 |
| Οι φυλακές Παλιά Στρατώνα, εξωτερική όψη |
Σύμφωνα με τον Κώστα Βλησίδη, ο οποίος έχει ερευνήσει σχετικά, οι φυλακές Παλιά Στρατώνα, ήταν στο Μοναστηράκι στην οδό Άρεως, στην έκταση της βιβλιοθήκης του Αδριανού, καταργήθηκαν δε με Προεδρικό Διάταγμα στις 11-12-1931 και τελικά κατεδαφίστηκαν τον Φεβρουάριο του 1932. Φιλοξένησαν -γενικότερα- ...κόσμο και κοσμάκη, ακόμα και τον Ζαχαριάδη (ναι, αυτόν τον ...έτσι, που πήγε το μυαλό σας), ο οποίος το 1929 ήταν κρατούμενος εκεί για (τι άλλο;) φόνο! Μάλιστα σε κάποια μεταφορά του το "κόμμα" -λέει- τον ...απέδρασε, στην απόδραση δε και συνέβαλλε ο Άρης Βελουχιώτης! Στο δυσεύρετο, αλλά αναρτημένο πλέον στο διαδίκτυο, βιβλίο του δημοσιογράφου Δημήτρη Γκιώνη "Οι μεγάλες αποδράσεις", θα βρείτε λεπτομέρειες.
Από το 1918 μέχρι το 1925 ("τσεκαρισμένο", ασφαλώς, από τον Κώστα Βλησίδη), διευθυντής των φυλακών της Παλιάς Στρατώνας ήταν ο διαβόητος Ιωάννης Καπετανάκης, ο οποίος ...πέντε δεκαετίες αργότερα έγινε τραγούδι, όμως στην εποχή του κυκλοφορούσαν διάφορα στιχάκια με το όνομά του. (Δείτε και πιο πάνω στο εδάφιο "Ο Καπετανάκης και ο Douglas Fairbanks"). Πάντως στο τραγούδι "Έσπασες τα πιάτα" και στην ηχογράφηση με τον Κώστα Νούρο το 1929, ακούμε στο σημείο 2:04: ...Δεν πάω πια στη φυλακή, αμάν, και στου Καπετανάκη, γιαφ γιουφ...
Έσπασες τα πιάτα, Κώστας Νούρος, 1936
Σ' ένα -επιθεωρησιακού ύφους- τραγούδι του 1929, ακούμε τον Πέτρο Κυριακό να ψάλλει (όντως. ψάλλει...), στο σημείο 43'': Χαίρε Παλιά Στρατώνα μου που πάντα είσαι νέα, Χαίρε που θέλουνε να σε γκρεμίσουνε στο χίλια εννιακόσα είκοσι εννέα...
Όπως είπαμε το 1932 γκρεμίστηκε τελικά, αλλά ο ...ντόρος άρχισε πολύ νωρίτερα, γιατί το κτίριο ΔΕΝ ήταν για γκρέμισμα.
 |
| Ο Κυριακός δισκογράφησε δύο φορές την "Παλιά Στρατώνα". Μία με συντραγουδίστρια την Μαρίκα Νέζερ και μία με την Β. Παντοπούλου, με μικροδιαφορές στα στιχάκια. |
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Π. Κυριακός-Μ. Νέζερ, 1929
Λοιπό, διαφθορείο κανονικό ήταν κι αυτές οι φυλακές -όπως και οι άλλες- και με την ανοχή όλων! Μάλιστα σε επιτόπιο ρεπορτάζ, του περιοδικού της εποχής "Εικονογραφημένος Παρνασσός" της 4-3-1912, ο ρεπόρτερ Π. μας πληροφορεί, ότι κάποιοι κρατούμενοι εκεί μέσα ζούσαν σαν άρχοντες με τα ωραία τους φαγητά, τα κρασιά τους, τα χασίσια τους φυσικά κι ότι άλλο βάλει ο νους σας. Κι αν αναρωτηθείτε τι έκαναν οι κρατούντες, μπορεί (λέω, ...μπορεί) κάποιος να σας απαντήσει "ό,τι κάνουν και σήμερα, ...αναλόγως". Α! το ωραίο είναι, πάντα σύμφωνα με τον Π., ότι κάποια στιγμή άκουσε έναν κρατούμενο να φωνάζει στους άλλους: Αβέρτα βρε στο προαύλιο! Ελάτε για να παίξτε. Ελάτε για να κερδίστε!!!
Τα λοιπά διαβάστε τα μόνοι σας, τώρα, από την εφημερίδα...
 |
| Γράφουν τέτοια οι σημερινές εφημερίδες; (Ε, άμα παίρνουν γραμμή, γράφουν!) |
 |
| Άλλη μία εξωτερική όψη των φυλακών Παλιά Στρατώνα |
 |
| Κρατούμενοι στην Παλιά Στρατώνα, παίζουν ανενόχλητοι (επί χρήμασι) ζάρια -δηλαδή μπαρμπούτι- στο προαύλιο της φυλακής |
 |
| Κρατούμενοι στην Παλιά Στρατώνα, ασμένως προ του φακού. |
 |
| Παλιά Στρατώνα, κρατούμενος εργαζόμενος εντός της φυλακής, στρίβοντας τσιγάρα. |
Η επόμενη φωτογραφία απαιτεί έναν ιδιαίτερο σχολιασμό. Ο εκ δεξιών, λοιπόν, κρατούμενος στην Παλιά Στρατώνα, ήταν ο πιο επικίνδυνος παλτο-κλεφτάς (της Ανατολής, γράφει η εφημερίδα). Στη φωτογραφία που ακολουθεί είναι μέσα στην Παλιά Στρατώνα, εκτίοντας την 20η καταδίκη του, πάντα για κλοπή παλτού.
 |
| Παλτοκλεφτάς, λοιπόν, ο εκ δεξιών μειδιών... |
 |
| Ελέγχεται, αν αληθεύουν οι πληροφορίες ότι η φωτογραφία δείχνει χασικλήδες που παίζουν χαρτιά, ως κρατούμενοι, στην Παλιά Στρατώνα. |
Τέσσερα χρόνια φυλακή μες στην «Παλιά Στρατώνα»
μπαρμπούτι, μαύρο και σεβντάς, μου σπάσανε το σώμα…» και παρακάτω:
Ο μπαγλαμάς και ο λουλάς είν’ η παρηγοριά μου
σαν τη φουμάρω τα ξεχνώ τα ντέρτια τα δικά μου… (μαύρο = χασίσι).
Φυλακισμένος (Ογδοντάκη) - Ζ. Κασιμάτης, 1931
Προσοχή! Εδώ υπάρχει και φωτογραφία, από το 1911, ενός κρατουμένου ο οποίος φουμάρει ελεύθερα και ραχατλίδικα αργιλέ, ακριβώς μέσα στη συγκεκριμένη φυλακή. Καταλαβαίνετε, μιλάμε για…επίσημα πράγματα και φυσικά κάποιοι κέρδιζαν τόσο από τη δραστηριότητα όσο και από τη σιωπή.
 |
| Να ο έγκλειστος, στο ηλιόλουστο προαύλιο της φυλακής, που απολαμβάνει ανενόχλητος τον αργιλέ του. Από το μήκος της σκιάς του αργιλέ, υπολογίζω ότι η ώρα είναι (περίπου) 12.00 το μεσημέρι. Πού όρεξη για επιτήρηση οι φύλακες... (Φωτογραφία του 1912) (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
Οι φυλακές της Παλιάς Στρατώνας, έχουν περάσει σε κάμποσα ακόμα τραγούδια τα οποία έχουν το ενδιαφέρον τους, όπως και οι σχετικές αναφορές. Να!
Στο επιθεωρησιακό "Ο τεμπέλης", ο ...Πανάγος συναντάει τους φίλους του στην ταβέρνα και να τους λέει ότι ήταν στις φυλακές της Παλιάς Στρατώνας.
 |
| Ένα από τα "γερά" ...προϊόντα της πατρίδας, τούρκικη κληρονομιά, είναι το "ραχάτ", μαζί με τα άλλα δύο τούρκικα -και εν ισχή, εισέτι- το "ρουσφέτ" και το "μπαξίς". Και θέλουμε και ΕΥΡΩ, οι θλιβεροί! |
Ο τεμπέλης (Π. Κυριακού), Π. Κυριακός - Γ. Καμβύσης, 1931
Στο ζεϊμπέκικο "Οι δυο σερέτες", ακούμε στο σημείο 2:04: Κι έτσι ο Γιάννης ησυχάζει από τούτον το μπελά, ξανατρώει δέκα χρόνια στη Στρατώνα, βρε, την Παλιά...
Οι δυο σερέτες (Μ. Χρυσαφάκη), Α. Νταλγκάς - Ζ. Κασιμάτης, 1933
Στο μοναδικό "Στην υπόγα", ακούμε: Βρε ν' από πίσω απ' τη Στρατώνα, βαρέσαν μάγκα στην Υπόγα... (Λέτε να "παίζει" το ύψιλον στην "υπόγα" να είναι κεφαλαίο;).
Στην υπόγα Α. Κωστής (Κώστας Μπέζος), 1930
Στο ζεϊμπέκικο "Ο κατάδικος", του Σ. Γαβαλά, ακούμε, στην αρχή: Δώδεκα χρόνια έκανα "Κόκλα", "Παλιά Στρατώνα"...
Ο κατάδικος (Σ. Γαβαλά), Κ. Ρούκουνας, 1934
Στο "Με πιάνουνε ζαλάδες", του Α. Κωστή (Κ. Μπέζου), στο σημείο 1:28, ακούμε: Την κάπα μου την κρέμασα, ρε σπλάχνο, στη "Στρατώνα"...
Σημ. Η φράση Την κάπα μου την κρέμασα, ρε σπλάχνο, στη "Στρατώνα"..., στην περίπτωσή μας, έχει τη σημασία ότι "επειδή σίγουρα θα ξαναπαρανομήσω -και θα με ξαναπάνε στην Παλιά Στρατώνα- την κρέμασα εκεί για να μην την κουβαλάω...".
Με πιάνουνε ζαλάδες, Α. Κωστής (Κώστας Μπέζος), 1931
Πιο πριν σας έβαλα την "Παλιά Στρατώνα", του Βιτάλη, με τον Κυριακό και την Νέζερ. Στη συνέχεια θα την ακούσετε σε δύο ακόμα -και με μικροδιαφορές- εκτελέσεις, όπως επίσης και την άλλη "Παλιά Στρατώνα", την ...αμερικάνικη.
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Π. Κυριακός - Β. Παντοπούλου, 1929 ΗΠΑ
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Κ. Μαυρέας - Κ. Γκιουζέπε, 1930
Παλιά Στρατώνα (Δ. Ζάττα - Ο. Καραβία ), Γ. Ιωαννίδης, Λ. Κουρούκλη, Μ. Καρνέρης, 1929 ΗΠΑ
 |
| Να και μια τρίτη εξωτερική όψη των φυλακών Παλιά Στρατώνα (μεταξύ μας, δεν είμαι κι εντελώς σίγουρος...) |
Αλέξανδρος Πάλλης, "Μπρουσός" Παλιά Στρατώνα και Καπετανάκης
 |
| Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης, δωράκι του Κώστα Βλησίδη |
Σε ένα σημείο, αναφέρεται στον Καπετανάκη, τον διευθυντή των φυλακών της "Παλιάς Στρατώνας", από το 1918-1925.
Σας βάζω το απόσπασμα από μία αντιγραφή κάποιας (;) έκδοσης.
 |
| Στον "Μπρουσό", ο Α. Πάλλης μιλάει με συμπάθεια για τον Καπετανάκη... |
Όμως η πρώτη δημοσίευση του "Μπρουσού" (εδώ με δύο σίγμα...) έγινε σε συνέχειες, στο περιοδικό Ο ΝΟΥΜΑΣ, το Σάββατο 27 Φλεβάρη 1921. (Κάποιοι ανιχνεύουν, ευρίσκουν, μας παρέχουν και μας κάνουν ευτυχείς...)
 |
| Εδώ είναι το παραπάνω κείμενο, αλλά με τόνους. Φαίνεται πως στην μεταγενέστερη (την παραπάνω) έκδοση, προτιμήθηκε το παντελώς ατονικό σύστημα... |
Τώρα, γίνεται να μη σας βάλω εδώ τον "Καπετανάκη"; Δε γίνεται...
https://www.youtube.com/watch?v=YnnHxm80sGY (Π. Μιχαλόπουλος)https://www.youtube.com/watch?v=kdPYonaXoCY (Μ. Μενιδιάτης)
https://www.youtube.com/watch?v=Bx0mc7iO3WA (Δ. Ζάχος)
Και ένα πρόσφατο βίντεο με τον Γιώργο Μαργαρίτη:
https://www.youtube.com/watch?v=dOQMzCP2O0o&t=43s
