς.
Διάλεξα τέσσερις ηχογραφήσεις του με μελωδίες τραγουδιών που υπάρχουν και σε ελληνικά τραγούδια.
 |
| Το συγκλονιστικότερο κομμάτι που είπε ο Hafiz Burhan σε δίσκους, είναι το Her "Yer Karanlik". Εδώ, ετικέτες του κομματιού από δίσκους γραμμοφώνου 78, καθώς και 45 στροφών. |
 |
| Το "Adalardan bir yar gelir bizlere" είναι στα ελληνικά το "Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά" (στο όνομα του Νταλγκά) και το "Ξελογιάστρα'' (στο όνομα του Ατραΐδη). Το "Canto kadifeli" είναι ο "Κατιφές", με αρκετές ελληνικές ηχογραφήσεις. |
Adalardan bir yar gelir bizlere, Hafiz Burhan, 1928;
Canto kadifeli, Hafiz Burhan, 1930
Konyal (Mehmat Bey), Hafiz Burhan, 1931
 |
| Ο Burhan με την ορχήστρα του και, δεξιά, με την αμαξάρα του... |
 |
| Το "Εργιέρ καρανλίκ" είναι το "Yer Karanlik", το ¨Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά" είναι το "Adalardan bir yar gelir bizlere" και το "Νέος Κόνιαλης", είναι το "Konyal" στο όνομα του Ογδοντάκη. |
Εργιέρ καρανλίκ, Μαρίκα Φρατζεσκοπούλου, 1929
Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά (Α. Νταλγκά), Α. Νταλγκάς, 1931
Νέος Κόνιαλης (Ογδοντάκη), Ρίτα Αμπατζή, 1934
 |
| Εδώ έχουμε τρεις ηχογραφήσεις του "Κατιφέ" στα ελληνικά. |
Κατιφέ, Μαρίκα Φρατζεσκοπούλου-Πολίτισσα, 1929
Κατιφέ, Κα Πιπίνα, 1929
Κατιφέ, Ρόζα Εσκενάζη, 1931
Κατιφέ, Βαγγ. Σωφρονίου, 1929
Να προσθέσω εδώ και την "Ξελογιάστρα" που κυκλοφόρησε στο όνομα του Δημήτρη Ατραΐδη και που η μελωδία της είναι αυτούσια η μελωδία από το ''Adalardan bir yar gelir bizlere" και το "Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά". Με την ευκαιρία να σας πω ότι έχω μαζέψει καμιά 60-ρια ηχογραφήσεις ελληνικών και τούρκικων τραγουδιών, στις ίδιες μελωδίες, οπότε αυτό λάβετέ το ως υπόσχεση για σχετική ανάρτηση, αν και σηκώνει εργασία διπλωματική ακόμα και πανεπιστημιακή ...δικτατορική! (Όχι, πάντως, από μένα...). Α! "Παντόφλα" που θ' ακούσετε στο πρώτο στιχάκι, σημάνει το πέτσινο -και με ...περιεχόμενο- παχύ πορτοφόλι. Άλλες λέξεις της μαγκιάς, για το πορτοφόλι, είναι "λάχανο", "πετσί" και "σακούλα". Υπάρχουν και σχετικά τραγούδια.
Ξελογιάστρα (Δ. Ατραΐδη), Δ. Ατραΐδης, 1931
Μια και το ένα φέρνει τ' άλλο, λέω να σας βάλω τώρα και μια εξαιρετική ηχογράφηση του περίφημου αυτού τούρκικου τραγουδιού, του ''Adalardan bir yar gelir bizlere", ερμηνευμένο από την Makbule Enver Hanim, το 1930. Η Makbule αντιγράφει ερμηνευτικά τον Hafiz Burhan. Δυο λόγια τώρα για το κομμάτι. Ο τίτλος του σημαίνει "Μια αγάπη, μας έρχεται απ' τα νησιά" (...που έχει ωραία μάτια...). Είναι τονισμένο στο μακάμ "χιτζάζ" και στην ηχογράφηση παίζουν πολίτικη λύρα και ούτι. Υπέροχο!
*****************************************************
Ηχητικό υλικό από 78-ρια σε απλά βιντεάκια στο You Tube, με καθαρότατο πάντα ήχο
Απονιά (Ρεμπέτικο), Ελληνική Εστουδιαντίνα, 1910;
Τίκι τίκι τακ (Ρεμπέτικο), Γιάγκος Ψαμαθιανός, 1912;
Ο Βορονώφ (Ι. Ντάβου), Γ. Βιδάλης, 1929
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Κώστας Νούρος, 1932
Η Κούλα (Κ. Καρίπη), Ρόζα Εσκενάζη, 1933
Λόντος και Κβαριάνι (Μάρκου), Μάρκος, 1933
Ο δερβίσης (Μάρκου), Μάρκος, 1933
Αργιλές (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1933
Ο Βορονώφ (Κ. Σκαρβέλη), Ρόζα, 1934
Ο Λαθρέμπορας (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1934
Ο Μυλωνάς (Δ. Σέμση-Στελλάκη), Στελλάκης-Άννα Πολίτισσα, 1934
Οι φυλακές του Ωρωπού (Μπάτη), Μπάτης, 1934
Βολιώτισσα (Β. Παπάζογλου), Ρόζα, 1934
Μαρίκα χασικλού (Β. Παπάζογλου), Ρούκουνας, 1934
Μετά τον Βορονώφ (Δ. Γιαννουκάκη-Κ. Γιαννίδη), Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης, 1934
Πρέπει να χτίσω ένα τζαμί (Μάρκου), Μάρκος, 1935
Κάφτονε, Σταύρο, κάφτονε (Μάρκου), Μάρκος, 1935
Γιοβάν Τσαούς (Ιωάννη Εϊτζιρίδη), Αντώνης Καλυβόπουλος, 1936
Μάγκες πιάστε τα βουνά (Α. Δελιά, αλλά επισήμως του Στράτου), Στράτος, 1936
Για να ξέρεις (Γ. Καμβύση), Ρόζα, 1936
Εγώ θέλω πριγκηπέσσα (Π. Τούντα), Στελλάκης, 1936
Μάγκες μου συμμορφωθείτε (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1936
Επιάσανε τον Μπάτη (Γ. Ροβερτάκης-Αιμ. Σαββίδης), Γιώργος Κάβουρας, 1936
Ταξίμ ζεϊμπέκικο (Μάρκου), Μάρκος, 1937
Ο Σαρκαφλιάς (Τσιτσάνη), Στράτος, 1939
Ο Αντώνης ο βαρκάρης ο σερέτης (Περιστέρη), Μάρκος - Χατζηχρήστος, 1939
Έλα να πάμε τσάρκα (Χατζηχρήστου), Χατζηχρήστος-Σταμούλης, 1947
Ψαράς θα γίνω στη στεριά (Καλδάρα), Χασκήλ, 1947
Θα σε περιμένω απόψε (Χατζηχρήστου), Απ. και Ευάγ. Χατζηχρήστος, 1948
Φιλεναδίτσα (Σ. Χασκήλ), Στέλλα Χασκήλ, 1948
Μάγες ομορφιές (Σ. Χασκήλ), Στέλλα Χασκήλ, 1948
Απονιά (Ρεμπέτικο), Ελληνική Εστουδιαντίνα, 1910;
Τίκι τίκι τακ (Ρεμπέτικο), Γιάγκος Ψαμαθιανός, 1912;
Ο Βορονώφ (Ι. Ντάβου), Γ. Βιδάλης, 1929
Δυο γυφτοπούλες (Σ. Γαβαλά), Κώστας Νούρος, 1932
Η Κούλα (Κ. Καρίπη), Ρόζα Εσκενάζη, 1933
Λόντος και Κβαριάνι (Μάρκου), Μάρκος, 1933
Ο δερβίσης (Μάρκου), Μάρκος, 1933
Αργιλές (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1933
Ο Βορονώφ (Κ. Σκαρβέλη), Ρόζα, 1934
Ο Λαθρέμπορας (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1934
Ο Μυλωνάς (Δ. Σέμση-Στελλάκη), Στελλάκης-Άννα Πολίτισσα, 1934
Οι φυλακές του Ωρωπού (Μπάτη), Μπάτης, 1934
Βολιώτισσα (Β. Παπάζογλου), Ρόζα, 1934
Μαρίκα χασικλού (Β. Παπάζογλου), Ρούκουνας, 1934
Μετά τον Βορονώφ (Δ. Γιαννουκάκη-Κ. Γιαννίδη), Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης, 1934
Πρέπει να χτίσω ένα τζαμί (Μάρκου), Μάρκος, 1935
Κάφτονε, Σταύρο, κάφτονε (Μάρκου), Μάρκος, 1935
Γιοβάν Τσαούς (Ιωάννη Εϊτζιρίδη), Αντώνης Καλυβόπουλος, 1936
Μάγκες πιάστε τα βουνά (Α. Δελιά, αλλά επισήμως του Στράτου), Στράτος, 1936
Για να ξέρεις (Γ. Καμβύση), Ρόζα, 1936
Εγώ θέλω πριγκηπέσσα (Π. Τούντα), Στελλάκης, 1936
Μάγκες μου συμμορφωθείτε (Β. Παπάζογλου), Στελλάκης, 1936
Επιάσανε τον Μπάτη (Γ. Ροβερτάκης-Αιμ. Σαββίδης), Γιώργος Κάβουρας, 1936
Ταξίμ ζεϊμπέκικο (Μάρκου), Μάρκος, 1937
Ο Σαρκαφλιάς (Τσιτσάνη), Στράτος, 1939
Ο Αντώνης ο βαρκάρης ο σερέτης (Περιστέρη), Μάρκος - Χατζηχρήστος, 1939
Έλα να πάμε τσάρκα (Χατζηχρήστου), Χατζηχρήστος-Σταμούλης, 1947
Ψαράς θα γίνω στη στεριά (Καλδάρα), Χασκήλ, 1947
Θα σε περιμένω απόψε (Χατζηχρήστου), Απ. και Ευάγ. Χατζηχρήστος, 1948
Φιλεναδίτσα (Σ. Χασκήλ), Στέλλα Χασκήλ, 1948
Μάγες ομορφιές (Σ. Χασκήλ), Στέλλα Χασκήλ, 1948
********************************************************************************
Άλλες ηχογραφήσεις με πολύ ενδιαφέρον ηχητικό υλικό
Η φωνή του Μάρκου Βαμβακάρη σε συνέντευξη στην Αγγέλα Κάϊλ, το 1969
Είναι αυτονόητο ότι ευχαριστούμε πολύ την Α. Κάϊλ, τόσο για την πολύωρη συνέντευξη που πήρε από τον Μάρκο, όσο και για το βιβλίο "Μάρκος Βαμβακάρης - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ", που εξέδωσε. Ταυτοχρόνως όμως την ψέγουμε για διάφορα ...ανεπίτρεπτα:
α. Δεν είχε το πανεπιστήμιο του Buffalo, της Νέας Υόρκης τη δυνατότητα να εφοδιάσει την Α. Κάϊλ με ένα (...δανεικό) μαγνητόφωνο (π.χ. τύπου NAGRA ή UHER), ώστε να αποτυπωθεί άψογα η φωνή και το μπουζούκι του θεμελιωτή των ρεμπέτικων; Υποψιάζομαι ότι οι ηχογραφήσεις έγιναν σε κασετόφωνο της πλάκας και με φτηνές κασέτες. Δεν ξέρω, αλλά διακρίνω στον αέρα μια ...τσιγγουνοματζιριά, αλλά δε λέω από πού! (Αυτή είναι η αιτία του άθλιου ήχου που θα ακούσετε, αν και πέρασε από την ...εντατική της αποθορυβοποίησης).
β. Δεν φρόντιζε η Α. Κάϊλ, να πάει πιο "διαβασμένη" -και με συγκροτημένες ερωτήσεις- να συναντήσει τον Μάρκο; (Ώστε να μην ...αυτοσχεδιάζει αφελή και τυχαία ερωτήματα;).
γ. Οι συνομιλίες της Α. Κάϊλ με τον Μάρκο που αποτυπώθηκαν σε κασέτες -απ' ότι ξέρω- είναι 20 ώρες! Γιατί δεν έχουν κυκλοφορήσει; Έχουν περάσει 47 χρόνια (τώρα που γράφω είναι Οκτώβριος 2016), σχεδόν μισός αιώνας. Αφήνω, την περίπτωση του βιβλίου... Γιατί δεν "ανέβηκαν" -έστω- στο διαδίκτυο; (Υπάρχει ...αθάνατος άνθρωπος κα Κάϊλ;)
Η φωνή του Μάρκου Βαμβακάρη (απόσπασμα), που μιλάει για την καλλιτεχνική του πορεία. Διάρκεια 50' 54''
Ο Μάρκος Βαμβακάρης παίζει και εξηγεί τους "δρόμους" ("μακάμια"). Διάρκεια 6' 40''
Ο Στελλάκης Περπινιάδης, συνομιλεί (1975-76;) με την Σοφία Μιχαλίτση στη δημόσια ραδιοφωνία. Διάρκεια 21' 53''
Ο Στελλάκης μιλάει για: βυζαντινή μουσική, ρεμπέτικα, μικρασιάτικα, Γιουβάν Τσαούς, την καριέρα του, την κιθάρα του κ.ά. Μάλιστα ερμηνεύει -χωρίς όργανο- το "Κουκλάκι" του Τούντα και το εξαίρετο βυζαντινό μέλος "Την ωραιότητα...", από τον Ακάθιστο Ύμνο. Πολύ ενδιαφέροντα αυτά που ακούγονται, μόνο που η ελλιπής προετοιμασία (και άλλες "κρατικές" ...αναπηρίες και αυτοσχεδιασμοί -μην γίνω πάλι ...κακός), μάς στέρησαν ένα πραγματικό ντοκουμέντο... Γιατί δεν επιτρέπεται κάποιος (άσχετος ή το χειρότερο- ημι-άσχετος) να ρωτάει τον τραγουδιστή-ψάλτη Στελλάκη, για θεωρητικά θέματα μουσικής -ανατολίτικης και βυζαντινής- τα οποία, προφανώς, δε γνωρίζει...
Παρακολουθείστε, όμως, σας παρακαλώ με προσοχή τη συνέντευξη. Αυτονόητο, για να μη παρεξηγηθώ, είναι ότι οι προθέσεις Στελλάκη και παρουσιάστριας ήταν οι καλύτερες και θερμότερες! (Έτερον ...εκατέρωθεν, που λέει κι ο φίλος μου ο Δ. Γκιώνης).
Ένας ψεύτης, ασεβής και χυδαίος, Στελλάκης Περπινιάδης
(Με αφορμή, τη συνομιλία που ακολουθεί, η οποία μάλλον πρέπει να έγινε την ίδια περίοδο με την προηγούμενη συνέντευξη)
Από την αρχή θέλω να πω ότι αναγνωρίζω απέραντα τις ερμηνευτικές ικανότητες του Στελλάκη Περπινιάδη και τον θεωρώ έναν από τους κορυφαίους ερμηνευτές του λαϊκού μας (γενικότερα) τραγουδιού. Μάλιστα, κάποια φορά στη δημόσια ραδιοφωνία, έκανα έξη ωριαία αφιερώματα στις "διφωνίες" του Στελλάκη! Όμως στη συγκεκριμένη συνομιλία με νεαρούς της εποχής, ...ξερνάει ψευτιές, ασέβεια και χυδαιότητα, πίσω δε απ' αυτά κρύβεται φθόνος μέγας.
Λέει για τον Τσιτσάνη: αυτός, δεν ξέρει γιατί ζει... άστον... άχρηστο υλικό... παλιοσίδερα... Για τα τραγούδια του Τσιτσάνη, λέει: ...άλλος τα 'βγαλε... όλα είν' του Χρήστου του Τσιτσάνη, δεν είν' αυτουνού... τον είχε φάει πετσί και κόκκαλο αυτόν... Στη συνέχεια λέει ο Στελλάκης ότι ο Χρήστος Τσιτσάνης ήρθε στην Αθήνα, πήγε βρήκε τον Στελλάκη και του είπε (ακριβώς): ...α, ρε τον πούστη, θα τον σκοτώσω,... ο κερατάς, ο πύξος, ο δείξος, μ' έχει φάει ζωντανό, όλα τα σουξέ δικά μου είναι...
Τα υπόλοιπα εμετικά του σκατόψυχου Στελλάκη, ακούστε τα μόνοι σας.
Γιατί όμως τόσο μίσος για τον Τσιτσάνη; Θα τα πω σύντομα. Γιατί ο Τσιτσάνης, γενικότερα, τον Στελλάκη δεν τον προτιμούσε ως ερμηνευτή των τραγουδιών του, ενώ λάτρευε τον Στράτο! Στη δεκαετία του 1930, ο Στελλάκης, έκανε σχεδόν μόνο δεύτερες φωνές στον Στράτο (εννοείται, στα τραγούδια του Τσιτσάνη) και πρώτη φωνή δεν έκανε σε καμία επιτυχία, πλην της "Τρικαλινής τσαχπίνας" (1937), στο οποίο κάνει (συνεχή) διφωνία με τον Χρυσίνη. Τα ίδια (και ...χειροτέρα) τη δεκαετία του 1940. Μετά από το 1950 (κρατάω και μια επιφύλαξη...) δεν υπάρχει καμία συνεργασία Τσιτσάνη-Στελλάκη. Και στα στερνά του, ο Στελλάκης, του ρίχνει -εντελώς άδικα- χολή! Τέλος, αυτές οι ανοησίες περί Χρήστου Τσιτσάνη, δεν αντέχουν ούτε σε στοιχειώδη ιστορικό έλεγχο. Για παράδειγμα, την περίοδο που ο Τσιτσάνης έγραψε τα μεγάλα και ασύγκριτα αριστουργήματά του (περίπου 25), την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, ήταν μόνιμα εγκαταστημένος, παντρεμένος και με παιδί (τη Βικτωρία), στη Θεσσαλονίκη. Πώς, έπαιρνε λοιπόν τραγούδια από τον αδερφό του απ' τα Τρίκαλα; Με μέιλ;
Παρακάτω -στην ίδια συνομιλία- ο θλιβερός (ως χαρακτήρ...) Στελλάκης, τα βάζει και με τον Μάρκο Βαμβακάρη. Λέει, για τα τραγούδια του Μάρκου: ...απλά τραγουδάκια είναι... Ο Μάρκος δεν προτιμούσε καθόλου τον Στελλάκη και μόνο σε μερικές διφωνίες τον έβαλε, σε μια χούφτα τραγούδια του! Αλλά κι όταν το καλοκαίρι του 1934 βγήκε στο πάλκο η "Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς" (στη "Μάντρα του Σαραντόπουλου", στην Ανάσταση του Πειραιά), η επιτυχία της "Τετράδας" εκπαραθύρωσε από το στέκι αυτό μια σμυρναίικη ορχήστρα με σαντουρόβιολα που έπαιζε εκεί, με τον Κάβουρα, τον Στελλάκη, τον Νούρο(;) κ.ά. Κι αυτό, φαίνεται, δεν το ξέχασε ο Στελλάκης...
(Αχ, όλα συγχωρούνται, σ' αυτόν τον μάταιο κόσμο, λέει κι ο λαός μας. Ακόμα και να σου πηδήξουν τη ...γυναίκα, συγχωρείται. Η επιτυχία, όμως, του ομότεχνου, αααα!, αυτή δε συγχωρείται ποτέ!).
Να τώρα και μια σχετική "πάροδος", με τον Κώστα Τσανάκο.
Πάροδος: Κώστας Τσανάκος
Κάποια φορά βρεθήκαμε με τον Ηλία Μπαρούνη στην Καισαριανή για να επισκεφτούμε τον (υπέρ ενενηκοντούτη...) τραγουδιστή Κώστα Τσανάκο. Ήταν ένα Σάββατο, 21-4-2001 και ώρα 12 το μεσημέρι. Ο Τσανάκος, ένας πράος και καλοσυνάτος άνθρωπος, μάς μίλησε (διστακτικά και ντροπαλά, είν' η αλήθεια) με τα χειρότερα λόγια για τον Στελλάκη. Και τον Ρούκουνα, δεν τον άφησε στο ...απυρόβλητο. Υπάρχει μία κασέτα από την επίσκεψη αυτή, τη βρήκα, την έστειλα στας ...Ογρώπας για "καλλωπισμό" και τώρα είναι στη διάθεσή σας.
Ο Κώστας Τσανάκος μας μιλάει για τον Στελλάκη και τον Ρούκουνα (απόσπασμα)
Εδώ, όλη η συνέντευξη του Κώστα Τσανάκου, όπως ακριβώς την ηχογραφήσαμε
Στο παρακάτω βίντεο (δεν έχω στοιχεία του...) φαίνεται ο Κώστας Τσανάκος ακριβώς όπως τον γνωρίσαμε με τον Ηλία, κουβεντιάσαμε μαζί του και τον ηχογραφήσαμε. Θα παρατηρήσετε τον διακεκομμένο τρόπο που μιλάει (ακριβώς όπως και στην κασέτα), καθώς και το τρεμούλιασμα των χεριών (πάρκινσον;). Το βίντεο πρέπει να είναι γυρισμένο γύρω στο 2000.
Με την ευκαιρία, όμως, μπορείτε τώρα να απολαύσετε κάποιες εξαιρετικές (και όχι όλες γνωστές) ηχογραφήσεις του Κώστα Τσανάκου.
Το κορίτσι σου κυρά μου (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκος, 1936
Το κορίτσι σου κυρά μου, το θυμόταν ακριβώς ο Κώστας Τσανάκος, τη μέρα της συνέντευξη. Πολύ συγκινητικά, πίεσε τον εαυτό του και τελικά το τραγούδησε. Μάλιστα μιμήθηκε και το μπουζούκι. Εκπληκτική στιγμή! Να το απόσπασμα.
Κρασοπίνω (Π. Τούντα), Κώστας Τσανάκος, 1936
Τα Κουλουριώτικα γριγριά (Μ. Χρυσαφάκη), Κώστας Τσανάκος, 1936
Χουζάμ μανές (Κ. Τσανάκου), Κώστας Τσανάκος, 1936
Είμαστε ίσα τώρα (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκας, 1938
Μαυρομάτα (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Της αγάπης το βοτάνι (Α. Ραφτόπουλου Σέμση), Κώστας Τσανάκος, 1937
Η παγίδα (Γ. Ασίκη), Κώστας Τσανάκος, 1937
Πίνω τη φλόγα μου να σβήσω (Σ. Παντελίδη), 1938
Είναι δυο χρόνια π' αγαπώ (Κ. Σκαρβέλη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Έχω αλλάξει γνώμη (Σ. Παντελίδη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Κρυφά θα παντρευτούμε (Κ. Σκαρβέλη), Κώστας Τσανάκος, 1941
Για δείτε τε όμως εδώ και δύο ενδιαφέροντα βιντεάκια, με τον Κώστα Τσανάκο.
https://www.youtube.com/watch?v=ZKTtxgRymWI
https://www.youtube.com/watch?v=GjtzA2xzR3Q
Ακολουθία Ψαλτική και Κρασοκατανυκτική, υπό Ελευθερίου Σκορδίλη, 13-12-1995
*************************************************
Η φωνή του Μάρκου Βαμβακάρη σε συνέντευξη στην Αγγέλα Κάϊλ, το 1969
Είναι αυτονόητο ότι ευχαριστούμε πολύ την Α. Κάϊλ, τόσο για την πολύωρη συνέντευξη που πήρε από τον Μάρκο, όσο και για το βιβλίο "Μάρκος Βαμβακάρης - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ", που εξέδωσε. Ταυτοχρόνως όμως την ψέγουμε για διάφορα ...ανεπίτρεπτα:
α. Δεν είχε το πανεπιστήμιο του Buffalo, της Νέας Υόρκης τη δυνατότητα να εφοδιάσει την Α. Κάϊλ με ένα (...δανεικό) μαγνητόφωνο (π.χ. τύπου NAGRA ή UHER), ώστε να αποτυπωθεί άψογα η φωνή και το μπουζούκι του θεμελιωτή των ρεμπέτικων; Υποψιάζομαι ότι οι ηχογραφήσεις έγιναν σε κασετόφωνο της πλάκας και με φτηνές κασέτες. Δεν ξέρω, αλλά διακρίνω στον αέρα μια ...τσιγγουνοματζιριά, αλλά δε λέω από πού! (Αυτή είναι η αιτία του άθλιου ήχου που θα ακούσετε, αν και πέρασε από την ...εντατική της αποθορυβοποίησης).
β. Δεν φρόντιζε η Α. Κάϊλ, να πάει πιο "διαβασμένη" -και με συγκροτημένες ερωτήσεις- να συναντήσει τον Μάρκο; (Ώστε να μην ...αυτοσχεδιάζει αφελή και τυχαία ερωτήματα;).
γ. Οι συνομιλίες της Α. Κάϊλ με τον Μάρκο που αποτυπώθηκαν σε κασέτες -απ' ότι ξέρω- είναι 20 ώρες! Γιατί δεν έχουν κυκλοφορήσει; Έχουν περάσει 47 χρόνια (τώρα που γράφω είναι Οκτώβριος 2016), σχεδόν μισός αιώνας. Αφήνω, την περίπτωση του βιβλίου... Γιατί δεν "ανέβηκαν" -έστω- στο διαδίκτυο; (Υπάρχει ...αθάνατος άνθρωπος κα Κάϊλ;)
Η φωνή του Μάρκου Βαμβακάρη (απόσπασμα), που μιλάει για την καλλιτεχνική του πορεία. Διάρκεια 50' 54''
Ο Μάρκος Βαμβακάρης παίζει και εξηγεί τους "δρόμους" ("μακάμια"). Διάρκεια 6' 40''
Ο Στελλάκης Περπινιάδης, συνομιλεί (1975-76;) με την Σοφία Μιχαλίτση στη δημόσια ραδιοφωνία. Διάρκεια 21' 53''
Ο Στελλάκης μιλάει για: βυζαντινή μουσική, ρεμπέτικα, μικρασιάτικα, Γιουβάν Τσαούς, την καριέρα του, την κιθάρα του κ.ά. Μάλιστα ερμηνεύει -χωρίς όργανο- το "Κουκλάκι" του Τούντα και το εξαίρετο βυζαντινό μέλος "Την ωραιότητα...", από τον Ακάθιστο Ύμνο. Πολύ ενδιαφέροντα αυτά που ακούγονται, μόνο που η ελλιπής προετοιμασία (και άλλες "κρατικές" ...αναπηρίες και αυτοσχεδιασμοί -μην γίνω πάλι ...κακός), μάς στέρησαν ένα πραγματικό ντοκουμέντο... Γιατί δεν επιτρέπεται κάποιος (άσχετος ή το χειρότερο- ημι-άσχετος) να ρωτάει τον τραγουδιστή-ψάλτη Στελλάκη, για θεωρητικά θέματα μουσικής -ανατολίτικης και βυζαντινής- τα οποία, προφανώς, δε γνωρίζει...
Παρακολουθείστε, όμως, σας παρακαλώ με προσοχή τη συνέντευξη. Αυτονόητο, για να μη παρεξηγηθώ, είναι ότι οι προθέσεις Στελλάκη και παρουσιάστριας ήταν οι καλύτερες και θερμότερες! (Έτερον ...εκατέρωθεν, που λέει κι ο φίλος μου ο Δ. Γκιώνης).
Ένας ψεύτης, ασεβής και χυδαίος, Στελλάκης Περπινιάδης
(Με αφορμή, τη συνομιλία που ακολουθεί, η οποία μάλλον πρέπει να έγινε την ίδια περίοδο με την προηγούμενη συνέντευξη)
Από την αρχή θέλω να πω ότι αναγνωρίζω απέραντα τις ερμηνευτικές ικανότητες του Στελλάκη Περπινιάδη και τον θεωρώ έναν από τους κορυφαίους ερμηνευτές του λαϊκού μας (γενικότερα) τραγουδιού. Μάλιστα, κάποια φορά στη δημόσια ραδιοφωνία, έκανα έξη ωριαία αφιερώματα στις "διφωνίες" του Στελλάκη! Όμως στη συγκεκριμένη συνομιλία με νεαρούς της εποχής, ...ξερνάει ψευτιές, ασέβεια και χυδαιότητα, πίσω δε απ' αυτά κρύβεται φθόνος μέγας.
Λέει για τον Τσιτσάνη: αυτός, δεν ξέρει γιατί ζει... άστον... άχρηστο υλικό... παλιοσίδερα... Για τα τραγούδια του Τσιτσάνη, λέει: ...άλλος τα 'βγαλε... όλα είν' του Χρήστου του Τσιτσάνη, δεν είν' αυτουνού... τον είχε φάει πετσί και κόκκαλο αυτόν... Στη συνέχεια λέει ο Στελλάκης ότι ο Χρήστος Τσιτσάνης ήρθε στην Αθήνα, πήγε βρήκε τον Στελλάκη και του είπε (ακριβώς): ...α, ρε τον πούστη, θα τον σκοτώσω,... ο κερατάς, ο πύξος, ο δείξος, μ' έχει φάει ζωντανό, όλα τα σουξέ δικά μου είναι...
Τα υπόλοιπα εμετικά του σκατόψυχου Στελλάκη, ακούστε τα μόνοι σας.
Γιατί όμως τόσο μίσος για τον Τσιτσάνη; Θα τα πω σύντομα. Γιατί ο Τσιτσάνης, γενικότερα, τον Στελλάκη δεν τον προτιμούσε ως ερμηνευτή των τραγουδιών του, ενώ λάτρευε τον Στράτο! Στη δεκαετία του 1930, ο Στελλάκης, έκανε σχεδόν μόνο δεύτερες φωνές στον Στράτο (εννοείται, στα τραγούδια του Τσιτσάνη) και πρώτη φωνή δεν έκανε σε καμία επιτυχία, πλην της "Τρικαλινής τσαχπίνας" (1937), στο οποίο κάνει (συνεχή) διφωνία με τον Χρυσίνη. Τα ίδια (και ...χειροτέρα) τη δεκαετία του 1940. Μετά από το 1950 (κρατάω και μια επιφύλαξη...) δεν υπάρχει καμία συνεργασία Τσιτσάνη-Στελλάκη. Και στα στερνά του, ο Στελλάκης, του ρίχνει -εντελώς άδικα- χολή! Τέλος, αυτές οι ανοησίες περί Χρήστου Τσιτσάνη, δεν αντέχουν ούτε σε στοιχειώδη ιστορικό έλεγχο. Για παράδειγμα, την περίοδο που ο Τσιτσάνης έγραψε τα μεγάλα και ασύγκριτα αριστουργήματά του (περίπου 25), την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, ήταν μόνιμα εγκαταστημένος, παντρεμένος και με παιδί (τη Βικτωρία), στη Θεσσαλονίκη. Πώς, έπαιρνε λοιπόν τραγούδια από τον αδερφό του απ' τα Τρίκαλα; Με μέιλ;
Παρακάτω -στην ίδια συνομιλία- ο θλιβερός (ως χαρακτήρ...) Στελλάκης, τα βάζει και με τον Μάρκο Βαμβακάρη. Λέει, για τα τραγούδια του Μάρκου: ...απλά τραγουδάκια είναι... Ο Μάρκος δεν προτιμούσε καθόλου τον Στελλάκη και μόνο σε μερικές διφωνίες τον έβαλε, σε μια χούφτα τραγούδια του! Αλλά κι όταν το καλοκαίρι του 1934 βγήκε στο πάλκο η "Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς" (στη "Μάντρα του Σαραντόπουλου", στην Ανάσταση του Πειραιά), η επιτυχία της "Τετράδας" εκπαραθύρωσε από το στέκι αυτό μια σμυρναίικη ορχήστρα με σαντουρόβιολα που έπαιζε εκεί, με τον Κάβουρα, τον Στελλάκη, τον Νούρο(;) κ.ά. Κι αυτό, φαίνεται, δεν το ξέχασε ο Στελλάκης...
(Αχ, όλα συγχωρούνται, σ' αυτόν τον μάταιο κόσμο, λέει κι ο λαός μας. Ακόμα και να σου πηδήξουν τη ...γυναίκα, συγχωρείται. Η επιτυχία, όμως, του ομότεχνου, αααα!, αυτή δε συγχωρείται ποτέ!).
Να τώρα και μια σχετική "πάροδος", με τον Κώστα Τσανάκο.
Πάροδος: Κώστας Τσανάκος
Κάποια φορά βρεθήκαμε με τον Ηλία Μπαρούνη στην Καισαριανή για να επισκεφτούμε τον (υπέρ ενενηκοντούτη...) τραγουδιστή Κώστα Τσανάκο. Ήταν ένα Σάββατο, 21-4-2001 και ώρα 12 το μεσημέρι. Ο Τσανάκος, ένας πράος και καλοσυνάτος άνθρωπος, μάς μίλησε (διστακτικά και ντροπαλά, είν' η αλήθεια) με τα χειρότερα λόγια για τον Στελλάκη. Και τον Ρούκουνα, δεν τον άφησε στο ...απυρόβλητο. Υπάρχει μία κασέτα από την επίσκεψη αυτή, τη βρήκα, την έστειλα στας ...Ογρώπας για "καλλωπισμό" και τώρα είναι στη διάθεσή σας.
Ο Κώστας Τσανάκος μας μιλάει για τον Στελλάκη και τον Ρούκουνα (απόσπασμα)
Εδώ, όλη η συνέντευξη του Κώστα Τσανάκου, όπως ακριβώς την ηχογραφήσαμε
Στο παρακάτω βίντεο (δεν έχω στοιχεία του...) φαίνεται ο Κώστας Τσανάκος ακριβώς όπως τον γνωρίσαμε με τον Ηλία, κουβεντιάσαμε μαζί του και τον ηχογραφήσαμε. Θα παρατηρήσετε τον διακεκομμένο τρόπο που μιλάει (ακριβώς όπως και στην κασέτα), καθώς και το τρεμούλιασμα των χεριών (πάρκινσον;). Το βίντεο πρέπει να είναι γυρισμένο γύρω στο 2000.
Με την ευκαιρία, όμως, μπορείτε τώρα να απολαύσετε κάποιες εξαιρετικές (και όχι όλες γνωστές) ηχογραφήσεις του Κώστα Τσανάκου.
 |
| Κώστας Τσανάκος, νεότερος και η ετικέτα από το εμβληματικό "Κορίτσι". |
Το κορίτσι σου κυρά μου (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκος, 1936
Το κορίτσι σου κυρά μου, το θυμόταν ακριβώς ο Κώστας Τσανάκος, τη μέρα της συνέντευξη. Πολύ συγκινητικά, πίεσε τον εαυτό του και τελικά το τραγούδησε. Μάλιστα μιμήθηκε και το μπουζούκι. Εκπληκτική στιγμή! Να το απόσπασμα.
Κρασοπίνω (Π. Τούντα), Κώστας Τσανάκος, 1936
Τα Κουλουριώτικα γριγριά (Μ. Χρυσαφάκη), Κώστας Τσανάκος, 1936
 |
| Οι δύο ετικέτες, καθώς και ο ήχος, προέρχονται από τη συλλογή του Σπύρου Παπαϊωάννου. Δεξιά, είναι η δοκιμαστική εκτύπωση από τον "Χουζάμ μανέ". |
Χουζάμ μανές (Κ. Τσανάκου), Κώστας Τσανάκος, 1936
Είμαστε ίσα τώρα (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκας, 1938
Μαυρομάτα (Κ. Καρίπη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Της αγάπης το βοτάνι (Α. Ραφτόπουλου Σέμση), Κώστας Τσανάκος, 1937
Η παγίδα (Γ. Ασίκη), Κώστας Τσανάκος, 1937
Πίνω τη φλόγα μου να σβήσω (Σ. Παντελίδη), 1938
Είναι δυο χρόνια π' αγαπώ (Κ. Σκαρβέλη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Έχω αλλάξει γνώμη (Σ. Παντελίδη), Κώστας Τσανάκος, 1938
Κρυφά θα παντρευτούμε (Κ. Σκαρβέλη), Κώστας Τσανάκος, 1941
Για δείτε τε όμως εδώ και δύο ενδιαφέροντα βιντεάκια, με τον Κώστα Τσανάκο.
https://www.youtube.com/watch?v=ZKTtxgRymWI
https://www.youtube.com/watch?v=GjtzA2xzR3Q
Ακολουθία Ψαλτική και Κρασοκατανυκτική, υπό Ελευθερίου Σκορδίλη, 13-12-1995
*************************************************
Διάφορα ενδιαφέροντα βίντεο
Περασμένες μου αγάπες, με τον θεό της εμφάνισης Μανώλη Χιώτη (και την Μ. Λίντα), από ασπρόμαυρη ταινία
Μεσάνυχτα βαριά σκοτεινιασμένα, με ερμηνευτή το δημιουργό Γιώργο Λαύκα, από ασπρόμαυρη ταινία
Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης μιλάει για το ρεμπέτικο
Τα ζηλιάρικά σου μάτια (Μάρκου), από τους Αντώνη Αντωνίου, Γιώργο Νινιό και Γιάννη Λεμπέση.
Ο Γιώργος Μαργαρίτης ερμηνεύει τον "Μαχαραγιά" τον "Μεμέτη" και το "Κελί 33"
Η Μαρία Σταφυλοπάτη χορεύει ξυπόλυτη σμυρναίικο τσιφτετέλι
Ο Αγάθων ...διδασκόμενος και διδάσκων, 16-6-2016 (και ο Π. Σ. σε βίντεο και συνέντευξη)
Να, εδώ, πώς ένα έργο του λαϊκού ζωγράφου Σταμάτη Λαζάρου (1915-1988) γίνεται (με την τεχνολογία) ταινία!
https://vimeo.com/241287837
*******************************************************
Περασμένες μου αγάπες, με τον θεό της εμφάνισης Μανώλη Χιώτη (και την Μ. Λίντα), από ασπρόμαυρη ταινία
Μεσάνυχτα βαριά σκοτεινιασμένα, με ερμηνευτή το δημιουργό Γιώργο Λαύκα, από ασπρόμαυρη ταινία
Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης μιλάει για το ρεμπέτικο
Τα ζηλιάρικά σου μάτια (Μάρκου), από τους Αντώνη Αντωνίου, Γιώργο Νινιό και Γιάννη Λεμπέση.
Ο Γιώργος Μαργαρίτης ερμηνεύει τον "Μαχαραγιά" τον "Μεμέτη" και το "Κελί 33"
Η Μαρία Σταφυλοπάτη χορεύει ξυπόλυτη σμυρναίικο τσιφτετέλι
Ο Αγάθων ...διδασκόμενος και διδάσκων, 16-6-2016 (και ο Π. Σ. σε βίντεο και συνέντευξη)
Ο Γιώργος Μαργαρίτης, τραγουδάει (σχεδόν α καπέλα) το "Όταν σουρώνει ο Θεός", σύνθεση του φίλου του Αντώνη Κατινάρη. Η λήψη έγινε στο σπίτι μου, Κυριακή, 19-11-2017.
https://vimeo.com/241287837
*******************************************************
Κουκλοθέατρο και ρεμπέτικο
Ρεμπέτικα από τον Jovan.
Ο Θαυμαστός "κουκλίστικος" κόσμος του Thomas Kunstler
Ο Thomas Kunstler είναι σκηνοθέτης από ...14 ετών! Τα ιταλικά είναι η μητρική του γλώσσα και μιλάει άλλες πέντε γλώσσες, όχι όμως γερμανικά -όπως θα φανταζόταν κανείς λόγω του επιθέτου του. Μιλάει όμως ελληνικά ό μπαγάσας και μάλιστα έχει λατρεία στο ρεμπέτικο! Έχει στήσει έναν ολόκληρο θίασο από κούκλες που συμμετέχουν στα έργα του με θέμα το ρεμπέτικο και τον κόσμο του. Απολαύστε, τώρα, ένα ξεχωριστό δικό του βίντεο.
Ρεμπέτικο (Rebetiko) με "Χτες το βράδυ στου Καρίπη" και ...Χατζιδάκι
"Den les kouventa" *, φαντασία στον κόσμο της μαγκιάς και "Αργοσβήνεις μόνη" (**)
* Καμία σχέση με το πόνημα των Τριπολίτη-Μούτση
** Μπορεί να σας ταλαιπωρήσει λίγο να το ανοίξετε, αλλά τελικά ανοίγει!
***********************************************************************
Ρεμπέτικα από τον Jovan.
Τα ρεμπέτικα έχουν τη θέση τους και στον
...δις πραγματικό(*) κόσμο με τις κούκλες που -ειρήσθω...- δεν απευθύνεται μονάχα σε παιδιά!
Να, εδώ, ο φτηνοπάνινος -αλλά ολοζώντανος...- Jovan (κάτι σαν τον Νώντα ή και τον Σταύρακα, του Θεάτρου Σκιών) με το μπουζουκάκι του, να περιδιαβαίνει τους περπατόδρομους της Αθήνας ανάμεσα σ' όλες τις ηλικίες και να θυμίζει τα αριστουργήματα του ρεμπέτικου, τα οποία -κάποτε, ...λέμε τώρα- κυνηγούσε η αστυνομία, οι καθωσπρέπει φουκαράδες -οι και ως τα ...μπούνια (παντελώς) "στερημένοι"-, ου μην αλλά και η ορθόδοξος παραδοσιακή Αριστερά! Απολαύστε τον Jovan!
Ρεσιτάλ του ρεμπέτη Jovan, από Ξαρχάκο, μέχρι Rolling Stones
Κι εδώ, ο Jovan με τον Ιταλό Vinicio Capossella, σ' ένα ...ιταλικό ρεμπέτικο -του δεύτερου! (Τον Capossella, συναντήσαμε ήδη στην αρχή αυτής της σελίδας, με την ...ιταλική "Φραγκοσυριανή").
Vinicio Capossela - Rebetiko Mou
Κι εδώ, ο Jovan με τον Ιταλό Vinicio Capossella, σ' ένα ...ιταλικό ρεμπέτικο -του δεύτερου! (Τον Capossella, συναντήσαμε ήδη στην αρχή αυτής της σελίδας, με την ...ιταλική "Φραγκοσυριανή").
Vinicio Capossela - Rebetiko Mou
Όμως αναρωτιέμαι, αυτά τα άσχετα ...φαντάσματα, που (χρονίως) εγκαταβιώνουν (...παρεπιδημούντες) στο αραχνιασμένο ...σπήλαιο -το ονομαζόμενο και "Πολιτισμού"-, θα τα μάθουν ποτέ; Θα με ρωτήσετε, ίσως: ...καλά, ξέρουν μήπως την παραδοσιακή μουσική ή τη βυζαντινή ή την αρχαία ή τον λαϊκό μας πολιτισμό γενικότερα, για να ξέρουν και τα ρεμπέτικα -τα ονομαζόμενα από τους ξένους και "μπλουζ της Ελλάδας"; Και θα σας απαντήσω: ...αφού ρε σεις ξέρετε την απάντηση, τι με ρωτάτε;
(*) Είπα δις πραγματικό το κουκλοθέατρο, γιατί απευθύνεται σε πιο πραγματικές αισθήσεις και έχει διαχρονική ισχύ ο "λόγος" του. Ακριβώς, όπως τα Παραμύθια (χωρίς τόπο και χρόνο), τα οποία είναι μία φορά πιο πραγματικά από τη Μυθολογία (με μόνο, τόπο) και δύο φορές πιο πραγματικά από την (χα-χα) ιστορία (με τόπο και χρόνο, αλλά και κατά το ...δοκούν κενά της!). Και ευελπιστώ, ...οι νοώντες εννόησαν!
Σημαντικό! O Jovan είναι δημιούργημα της ομάδας Bufos Puppet Theatre.
https://www.facebook.com/bufos.buffos
Σημαντικό! O Jovan είναι δημιούργημα της ομάδας Bufos Puppet Theatre.
https://www.facebook.com/bufos.buffos
***********************************************************************
Ρεμπέτικα από τα "Κουκλονήματα"
(Από προσωπική εμπειρία... Τα γράφω όλα στα σχόλια του βίντεο)''
"Ο εργάτης" του Τούντα, με τις κούκλες του Γιάννη και της Σοφίας
***********************************************************************Ρεμπέτικα από τα "Κουκλονήματα"
(Από προσωπική εμπειρία... Τα γράφω όλα στα σχόλια του βίντεο)''
 |
| Ο Θίασος "Κουκλονήματα", επί το έργον |
"Ο εργάτης" του Τούντα, με τις κούκλες του Γιάννη και της Σοφίας
Ο Θαυμαστός "κουκλίστικος" κόσμος του Thomas Kunstler
Ρεμπέτικο (Rebetiko) με "Χτες το βράδυ στου Καρίπη" και ...Χατζιδάκι
"Den les kouventa" *, φαντασία στον κόσμο της μαγκιάς και "Αργοσβήνεις μόνη" (**)
* Καμία σχέση με το πόνημα των Τριπολίτη-Μούτση
** Μπορεί να σας ταλαιπωρήσει λίγο να το ανοίξετε, αλλά τελικά ανοίγει!
***********************************************************************
ΜΑΓΚΑΣ ΒΓΗΚΕ ΓΙΑ ΣΙΡΓΙΑΝΙ μιά ΑΓΙΑ ΝΥΧΤΑ
Ας βάλω εδώ και το βίντεο με τα ...κάλαντα που έφτιαξα για τα Χριστούγεννα του 2017, κάνοντας παιχνίδι με το ζεϊμπέκικο "Ο σεριάνης" και το ''Άγια νύχτα".
(Το βιντεάκι, όμως έχει και την ...ιστορία του, τη Χριστουγεννιάτικη)
Ας βάλω εδώ και το βίντεο με τα ...κάλαντα που έφτιαξα για τα Χριστούγεννα του 2017, κάνοντας παιχνίδι με το ζεϊμπέκικο "Ο σεριάνης" και το ''Άγια νύχτα".
(Το βιντεάκι, όμως έχει και την ...ιστορία του, τη Χριστουγεννιάτικη)
Ένας
"Μάγκας βγήκε για σιργιάνι" μιά "Άγια νύχτα" (των
Χριστουγέννων) σε μια γιορταστικά φωτισμένη και στολισμένη Ευρωπαϊκή πλατεία,
με κυριαρχούντα στοιχεία το κρύο, το βουητό του κόσμου, το ψιλοεμπόριο και το
άρωμα του ζεστού κόκκινου κρασιού με τα πολλά μυρωδικά. Κάπου εκεί, ο μάγκας,
συνάντησε την κυρία UNESCO η οποία σουλατσάριζε άσκοπα, μονάχη,
αγέλαστη και στυφή. Πλησιάζοντάς τον αυτή του είπε: "Έχω ακούσει να
λένε πολλά -και τα καλύτερα- για σένα, από Έλληνες και ξένους, νέους και
ηλικιωμένους, πλούσιους και φτωχούς, πονηρούς και άσπιλους. Όλοι μου λένε να
πάρω κι εσένα στην ...αγκαλιά μου, όπως έχω κάνει με τα Blues, τα Tango και τα
Fado. Όμως εσύ, δεν τραγουδάς τα Χριστούγεννα, όπως εμείς... Τι μπορείς να μού
παίξεις λοιπόν για να 'ρθουμε πιο κοντά, ώστε να βρεθείς κι εσύ μαζί με τον
Robert Johnson, τον Muddy Waters, τον Carlos Gardel και τους άλλους;" Κι ο
μάγκας της απάντησε: "Μανταμίτσα κάνε μόκο, μην υψώνεις μύτη και μην
αυθαδιάζεις μπροστά στα μουστάκια του μάγκα. Εγώ, να 'ούμ, έχω παρέα μου όλο
τον κόσμο κι όλο τον ψεύτη τον ντουνιά... Τι να σε κάνω εσένα, που είσαι
στεγνή, σιτεμένη και κομματάκι ψωμωμένη; Αλλά επειδή φαίνεσαι μορφωμένη κυρία
κι επειδή κάνει ψόφο εδώ στην Καθολικο-Προτεσταντία σας, εγώ θα σε παίξω με το
τρίχορδο όργανο ένα ζόρικο άζμα να νταλκαδιάσουν τα τζιέρια σου και να
σακουλευτείς το πώς κάνουνε τις τακιμιές τους οι μάγκες...".
Τα υπόλοιπα, ήταν μια τυπική διαδικασία, αρκούντως βαρετή για έναν Έλληνα μάγκα, αφού είχε τις χαζές και ανούσιες τυπικότητες της Εσπερίας... Εσείς, ακούτε -εδώ- το άζμα που της έπαιξε ο μάγκας.
Τα υπόλοιπα, ήταν μια τυπική διαδικασία, αρκούντως βαρετή για έναν Έλληνα μάγκα, αφού είχε τις χαζές και ανούσιες τυπικότητες της Εσπερίας... Εσείς, ακούτε -εδώ- το άζμα που της έπαιξε ο μάγκας.