Εδώ, θα σας παρουσιάζω -κατά ομάδες και θέμα- φωτογραφίες από το αρχείο μου οι οποίες έχουν σχέση με ρεμπέτικα -κυρίως- τραγούδια. (Δεν έχει έννοια, νομίζω, να σας "κρεμούσα" μερικές χιλιάδες φωτογραφίες φύρδην-μίγδην... και ασχολίαστα).
Εξ αρχής, όμως, πρέπει να σας πω ότι παρ' όλο που ψάχνω όσο μπορώ, ώστε να είμαι βέβαιος για το περιεχόμενο μιας φωτογραφίας, μερικές φορές -για διάφορους λόγους...- αμφιβάλλω. Αυτές τις φωτογραφίες δε θα σας τις ...κρεμάσω εδώ, αλλά αν αυτό γίνει κάποια φορά, θα σας ...προειδοποιήσω. (Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι αυτό το θέμα και όχι μόνο με τις φωτογραφίες, γιατί το χειρότερο είναι με τις "πληροφορίες"... Μη σας τύχει...).
Σιγά-σιγά, ο αριθμός των φωτογραφιών θα αυξάνει...
Α! Σκέφτομαι να ...στριμώξω σ' αυτή τη σελίδα και τις φωτογραφίες των εξωφύλλων
κάποιων δίσκων (CD), τους οποίους επιμελήθηκα. Όμως, στο τέλος της σελίδας.
**********************************************************************
Μάρκος Βαμβακάρης και Διασημότητες της εποχής του
"Πρέπει να χτίσω ένα τζαμί" (πιο γνωστό ως "Αν μ' αξιώσει ο Θεός")
Στίχοι-μουσική-ερμηνεία: Μάρκος Βαμβακάρης, 1935
Αριστουργηματικό, σε σύλληψη, τραγούδι στο οποίο ο Μάρκος σατιρίζει πέντε παγκόσμια γνωστά πρόσωπα της εποχής του, βάζοντάς τα να "ιερουργούν" σε ένα τζαμί-μέγαρο-τεκέ. Και δεν κάνει λάθος στα ονόματά τους, ε;. Ποιοι είναι, λοιπόν, αυτοί οι πέντε; Είναι: ο Γερμανός ηθοποιός Μπίλι Φρίτς, η Σουηδέζα ηθοποιός Γκρέτα Γκάρμπο, ο Πολωνός τενόρος Ζαν Κεπούρα, ο παγκόσμιος Έλληνας πρωτοπαλαιστής Τζιμ Λόντος και η Γερμανίδα ηθοποιός Λίλιαν Χάρβεη. Νάτοι, εδώ, από το αρχείο του Σπύρου Παπαϊωάννου.
Υ.Γ. Ακούστε και το τραγούδι, κάνοντας κλικ στον τίτλο του, σε μία ηχητικά "ατσαλάκωτη" κόπια.
Υ.Γ. Ακούστε και το τραγούδι, κάνοντας κλικ στον τίτλο του, σε μία ηχητικά "ατσαλάκωτη" κόπια.
 |
| Willy Fritsch |
 |
| Greta Garbo (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
 |
| JAN KIEPURA (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
 |
| JIM LONDOS |
 |
| Lilian Harvey (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
"Υστερόγραφο" (λέμε, τώρα...) γερμανικό!
Ένα βραδάκι άνοιξα ένα μειλ του καλού φίλου Αυγέρη Φακίρη και είδα δύο ετικέτες γερμανικών δίσκων γραμμοφώνου και τα τραγούδια τα ερμήνευαν οι ...φίλοι του Μάρκου και "συνδαιτημόνες" στον φανταστικό τεκέ του, ο Willy Fritsch και η Lilian Harvey. Αυτό μού άνοιξε την ...όρεξη κι έτσι έφτασα στη γερμανική ταινία του 1931 "Der Kongress Tanzt" (ας πούμε "Το συνέδριο με τους χορούς"), διάρκειας 91'. Η ταινία διηγείται μια ιστορία στη Βιέννη του 1815, με πρωταγωνιστές τον Τσάρο Αλέξανδρο, της Ρωσίας (Willy Fritsch) και μια κοπέλα "γαντού" (έφτιαχνε γάντια, πώς λέμε "καπελού"; Υπάρχει και το ρεμπέτικο "Για μια τσαχπίνα καπελού", του Σ. Παντελίδη), ναι γαντού (Lilian Harvey). Α! και ...Μέττερνιχ υπάρχει στην ιστορία...
Ο Τσάρος ερωτεύεται την γαντού -που έριξε κατά λάθος μια ανθοδέσμη στο ...κεφάλι του-, ακριβώς όπως ο Αλεξανδράκης ερωτεύτηκε την πτωχή, πλην τιμία, Αλίκη στο "Κλωτσοσκούφιον".
Στην ταινία, ο Willy Fritsch τραγουδάει το "Das muss Ein Stueck vom Himmel sein" ("Αυτό πρέπει να 'ναι ένα κομμάτι τ' ουρανού") και η Lilian Harvey, το "Das Gibt's Nur Einmal" ("Υπάρχει μόνο μία φορά").
Και γιατί (...υποθέσεις κάνουμε) να μην είδε αυτήν την ταινία ο Μάρκος και να έβαλε τους δύο ωραίους και πασίγνωστους ηθοποιούς στον ...τεκέ του; Διόλου απίθανο. Να το υλικό.
 |
| Ο Willy Fritsch και η Lilian Harvey. Δεξιά η αφίσα της ταινίας και δεν αποκλείεται η φωτογραφία-κάρτ ποστάλ, στο μέσον, να είναι από σκηνή αυτού του έργου. |
 |
Οι ετικέτες της Odeon, δεξιά και αριστερά, είναι από το αρχείο του Αυγέρη Φακίρη. Αυτή της Columbia, στο μέσον, από το δικό μου. Όπως παρατηρείτε, ο Willy Fritsch τραγουδάει το ίδιο τραγούδι και στην Odeon, αλλά και στην Columbia. Λέτε να είχαν τότε και στη Γερμανία Λαμπροπουλο-Μάτσηδες ανταγωνιστές στη δισκογραφία; Γιατί αμφότερες οι εταιρείες ανήκαν και ανήκουν στη μητρική (και ...πατρική) ΕΜΙ.
|
"Das muss Ein Stueck vom Himmel sein"
Στίχοι: Rob. Gilbert, μουσική: W. R. Heymann
Ερμηνεία: Willy Fritsch
"Das Gibt's Nur Einmal"
Στίχοι: Rob. Gilbert, μουσική: W. R. Heymann
Ερμηνεία: Lilian Harvey
Είχα μιαν αγάπη στην πόλη του Αμβούργου και πάντα έμενα κάνα δυο βράδυα -ή και περισσότερο όταν το έφερναν τα κόζα...- ασμένως οδηγώντας από τη Στοκχόλμη στην Ελλάδα, τα καλοκαίρια. Ήταν ένα ταξίδι που διαρκούσε τουλάχιστον δύο εβδομάδες, γιατί -ως εκπαιδευτικός, στη Σουηδία- είχα δυόμιση μήνες διακοπές, ο τυχεράκιας. Όμως συχνά έκανα και Χριστούγεννα ή Πρωτοχρονιά, στο Αμβούργο, άμα δεν "έπαιζε" το Παρίσι ή και η υπέροχα χιονισμένη Στοκχόλμη με το παγωμένο αρχιπέλαγός της. Τότε, μάλιστα, επειδή το Βερολίνο ήταν χωρισμένο, με το Δυτικό μέρος να είναι μέσα στην Α. Γερμανία -και μάλιστα με υψωμένο το Τείχος του αίσχους και της απανθρωπιάς-, η όλη ...κουλτούρα (συγνώμη που χρησιμοποιώ αυτή τη βρωμολέξη) είχε ...μετακομίσει στην πιο κοντινή πόλη της Δ. Γερμανίας, δηλαδή στο Αμβούργο. Το οποίο ήταν γεμάτο από πολύ ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά γεγονότα, σ' όλη την πόλη και όλο το χρόνο! Ένα χάρμα απερίγραπτο...
Είχα αρκετούς φίλους στο Αμβούργο, μόνο Γερμανούς, και την έβρισκα ξεχωριστά. Μου άρεσε η κολεκτίβα και οι κάτοικοί της, στην ...ηρωική λεωφόρο Schäferkampsalle (δείτε φωτογραφίες -εδώ στο σάιτ- στο προσωπικό μου φωτογραφικό υλικό). Μου άρεσε επίσης η παλιά περιοχή Altona, στο κεντρικό Αμβούργο, όπου έμενε η φίλη μου η Nina η οποία είχε ωραίο κήπο, ζόρικη αυλή για εκτενές πρωινό, σπίτι με γλάστρες που έμπαινε το φως από παντού, αλλά και που μαγείρευε με πολύ όρεξη και τέχνη...
Στο Αμβούργο, δεν ξεχνούσα ποτέ να περάσω από το μαγαζάκι του Werner με τα γραμμόφωνα, τους δίσκους 78 στροφών, τις βελόνες, τα ανταλλακτικά κ.ά. Εκεί μέσα πήρχε απόλυτη τάξη, καθαριότητα, σχετική ευρυχωρία, εξυπηρέτηση μερακλίδικη με κουβέντα, αλλά και ...ανθρώπινες τιμές. (Τύφλα να 'χουν τα ...κομπλεξικά ακριβά κοσμηματοπωλεία, με τους-τις άχρωμους υπαλλήλους λες και τους μάζεψαν απ' το μουσείο της Μαντάμ Τισό... Αφήστε!) Πάντα κάτι αγόραζα από τον Werner, κυρίως δίσκους με κομμάτια κλασικής μουσικής! Προτιμούσα τις δώδεκα με μία το μεσημέρι που είχε λιγότερο κόσμο και όρεξη για κουβέντα με θέμα, σχεδόν πάντα, τα γραμμόφωνα στον πόλεμο. Σε μια επίσκεψη, μού χάρισε ένα μοναδικό -δεν είχα ξαναδεί...- κουτάκι με "κυματοειδείς" βελόνες γραμμοφώνου, τριών διαφορετικών μεγεθών (μήκους και διαμέτρων), για ακρόαση χαμηλή, μέτρια, δυνατή. Όταν έφευγα από τον Werner ένιωθα ότι είχα ...αναβαπτιστεί, κρατώντας μάλιστα και τα "πιστοποιητικά" του. Σας δείχνω λίγο υλικό, με την ευκαιρία να ...ξανα-αναβαπτιστώ κι εγώ.
 |
| Το παράξενο κουτάκι με τις βελόνες που μου χάρισε ο Werner. Στα δεξιά οι βελόνες για δυνατό ήχο, στο μέσον για κανονικό και στα αριστερά για πολύ χαμηλό, π.χ. για αργά το βράδυ με ...κέφια. (Οι οδηγίες στα γερμανικά) Ο σοφός Werner υποστήριζε ότι η κυματοειδής μορφή της βελόνας αποδίδει πιο γλυκά τον ήχο και δεν είχε καθόλου άδικο! |
 |
Εδώ είναι μία συσκευασία από δέκα βελόνες (μαύρες, όπως αυτή που φαίνεται αριστερά, από σκληρό μέταλλο) με τις οποίες μπορούσε κάποιος να παίξει 40 τραγούδια! Εγγυημένα, μάλιστα όπως γράφει και και στην δεξιά πλευρά. Αν και ήταν γερμανικής πατέντας και κατασκευής, ο Werner δεν τη συνιστούσε, γιατί -όπως έλεγε- τέτοιες ευρεσιτεχνίες τον κάνουν σκεπτικό! Κι εγώ την αγόρασα περισσότερο για τη ...συσκευασία.
|
 |
| Η αφισούλα του μαγικού μαγαζιού του ...θείου Werner. |
 |
Πάρτε ...μάτι, τώρα, μερικές ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου, από αυτούς που αγόραζα στο μαγαζάκι του Werner. Βλέπετε, είχε απ' όλα τα καλούδια ο γλυκός ...θείος Werner: Μπάχ, Μπετόβεν, Μπιζέ..., αλλά και Ύβ Mοντάν και Πιάφ. Και προσέξε! Καθαρότατοι οι δίσκοι... Όχι σαν τους "ημέτερους" (δίσκους εν Ελλάδι, εννοώ...) που έφτασαν στα χέρια μας λες και τους ...κακοποιούσαν επίτηδες οι ιδιοκτήτες τους. Α! Και το άλλο. Όλοι οι δίσκοι 78 στροφών που αγόρασα (στην Ευρώπη, γενικότερα) συνοδεύονταν από εξώφυλλο (της εταιρείας, του δισκάδικου, του παλαιοπωλείου...). Εδώ έρχεται ο "άλλος" χαράματα στο Μοναστηράκι κι έχει όλους τους δίσκους σ' ένα ...δισάκι -γυμνούς κι ανάκατους- και περιμένει μετά την ...εκμετάλλευση να του πούνε κι ευχαριστώ!
Υ.Γ. απαραίτητο! Αφού δεν έχουμε καθόλου -εδώ στη ...Γκρέτσια- σχέση με τάξη, προγραμματισμό και συνέπεια (κι αν θέλετε, ουδείς ψόγος γι' αυτό..., εντάξει;), τι πάμε και μπλέκουμε με τους θλιβερούς Σοϊμπλεμερκελίστες και το λοιπό ευρωπαϊκό σκουπιδαρό και σκυλολόι; Η απάντηση υπάρχει. Γιατί έχουμε και εμείς τη ...βλάβη μας να επιθυμούμε ταυτοχρόνως εντελώς αντίθετα πράγματα. Να! Ναι σε "Ευρώ"(πη) και όχι σε "μνημόνιο". Ε, αυτό δε γίνεται, καρντάσια και καρντασίνες. Οι παλιότεροι -προπαππούδες μας- το έλεγαν καθαρά. "Δε μπορεί να ΄χεις και την πίτα ακαίρια και το σκύλο χορτάτο...". (Τ' ακούς -συμπαθή κατά τα άλλα και 'ξαφανισμένε- Μπαρουφάκη;).
|
 |
| Η Nina και το σπίτι της στην Altona |
**************************************************************************
Οι Τζιτζιφιές
Οι "Τζιτζιφιές", είναι τα παλιά "Αράπικα" και πήραν το όνομά τους από τα πολλά δέντρα "τζιτζιφιές", που φύτρωναν άφθονα στην περιοχή. Γέμισαν με παράγκες, μετά το 1922, από τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής συμφοράς. Εκεί έμενε κι ο Γιάννης Παπαϊωάννου.
Οι "Τζιτζιφιές", αναφέρονται σε δύο υπέροχα τραγούδια του Απόστολου Χατζηχρήστου, τραγούδια του κεφιού και της ...οργανωμένης διασκέδασης:
Στίχοι-μουσική: Απόστολος Χατζηχρήστος, 1947
Ερμηνεία: Απόστολος Χατζηχρήστος - Γιάννης Σταμούλης (ο Μπιρ-Αλλάχ)
Κάπου λέει: ...Στο Φάληρο θα πάμε πέρα στις Τζιτζιφιές, ν' ακούσουμε μπουζούκια και όμορφες πενιές...
Στίχοι-μουσική: Απόστολος Χατζηχρήστος, 1948
Ερμηνεία: Απόστολος Χατζηχρήστος - Ευάγγελος Χατζηχρήστος (εξάδελφός του)
Κι εδώ, ακούμε: Θα σε περιμένω απόψε να με βρεις στις Τζιτζιφιές, για να δεις πώς οι ρεμπέτες όμορφες περνούν βραδιές...
Τι συνέβαινε, λοιπόν, στις Τζιτζιφιές; Μα εκεί ήταν το περίφημο κέντρο του "Καλαματιανού", με μια ...ντουζίνα διάσημα μπουζούκια και γλέντια ατελείωτα. Εκεί έπαιζε και τραγουδούσε -από τους πρώτους!- ο Απόστολος Χατζηχρήστος. Υπάρχει και μία φωτογραφία, σχετική, με όλα τα αυτά τα καλά ονόματα. Για χάρη αυτής της φωτογραφίας, κυρίως, γίνεται ετούτο το κομμάτι.
Για την ιστορία, ο ιδιοκτήτης Βασίλης Καλαματιανός δολοφονήθηκε από έναν αστυνομικό, το καλοκαίρι του 1951. Λέγονται διάφορα, και ατεκμηρίωτα, δεν είμαι παραμυθατζής... (ούτε και ...Φώσκολος).
 |
| Ο Απόστολος Χατζηχρήστος μπροστά, ανάμεσα στον Μητσάκη και στον Κηρομύτη. 1948; |
***********************************************************************
Η λέξη "ρεμπέτικο"
Η λέξη "ρεμπέτικο" πρωτοεμφανίστηκε σε δύο ετικέτες δίσκων γραμμοφώνου, οι οποίοι εκδόθηκαν στην Κωνσταντινούπολη το 1912 και 1913 (μάλλον...). Ως "ρεμπέτικα", λοιπόν, χαρακτηρίστηκαν δύο ελαφρά τραγούδια, το ένα μάλιστα επιθεωρησιακό. Αντί να γράψουν "μποέμικο", έγραψαν "ρεμπέτικο'', επινοώντας μία λέξη με ελληνική ρίζα. Ό,τι μπόρεσα να βρω για την ιστορία της λέξης, τα έγραψα στο βιβλιαράκι μου Περί της λέξεως "ρεμπέτικο" το ανάγνωσμα... και άλλα (Εκδόσεις, ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, 2006 και επανέκδοση το 2010). Εδώ σάς έχω αυτές τις δύο ετικέτες, αλλά και τον ήχο των τραγουδιών, καθαρό όσο γινόταν
Ελληνική Εστουδιαντίνα, 1912
Γιάγκος Ψαμαθιανός, 1913
 |
| Αρχείο Γ. Καρζάκη |
 |
| Αρχείο Γ. Καρζάκη |
************************************************************************
Ο Μάρκος "βαφτίζει"
Ρώσο πρωτοπαλαιστή...
Την Κυριακή, 22-10-1933, στο κατάμεστο
Καλλιμάρμαρο στάδιο, ο Έλληνας
πρωτοπαλαιστής Τζιμ Λόντος νίκησε τον
γιγαντώδη Ρώσσο (Γεωργιανό, μάλλον)αντίπαλό
του Nicholas Kwariani. Χαρά, βέβαια, οι
Έλληνες που επί τέλους είδαν και μια
"ελληνική νίκη", -έστω και μ' αυτόν
τον τρόπο- μετά από τις πολλές "σφαλιάρες"
που ποικιλότροπα είχαν δεχτεί. (Όχι
δηλαδή ότι σήμερα άλλαξε και πολύ το
πράγμα με τις σφαλιάρες... Τις τρώμε, βγάζουμε σκασμό και συχνά ευχαριστούμε..., θλιβερέ ...αποτέτοιε). Ο Τζίμ Λόντος
αποθεώθηκε! Οι εφημερίδες τα ...έδωσαν
όλα. Σας έχω ένα πολύ χαρακτηριστικό
παράδειγμα. Απολαύστε το, μαζί με μία
χαρακτηριστική φωτογραφία της μέρας.
 |
| Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου |
Δε θυμάμαι
ποιος -ξένος ήταν, όμως- είχε πει ότι όσο
μεγαλύτερα στοιχεία χρησιμοποιεί μία
εφημερίδα στην πρώτη σελίδα της, τόσο
πολυπληθέστερο κοινό επιθυμεί να
αποκτήσει... ή κάπως έτσι... Α!
συμφωνώ. Ισχύει σε όλες τις χώρες, κυρίως
στις ...υπό ανάπτυξιν!
Ο Μάρκος
Βαμβακάρης, λοιπόν, ενθουσιασμένος και
αυτός από το επίτευγμα του Λόντου, την
ίδια χρονιά, το 1933 συνέθεσε και ηχογράφησε
το χασάπικο "Λόντος και Κβαριάνι",
μετα-"βαφτίζοντας" έτσι, τον γίγαντα
Ρώσο Nicholas Kwariani σε "Κβαριάνι".
Να και το τραγούδι σε ...ατσαλάκωτη κόπια.
 |
| Η ετικέτα δεν είναι ...ατσαλάκωτη, δε μπόρεσα να βρω καλύτερη να σας βάλω, αλλά απ' το τίποτα... |
Στίχοι,
μουσική, ερμηνεία: Μάρκος Βαμβακάρης,
1933
Για την
ιστορία, το Τζίμ Λόντος είναι ψευδώνυμο
του Χριστόφορου Θεοφίλου (1897-1975), από
την περιοχή του Άργους, ο οποίος βρέθηκε
στην Αμερική στα δεκατρία του και έγινε
διάσημος πρωτοπαλαιστής. Ο Κβαριάνι
(1903-1980), αγαπούσε όσο τίποτε την πάλη και
το σκάκι! Αξιοσημείωτο, ότι έπαιξε, το 1956, στην ταινία
The killing του Stanley Kubrick, ο οποίος ήταν επίσης
φανατικός σκακιστής...
 |
| Από αριστερά, Κβαριάνι, Κοντός, Τράγος, Λόντος, πάνω στο ριγκ του Καλλιμάρμαρου |
Αξίζει ν' ακούσετε όμως και το σχετικό τραγούδι του Π. Τούντα, το οποίο ηχογράφησε την επόμενη χρονιά, το 1934. Έχει τίτλο Στο λεβέντη μας Τζιμ Λόντο και τραγουδάει η Ρόζα Εσκενάζη.
Στο λεβέντη μας Τζιμ Λόντο
Στίχοι-μουσική: Π. Τούντας
Ερμηνεία: Ρόζα Εσκενάζη
Πολύ ενδιαφέρον έχει και ένα μοναδικό κινηματογραφικό ντοκουμέντο, με δύο αγώνες του Τζιμ Λόντου, που θα πρότεινα να μην το προσπεράσετε... Έχει σκηνές από τον θριαμβευτικό αγώνα της Κυριακής 22-10-1933 στο Καλλιμάρμαρο εναντίον του Κβαριάνι (την προσέλευση των πρωταγωνιστών, το κοινό, τον αγώνα...). Επίσης έχει σκηνές από νικηφόρο αγώνα του Λόντου στη Ν. Υόρκη, εναντίον ενός άλλου Ρώσου, του Κιριλένκο.
Τζιμ Λόντος, νικηφόρα, εναντίον Κβαριάνι και Κιριλένκο (ταινία)
**********************************************************************
Ο τσαρλατάνος ...ιατρός Σεργκέϊ Βορονώφ και οι λοιδωρούντες τα "έργα" του, ρεμπέτες και μη, δημιουργοί
Κι άλλος ένας Ρώσος μάς προκύπτει και ίσως όχι ακριβώς Ρώσος. Πρόκειται για τον Σεργκέϊ Βορονώφ (Serge Voronoff, 1866-1951), ο οποίος σπούδασε και εργάστηκε στο Παρίσι. Ισχυριζόταν ότι μπορούσε να πετύχει την (πολυπόθητη...) σεξουαλική ανανέωση ηλικιωμένων ατόμων, κάνοντας μεταμόσχευση γεννητικών αδένων πιθήκων στους αντίστοιχους δικούς τους γεννητικούς αδένες, με μία μέθοδο που εφεύρε και εφάρμοζε ο ίδιος. Περιόδευε σε μεγάλες πρωτεύουσες διαλαλώντας με διαλέξεις την (δώσε και σε μένα μπάρμπα...) τέχνη του και αγρεύοντας, προφανώς, πελάτες. Δεν είχαν επιτυχία οι προσπάθειές του και το μόνο που ίσως κατάφερε ήταν να δώσει μερικές προσωρινές ελπίδες σε κάποιους εύπιστους αφελείς, οι οποίοι στο τέλος έκλαιγαν τα λεφτάκια τους, όπως και κάποιοι σύγχρονοι με τα "νερά των Καματερών", τα μαγικά "φυλαχτά", τα "λάδια" κ.λ.π. (Και ...μωραίνει Κύριος, ως γνωστόν). Για κόψτε φάτσα ο Βορονωφάκης.
Να τώρα δύο φωτογραφίες (η μία είναι ...λεπτομέρεια) από εγχείρηση-μεταμόσχευση, κατά τη διάρκεια των δοκιμών του ...επιστήμονος. Πρέπει να είναι αρχές του 1900 (;)
Εδώ είναι η καβάντζα του Βορονώφ, με τα ...ανθρωποειδή.
Μην ξαφνιαστείτε που θα σάς πω και τα εξής:
α. Ο Βορονώφ ισχυριζόταν ότι με ανάλογες επεμβάσεις, μπορούσε να θεραπεύσει ηλίθια άτομα. Έτσι, το 1913, μεταμόσχευσε θυρεοειδή αδένα υγιούς πιθήκου σε ηλίθιο παιδί το οποίο έπασχε από μυξαδενία και σύμφωνα με τον Β. αποκαταστάθηκε εντελώς. Μάλιστα έδειχνε τις δυο φωτογραφίες που ακολουθούν και που παρουσιάζουν το παιδί πριν και μετά την επέμβαση.
β. Ο αθεόφοβος, το 1920, έκανε μεταμόσχευση μήτρας κατσίκας σε στείρα γυναίκα και μάλιστα έδειχνε τη φωτογραφία της δυστυχούς δότριας και της λήπτριας (Α! ρε κατσικάκια με κριθαράκι, για χωριάτικο φούρνο, που χάθηκαν λόγω Βορονώφ ).
Ο μάγκας, λοιπόν, ο Βορονώφ ήρθε μερικές φορές στην Αθήνα (για ψάρεμα κορόιδων, εννοείται) κι έγινε μεγάλη πλάκα. Δεν γνωρίζω πόσους "ονειροπόλους", τελικά, τσίμπησε ο ...μπισμπίκης, αλλά για να έρχεται συχνά... τι κάνει "νιάου-νιάου";(Κάνουμε, μερικές φορές, και τους πολύ έξυπνους εμείς οι Έλληνες... Ας είναι). Βέβαια, έδωσε λαβή για σπαρταριστά γραπτά, ανέκδοτα, αλλά και τραγούδια.
Το πρώτο σχετικό τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1929, οπότε μπορεί να θεωρηθεί ότι σ' αυτό το έτος έγινε η πρώτη επίσκεψη του αετονύχη στη χώρα της ...φαιδρότατης πορτοκαλέας. Πράγματι, το 1929, η γερμανική Odeon, εξέδωσε το τραγούδι με τίτλο "Ο Βορονώφ", σύνθεση του Ι. Ντάβου, με ερμηνευτή τον Σμυρνιό Γιώργο Βιδάλη και με συνοδεία βερολινέζικης ορχήστρας!
Σημειωτέον ότι, παρά τον ...επώνυμο τίτλο, στους στίχους του τραγουδιού δεν αναφέρεται το όνομα "Βορονώφ".
Ο Βορονώφ
Στίχοι-μουσική: Ι. Ντάβος
Ερμηνεία: Γ. Βιδάλης, 1929
Φαίνεται ότι έκανε κάμποσα ταξίδια στην πατρίδα μας, ο Βορονώφ... Το 1934, πάντως ήταν οπωσδήποτε εδώ. Έτσι τη χρονιά αυτή, ο Κώστας Σκαρβέλης μελοποίησε εμπνευσμένους χιουμοριστικούς στίχους, τους οποίους έγραψε ο πολυτάλαντος Γιώργος Καμβύσης. Τραγούδησε, με πολύ κέφι, η Ρόζα Εσκενάζη.
Ο Βορονώφ
Στίχοι: Γιώργος Καμβύσης
Μουσική: Κώστας Σκαρβέλης
Ερμηνεία: Ρόζα Εσκενάζη, 1934
Δεν ξεμπερδέψαμε με τον Βορονώφ. Έχει λίγα ακόμα. Την ίδια χρονιά, το 1934, οι Κ. Γιαννίδης-Δ. Γιαννουκάκης, έγραψαν ένα σπαρταριστό επιθεωρησιακό κομμάτι με τίτλο "Μετά τον Βορονώφ", το οποίο είπαν σε δίσκο -με άφθαστο κέφι- , οι Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης. Το τραγούδι ήταν δυσεύρετο, μέχρι που το έφερε στο φως ο Ηλίας Μπαρούνης.
Μετά τον Βορονώφ
Στίχοι: Δ. Γιαννουκάκης
Μουσική: Κ. Γιαννίδης
Ερμηνεία: Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης, 1934
Στις 17-4-1929, το σατιρικό έντυπο ΣΚΡΙΠ, το οποίο εκδιδόταν από το 1893 ως το 1930, και το οποίο ήταν φιλοβασιλικό και φανατικά αντιβενιζελικό (για να ...δικαιώνεται και ο μεγάλος Μίκης μας που τραγουδούσε μες στη χούντα: "Διηρημένοι οι Έλληνες..."), δημοσίευσε το σημείωμα που ακολουθεί. Και, προφανώς, ο πρωθυπουργός που υποτίθεται ότι είχε ανάγκη τον Βορονώφ και τις υπηρεσίες του, ήταν ο Ελ. Βενιζέλος.
Και ο "Ριζοσπάστης" άδραξε την ευκαιρία (και όχι μόνο μία φορά!), με αφορμή τις επισκέψεις του Βορονώφ, για να δημοσιεύσει σχόλια. Αλλά αντί να ασχοληθεί με τον τσαρλατάνο "επιστήμονα" και να ενημερώσει σωστά τον λαό για την αγυρτεία, τα έβαλε -κατά την πάγια συνήθειά του- με τους αστούς! Με την αστική τάξη, δηλαδή, η οποία ...εκτρέφει τους διάφορους Βορονώφηδες. Δες τε το κείμενο (είναι απόσπασμα) και είναι σα να διαβάζεις ...σημερινό "Ριζοσπάστη". Α-με-τα-κί-νη-τος τόσα χρόνια. (Τι πλήξη...).
Ο Βορονώφ, σαν όνομα, πέρασε και στον "Μυλωνά", ένα τραγούδι τουρκικής παραδοσιακής καταγωγής, στις ελληνικές εκδόσεις του οποίου έβαλαν ...κάμποσοι το όνομά τους. Το τραγούδι είναι συμβολικό και ο "μύλος" που, όπως λέει ένα στιχάκι, "ντιπ δε λειτουργάει...", έχει ερωτική σημασία. Στην ηχογράφηση με τον Στελλάκη Περπινιάδη, ακούμε στο 1:55 του τραγουδιού: "Χάλασε ο μύλος, θέλει Βορονώφ...". Απολαύστε το και ...τέλος μ' αυτόν τον μπαγάσα.
Ο μυλωνάς
(Στο όνομα Σέμση και Στελλάκη)
Στελλάκης-Άννα Πολίτισσα, 1934
***********************************************************************
Πέντε φωτογραφίες και ένα ...πιστοποιητικό του Γιάννη Παπαϊωάννου, από τα μικράτα του, στην Κίο της Προποντίδας
Κι άλλος ένας Ρώσος μάς προκύπτει και ίσως όχι ακριβώς Ρώσος. Πρόκειται για τον Σεργκέϊ Βορονώφ (Serge Voronoff, 1866-1951), ο οποίος σπούδασε και εργάστηκε στο Παρίσι. Ισχυριζόταν ότι μπορούσε να πετύχει την (πολυπόθητη...) σεξουαλική ανανέωση ηλικιωμένων ατόμων, κάνοντας μεταμόσχευση γεννητικών αδένων πιθήκων στους αντίστοιχους δικούς τους γεννητικούς αδένες, με μία μέθοδο που εφεύρε και εφάρμοζε ο ίδιος. Περιόδευε σε μεγάλες πρωτεύουσες διαλαλώντας με διαλέξεις την (δώσε και σε μένα μπάρμπα...) τέχνη του και αγρεύοντας, προφανώς, πελάτες. Δεν είχαν επιτυχία οι προσπάθειές του και το μόνο που ίσως κατάφερε ήταν να δώσει μερικές προσωρινές ελπίδες σε κάποιους εύπιστους αφελείς, οι οποίοι στο τέλος έκλαιγαν τα λεφτάκια τους, όπως και κάποιοι σύγχρονοι με τα "νερά των Καματερών", τα μαγικά "φυλαχτά", τα "λάδια" κ.λ.π. (Και ...μωραίνει Κύριος, ως γνωστόν). Για κόψτε φάτσα ο Βορονωφάκης.
 |
| Βορονώφ, πονηρό ματάκι, αλεπουδίτσα ...πρώτης, εύκολα έπειθε τους "χαλαρούς" |
 |
| Αδίστακτος, ο ...Βορονώφης, εδώ. Έποιμος για όλα! Πάνω στη φωτογραφία έγραψε: Dr S. Voronoff ("ντόκτορ" ε; Ναι! Αμάν ντόκτορ πες του τι να κάνει, δεν ...ησθάνεται καλά!) |
 |
| Εδώ, ένα σκίτσο του φτιαγμένο με βάση την προηγούμενη φωτογραφία του. Οι πληροφορίες που λένε ότι το σκίτσο έκανε "ευεργετηθείς" ηλικιωμένος και γνωστός Γάλλος ζωγράφος, δεν επιβεβαιώνονται... |
Να τώρα δύο φωτογραφίες (η μία είναι ...λεπτομέρεια) από εγχείρηση-μεταμόσχευση, κατά τη διάρκεια των δοκιμών του ...επιστήμονος. Πρέπει να είναι αρχές του 1900 (;)
 |
| Επί το έργον, στη διάρκεια των πειραμάτων - δοκιμών του. Τα καημένα τα πιθηκάκια... |
 |
| Λεπτομέρεια, για να ξέρουμε και τι μας γίνεται... |
Εδώ είναι η καβάντζα του Βορονώφ, με τα ...ανθρωποειδή.
 |
Η Βορονώφεια πιθηκοκαβάντζα... Οι δότες, για να εξηγούμαστε και έκαστος εξ' αυτών, εκών άκων, θυσίαζε τη γονιμότητά του για μία ...πιθανή ελπίδα "γρέοντος" (όπως έλεγε κι ο Μποστ) τινός να απολαμβάνει έστω και άπαξ (ευτυχία το ...δίπαξ) του μηνός, ολίγα λεπτά μελάτου ερωτισμού...
|
Μην ξαφνιαστείτε που θα σάς πω και τα εξής:
α. Ο Βορονώφ ισχυριζόταν ότι με ανάλογες επεμβάσεις, μπορούσε να θεραπεύσει ηλίθια άτομα. Έτσι, το 1913, μεταμόσχευσε θυρεοειδή αδένα υγιούς πιθήκου σε ηλίθιο παιδί το οποίο έπασχε από μυξαδενία και σύμφωνα με τον Β. αποκαταστάθηκε εντελώς. Μάλιστα έδειχνε τις δυο φωτογραφίες που ακολουθούν και που παρουσιάζουν το παιδί πριν και μετά την επέμβαση.
 |
| Η λεζάντα του Βορονώφ έγραφε: "Ηλίθιος παις, προ και μετά τη μεταμόσχευση..." |
β. Ο αθεόφοβος, το 1920, έκανε μεταμόσχευση μήτρας κατσίκας σε στείρα γυναίκα και μάλιστα έδειχνε τη φωτογραφία της δυστυχούς δότριας και της λήπτριας (Α! ρε κατσικάκια με κριθαράκι, για χωριάτικο φούρνο, που χάθηκαν λόγω Βορονώφ ).
 |
| Η πανευτυχής λήπτις μετά της ευγενούς -αλλά δυστυχούς- λευκής δότιδος... |
Ο μάγκας, λοιπόν, ο Βορονώφ ήρθε μερικές φορές στην Αθήνα (για ψάρεμα κορόιδων, εννοείται) κι έγινε μεγάλη πλάκα. Δεν γνωρίζω πόσους "ονειροπόλους", τελικά, τσίμπησε ο ...μπισμπίκης, αλλά για να έρχεται συχνά... τι κάνει "νιάου-νιάου";(Κάνουμε, μερικές φορές, και τους πολύ έξυπνους εμείς οι Έλληνες... Ας είναι). Βέβαια, έδωσε λαβή για σπαρταριστά γραπτά, ανέκδοτα, αλλά και τραγούδια.
Το πρώτο σχετικό τραγούδι ηχογραφήθηκε το 1929, οπότε μπορεί να θεωρηθεί ότι σ' αυτό το έτος έγινε η πρώτη επίσκεψη του αετονύχη στη χώρα της ...φαιδρότατης πορτοκαλέας. Πράγματι, το 1929, η γερμανική Odeon, εξέδωσε το τραγούδι με τίτλο "Ο Βορονώφ", σύνθεση του Ι. Ντάβου, με ερμηνευτή τον Σμυρνιό Γιώργο Βιδάλη και με συνοδεία βερολινέζικης ορχήστρας!
Σημειωτέον ότι, παρά τον ...επώνυμο τίτλο, στους στίχους του τραγουδιού δεν αναφέρεται το όνομα "Βορονώφ".
 |
| Η πρώτη μουσική σατιρική ...διαφήμιση στα έργα του Σ. Βορονώφ (Από το αρχείο του Αυγέρη Φακίρη) |
Ο Βορονώφ
Στίχοι-μουσική: Ι. Ντάβος
Ερμηνεία: Γ. Βιδάλης, 1929
Φαίνεται ότι έκανε κάμποσα ταξίδια στην πατρίδα μας, ο Βορονώφ... Το 1934, πάντως ήταν οπωσδήποτε εδώ. Έτσι τη χρονιά αυτή, ο Κώστας Σκαρβέλης μελοποίησε εμπνευσμένους χιουμοριστικούς στίχους, τους οποίους έγραψε ο πολυτάλαντος Γιώργος Καμβύσης. Τραγούδησε, με πολύ κέφι, η Ρόζα Εσκενάζη.
Ο Βορονώφ
Στίχοι: Γιώργος Καμβύσης
Μουσική: Κώστας Σκαρβέλης
Ερμηνεία: Ρόζα Εσκενάζη, 1934
Δεν ξεμπερδέψαμε με τον Βορονώφ. Έχει λίγα ακόμα. Την ίδια χρονιά, το 1934, οι Κ. Γιαννίδης-Δ. Γιαννουκάκης, έγραψαν ένα σπαρταριστό επιθεωρησιακό κομμάτι με τίτλο "Μετά τον Βορονώφ", το οποίο είπαν σε δίσκο -με άφθαστο κέφι- , οι Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης. Το τραγούδι ήταν δυσεύρετο, μέχρι που το έφερε στο φως ο Ηλίας Μπαρούνης.
 |
| Από το αρχείο του Ηλία Μπαρούνη |
Μετά τον Βορονώφ
Στίχοι: Δ. Γιαννουκάκης
Μουσική: Κ. Γιαννίδης
Ερμηνεία: Π. Κυριακός-Γ. Καμβύσης, 1934
Στις 17-4-1929, το σατιρικό έντυπο ΣΚΡΙΠ, το οποίο εκδιδόταν από το 1893 ως το 1930, και το οποίο ήταν φιλοβασιλικό και φανατικά αντιβενιζελικό (για να ...δικαιώνεται και ο μεγάλος Μίκης μας που τραγουδούσε μες στη χούντα: "Διηρημένοι οι Έλληνες..."), δημοσίευσε το σημείωμα που ακολουθεί. Και, προφανώς, ο πρωθυπουργός που υποτίθεται ότι είχε ανάγκη τον Βορονώφ και τις υπηρεσίες του, ήταν ο Ελ. Βενιζέλος.
 |
| Ακούω, πάντως, ότι και το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος χρειάζεται Βορονώφ, αλλά αυτός πέθανε το 1951... |
Και ο "Ριζοσπάστης" άδραξε την ευκαιρία (και όχι μόνο μία φορά!), με αφορμή τις επισκέψεις του Βορονώφ, για να δημοσιεύσει σχόλια. Αλλά αντί να ασχοληθεί με τον τσαρλατάνο "επιστήμονα" και να ενημερώσει σωστά τον λαό για την αγυρτεία, τα έβαλε -κατά την πάγια συνήθειά του- με τους αστούς! Με την αστική τάξη, δηλαδή, η οποία ...εκτρέφει τους διάφορους Βορονώφηδες. Δες τε το κείμενο (είναι απόσπασμα) και είναι σα να διαβάζεις ...σημερινό "Ριζοσπάστη". Α-με-τα-κί-νη-τος τόσα χρόνια. (Τι πλήξη...).
 |
| Ίδια, πάντα, γεύση το "μπλα-μπλά", ίδια πάντα γεύση και τα ποσοστά... |
Ο Βορονώφ, σαν όνομα, πέρασε και στον "Μυλωνά", ένα τραγούδι τουρκικής παραδοσιακής καταγωγής, στις ελληνικές εκδόσεις του οποίου έβαλαν ...κάμποσοι το όνομά τους. Το τραγούδι είναι συμβολικό και ο "μύλος" που, όπως λέει ένα στιχάκι, "ντιπ δε λειτουργάει...", έχει ερωτική σημασία. Στην ηχογράφηση με τον Στελλάκη Περπινιάδη, ακούμε στο 1:55 του τραγουδιού: "Χάλασε ο μύλος, θέλει Βορονώφ...". Απολαύστε το και ...τέλος μ' αυτόν τον μπαγάσα.
Ο μυλωνάς
(Στο όνομα Σέμση και Στελλάκη)
Στελλάκης-Άννα Πολίτισσα, 1934
***********************************************************************
Πέντε φωτογραφίες και ένα ...πιστοποιητικό του Γιάννη Παπαϊωάννου, από τα μικράτα του, στην Κίο της Προποντίδας
Ο Γιάννης
Παπαϊωάννου γεννήθηκε στην Κίο της
Προποντίδας το 1913 και σκοτώθηκε το 1972,
οδηγώντας προς τον Πειραιά. Ήταν
μοναχοπαίδι και η οικογένειά του εύπορη.
Μέχρι την Καταστροφή του 1922 που ανάγκασε
την οικογένεια να έρθει στην Ελλάδα και
να ζήσει την προσφυγιά, έμενε στην Κίο
και είχε μία άνετη και ανέμελη ζωή. Από
την περίοδο στην Κίο, λοιπόν, είναι οι επόμενες πέντε φωτογραφίες, καθώς
και το πιστοποιητικό της γέννησής του. Είναι
θαύμα που σώθηκαν κι ακριβώς αυτό το
"θαύμα" ήθελα να φανεί και άφησα
τις φωτογραφίες ανεπεξέργαστες.
 |
| Ο Γιάννης Παπαϊωάννου μωρό. 1913 |
 |
| Με τη μαμά και τη γιαγιά του, 1916; (Αλλά, τρία άτομα και 7 χέρια; Το 7ο στον δεξί ώμο της γιαγιάς!) |
 |
| Με τη μαμά του, 1917; |
 |
| Με τη μαμά του. 1919; |
 |
| Τσολιαδάκι. 1921; |
 |
| Πιστοποιητικό γεννήσεως και βαπτίσεως, 1913, από την Ορθόδοξο Κοινότητα Κίου |
Μετά τις φωτογραφίες αυτές, σκέφτηκα να βάλω ένα από τα αριστουργήματα του Γιάννη Παπαϊωάννου, ένα τραγούδι που ξεχωρίζει στα ρεμπέτικα. Πρόκειται για το "Όταν δω τα δυο σου μάτια" (1947). Την ιδέα την πήρα κοιτάζοντας την πρώτη φωτογραφία που είναι μωρό, αλλά με ολάνοιχτα ζωηρά μάτια, όπως άλλωστε και στις υπόλοιπες φωτογραφίες. Και η κόπια του δίσκου άψογη!
"Όταν δω τα δυο σου μάτια"
Στίχοι, μουσική, ερμηνεία: Γιάννης Παπαϊωάννου, 1937
**********************************************************************
Ο Slim Gaillard, η ...εγκατάλειψη και η Σμύρνη...
Ο Slim Gaillard ήταν κιθαρίστας, πιανίστας, συνθέτης και τραγουδιστής της τζαζ, ενώ όταν τραγουδούσε παρέμβαλλε διάφορες μικρογραυγές και κάποιες δικές του περίεργες λέξεις, τη "γλώσσα" δε αυτή την έλεγε "Vout". Συνολικά, ο ίδιος, μιλούσε 8 γλώσσες. Θα μπορούσε κάποιος να τον αποκαλέσει και "διασκεδαστή".
 |
| O Slim Gaillard, σε ηχογράφηση |
Δύσκολα είναι τα βιογραφικά του Slim Gaillard (1916-1991) και φαίνεται πως δε φρόντισε ο ίδιος, όσο ζούσε, να μας τα ξεκαθαρίσει. Αναφέρω μία εκδοχή που έχει ελληνικό ενδιαφέρον, αλλά και... γούστο. Γεννήθηκε, λοιπόν, στην Κούβα από Έλληνα πατέρα και Αφρο-Κουβανή μητέρα. Είναι σίγουρο πως όταν ήταν 12 χρονών, δηλαδή το 1928, έκανε με τον πατέρα του ένα μεγάλο ταξίδι με καράβι και ο πατέρας του τον ...ξέχασε στην Κρήτη. Ο μικρός Slim έμεινε για κάποιο διάστημα στο νησί -δουλεύοντας, παρακαλώ, για να ζήσει- και μετά πήγε και εγκαταστάθηκε στο Ντιτρόιτ. Από την Κρήτη ''πήρε" τη γλώσσα (στοιχεία βέβαια, αλλά συνεννοούνταν...), "πήρε" όμως και το σμυρναίϊκο τραγούδι "Τι σε μέλει εσένανε", το οποίο άρχισε να δισκογραφείται το 1926 (Γ. Βιδάλης). Τον γοήτευσε προφανώς κι έτσι αργότερα τη δεκαετία του 1040, έτοιμος και γνωστός πια μουσικός στην Αμερική, το δισκογράφησε δύο φορές. Την πρώτη στο Λος Άντζελες και τη δεύτερη στο Χόλυγουντ, το 1945. Προτιμώ ν' ακούσετε τη δεύτερη, γιατί είναι πιο χορταστική, μεγαλύτερης διάρκειας (4:49), χρησιμοποιεί αρκετά τη δική του γλώσσα "Vout" και τέλος μιλάει πολύ στα ελληνικά. Α! να προσέξτε την τελευταία-τελευταία λέξη που λέει ο Slim Gaillard στην ηχογράφηση. Λέει λοιπόν "Vout".
 |
| Η ετικέτα της ηχογράφησης στο Χόλυγουντ, το 1945 |
 |
| Ο Slim Gaillard, δεξιά με την κιθάρα και ο Bam Brown στο μπάσο. |
 |
| Τα χρόνια περνάνε, ακόμα και για τον Slim... |
***********************************************************************
Ο Καπετανάκης και ο Douglas Fairbanks
Εδώ έχουμε μια ωραία ιστοριούλα, να ακούσουμε όμως πρώτα το τραγούδι "Ο Καπετανάκης", από τον Παναγιώτη Μιχαλόπουλο.
"Ο Καπετανάκης", είναι ένα τραγούδι ...φάντασμα, αφού ακούγονται διάφορα για την πατρότητα και την ηλικία του, όχι όμως με στοιχεία. Προβάλλεται ως τραγούδι της φυλακής. Ο Η. Πετρόπουλος στην πρώτη έκδοση του βιβλίου του "Ρεμπέτικα τραγούδια", το 1968, το συμπεριλαμβάνει στο κεφάλαιο "Της φυλακής" (σελ.278). Τα στιχάκια που καταγράφει είναι κανονικά ...σκυλάδικα, σημειώνει ότι είναι ζεϊμπέκικο (ενώ είναι ...ρούμπα), ότι ακουγόταν "πρίν σαράντα χρόνια" -δηλαδή τη δεκαετία του 1920- και τέλος ότι ο "Καπετανάκης προφανώς ήταν δεσμοφύλακας".
Έχω ακούσει αρκετά γι' αυτό το κομμάτι, το οποίο άρχισε να διαδίδεται μετά το 1965, όπως πολλοί συμφωνούν. (Από μέσα μου λέω, μετά το 1970-73...). Ρυθμικά, όπως είπα, είναι ρούμπα (πάντως έχω δει να το χορεύουν και συρτό σε κάποιο γάμο...). Η μουσική του ακούγεται ...σύγχρονη και έχει στοιχεία από το νεότερο δημοτικό τραγούδι. Τα στιχάκια του μού φαίνονται επιτηδευμένα ρεμπέτικα και τελικά δε θα έλεγα ότι είναι από τα αδέσποτα ρεμπέτικα της φυλακής των αρχών του 1900, όπως τα "Πάλι μεθυσμένος είσαι" (1906), "Γιαφ-γιουφ" (1919), "Το χασίσι" (1924), "Μες στου Συγγρού τη φυλακή" (1926), "Στη φυλακή με βάλανε" (1928) κ.ά. Όμως ένα στιχάκι του, παραπέμπει σαφώς στη δεκαετία του 1920 και προφανώς δε μπορεί να γράφτηκε -το στιχάκι αυτό-τη δεκαετία του 1960! Γι' αυτό το στιχάκι άλλωστε γράφτηκε τούτο το κειμενάκι. Είναι το πρώτο-πρώτο -στιχάκι- που λέει "Δεν ξανακάνω φυλακή με τον Καπετανάκη που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι". (Έτσι ακούγεται κι απ' τον Μιχαλόπουλο, "ντούγκλα"). Ο Πετρόπουλος, αντί του "...που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι", γράφει "...να του χέσω το μουστάκι". Πολύς ...ντόρος είχε γίνει γι' αυτή τη λέξη "ντούγκλα" και ακουγόντουσαν πολλά ωραία και τερπνά. Προφανώς χωρίς στοιχεία. Τι διάολο! Έλληνες είμαστε κι άμα λάχει γινόμαστε και ...Φώσκολοι, δηλαδή παραμυθάδες. Το στιχάκι, λοιπόν, αυτό ("Δεν ξανακάνω φυλακή με τον Καπετανάκη που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι") και που το θεωρώ της δεκαετίας του 1920, παραπέμπει στο όνομα του διάσημου τότε Αμερικανού ηθοποιού του βωβού, κυρίως, κινηματογράφου, του Douglas Fairbanks (1883-1939) , οποίος έπαιξε στον "Ρομπέν των δασών", τον "Κλέφτη της Βαγδάτης", "Το σημάδι του Ζορό" κ.ά. Αυτός λοιπόν έτρεφε μουστάκι "ποντικοουρά" που λέμε, είχε γίνει μόδα και τον αντέγραφε όλος ο κόσμος. Και το Douglas, το διάβαζαν εδώ "Ντούγκλας" λόγω "ou". Έτσι, είναι πολύ πιθανό να κυκλοφορούσε τότε το αδέσποτο αυτό στιχάκι, εννοώντας ότι έχει ...αλά "Douglas το μουστάκι", ηχητικά "Ντούγλα ςτο μουστάκι".
Για τον Καπετανάκη δεν είχαμε συγκεκριμένα στοιχεία, πέραν του γενικού "δεσμοφύλακας". Μάλιστα κάποιοι ...ευφάνταστοι διέδιδαν ότι ήταν σκληρός δεσμοφύλακας στη ...Σμύρνη. (Δεν παιζόμαστε, αδέρφια...). Τελικά, στοιχεία βρήκε ο ακούραστος Κώστας Βλησίδης. Έτσι, ο Ιωάννης Καπετανάκης, ήταν διευθυντής της φυλακής "Παλιά Στρατώνα" από το 1920 ως το 1926. Είχε γίνει ...θρύλος, αφού ήταν τύπος σκληρός, "μούτρο" που λέμε, αλλά και ...πονηρόπουλος. Για κάποια "πονηριά", ίσως, μετατέθηκε στο Γεντί Κουλέ, όπου πάντως τον βρίσκουμε τον Μάρτιο του 1930. Το όνομα Καπετανάκης, πάντως, το ακούμε στο τραγούδι "Έσπασες τα πιάτα", στην εκτέλεση με τον Κώστα Νούρο, το 1929. Στο σημείο 2:04 λέει: ...Δεν πάω πια στη φυλακή, αμάν, και στου Καπετανάκη, γιαφ γιουφ...
Έσπασες τα πιάτα, Κώστας Νούρος, 1936
Έχω ακούσει αρκετά γι' αυτό το κομμάτι, το οποίο άρχισε να διαδίδεται μετά το 1965, όπως πολλοί συμφωνούν. (Από μέσα μου λέω, μετά το 1970-73...). Ρυθμικά, όπως είπα, είναι ρούμπα (πάντως έχω δει να το χορεύουν και συρτό σε κάποιο γάμο...). Η μουσική του ακούγεται ...σύγχρονη και έχει στοιχεία από το νεότερο δημοτικό τραγούδι. Τα στιχάκια του μού φαίνονται επιτηδευμένα ρεμπέτικα και τελικά δε θα έλεγα ότι είναι από τα αδέσποτα ρεμπέτικα της φυλακής των αρχών του 1900, όπως τα "Πάλι μεθυσμένος είσαι" (1906), "Γιαφ-γιουφ" (1919), "Το χασίσι" (1924), "Μες στου Συγγρού τη φυλακή" (1926), "Στη φυλακή με βάλανε" (1928) κ.ά. Όμως ένα στιχάκι του, παραπέμπει σαφώς στη δεκαετία του 1920 και προφανώς δε μπορεί να γράφτηκε -το στιχάκι αυτό-τη δεκαετία του 1960! Γι' αυτό το στιχάκι άλλωστε γράφτηκε τούτο το κειμενάκι. Είναι το πρώτο-πρώτο -στιχάκι- που λέει "Δεν ξανακάνω φυλακή με τον Καπετανάκη που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι". (Έτσι ακούγεται κι απ' τον Μιχαλόπουλο, "ντούγκλα"). Ο Πετρόπουλος, αντί του "...που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι", γράφει "...να του χέσω το μουστάκι". Πολύς ...ντόρος είχε γίνει γι' αυτή τη λέξη "ντούγκλα" και ακουγόντουσαν πολλά ωραία και τερπνά. Προφανώς χωρίς στοιχεία. Τι διάολο! Έλληνες είμαστε κι άμα λάχει γινόμαστε και ...Φώσκολοι, δηλαδή παραμυθάδες. Το στιχάκι, λοιπόν, αυτό ("Δεν ξανακάνω φυλακή με τον Καπετανάκη που 'χει ντούγκλα στο μουστάκι") και που το θεωρώ της δεκαετίας του 1920, παραπέμπει στο όνομα του διάσημου τότε Αμερικανού ηθοποιού του βωβού, κυρίως, κινηματογράφου, του Douglas Fairbanks (1883-1939) , οποίος έπαιξε στον "Ρομπέν των δασών", τον "Κλέφτη της Βαγδάτης", "Το σημάδι του Ζορό" κ.ά. Αυτός λοιπόν έτρεφε μουστάκι "ποντικοουρά" που λέμε, είχε γίνει μόδα και τον αντέγραφε όλος ο κόσμος. Και το Douglas, το διάβαζαν εδώ "Ντούγκλας" λόγω "ou". Έτσι, είναι πολύ πιθανό να κυκλοφορούσε τότε το αδέσποτο αυτό στιχάκι, εννοώντας ότι έχει ...αλά "Douglas το μουστάκι", ηχητικά "Ντούγλα ςτο μουστάκι".
Για τον Καπετανάκη δεν είχαμε συγκεκριμένα στοιχεία, πέραν του γενικού "δεσμοφύλακας". Μάλιστα κάποιοι ...ευφάνταστοι διέδιδαν ότι ήταν σκληρός δεσμοφύλακας στη ...Σμύρνη. (Δεν παιζόμαστε, αδέρφια...). Τελικά, στοιχεία βρήκε ο ακούραστος Κώστας Βλησίδης. Έτσι, ο Ιωάννης Καπετανάκης, ήταν διευθυντής της φυλακής "Παλιά Στρατώνα" από το 1920 ως το 1926. Είχε γίνει ...θρύλος, αφού ήταν τύπος σκληρός, "μούτρο" που λέμε, αλλά και ...πονηρόπουλος. Για κάποια "πονηριά", ίσως, μετατέθηκε στο Γεντί Κουλέ, όπου πάντως τον βρίσκουμε τον Μάρτιο του 1930. Το όνομα Καπετανάκης, πάντως, το ακούμε στο τραγούδι "Έσπασες τα πιάτα", στην εκτέλεση με τον Κώστα Νούρο, το 1929. Στο σημείο 2:04 λέει: ...Δεν πάω πια στη φυλακή, αμάν, και στου Καπετανάκη, γιαφ γιουφ...
Έσπασες τα πιάτα, Κώστας Νούρος, 1936
Το πώς δημιουργήθηκε το γνωστό τραγούδι που λέγαμε, "Ο Καπετανάκης", είναι άγνωστο. Να καταθέσω και τα εξής:
α. Ο Διονύσης Μανιάτης βρήκε μια ηχογράφηση του "Καπετανάκη" την οποία εξέδωσε η εταιρεία EL GRECO, η οποία έγινε την 1-1-1975 με τραγουδιστή τον Παναγιώτη Σκουρτέλη, ενώ ως συνθέτης εμφανίζεται κάποιος Κώστας Ράλλης.
β. Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Γκιώνης, με αφορμή ένα επεισόδιο της εκπομπής "Παρασκήνιο" στο οποίο συμμετείχε ο Στέλιος Κηρομύτης (και τραγούδησε τον "Καπετανάκη"), άκουσε τον Κηρομύτη να λέει ότι ότι ο "Καπετανάκης" είναι δικό του τραγούδι και το έγραψε γιατί είχε κάνει φυλακή στην "Παλιά Στρατώνα", όταν ήταν εκεί και ο Καπετανάκης...
Πάντως κυκλοφορεί, ότι τα στιχάκια τα έγραψε ο Π. Μιχαλόπουλος και τη μουσική ο Λ. Μπουρνέλλης. Τι να σας πω... Δε μού άρεσε ο Φώσκολος... Σας δείχνω όμως τον ωραίο ...Ντούγκλας.
 |
| Με τον Καπετανάκη, που 'χει Dougla sτο μουστάκι... |
 |
| Τώρα γιατί ήθελε ο άλλος να του "χέσει το μουστάκι", του ανθρώπου, δεν κατάλαβα... |
***********************************************************************
Άσχημη και πλούσια η πριγκίπισσα..., όμορφος και φτωχός ο υπάλληλος!
Το 1936, καταφθάνει στη Ρόδο, στο ξενοδοχείο Grande Allegro delle Rose, η Αλζά, αδελφή του βασιλιά του Ιράκ, Γαζή του Α'. (Άλλοι τη γράφανε πρωτότοκη κόρη του). Στο ξενοδοχείο, εργαζόταν ο γόης Τάσος Χαραλάμπους, τον οποίον η Αλζά ηράσθη σφόδρα και αποφάσισε να τον παντρευτεί παρά τις πρακτικές δυσκολίες. Βαφτίστηκε χριστιανή με το όνομα Αναστασία και ο γάμος έγινε ...λάθρα σε εκκλησάκι της Κηφισιάς. Και αμέσως άρχισαν οι ποικίλοι εκβιασμοί, μέχρι και τα πετρέλαια του Ιράκ μπήκαν στη μέση αφού ο Τάσος, ως σύζυγος πια, θα είχε μερτικό και οι Ιταλοί φασίστες του γύρευαν ...ανταλλαγές. Λέγεται ότι τελικά ο άνθρωπος κυκλοφορούσε με πιστόλι... Το τέλος δόθηκε στην πρεσβεία του Ιράκ στη Ρώμη, όπου κάλεσαν το ζευγάρι, για να γίνει δήθεν ο γάμος και "Ιρακινός". Εκεί όμως τους είπαν καθαρά "ή χωρίζετε τώρα ή σας σκοτώνουμε επί τόπου". Και χώρισαν ...επί τόπου.
Οι εφημερίδες της εποχής ...ξεσκίστηκαν στα ρεπορτάζ της φτήνιας. Μάλιστα πρωτοστατούσε, δημοσιογραφικά, ο πολύς Κωστής Μπαστιάς! Οι ρεμπέτες, και πάλι παρόντες, έκαναν το τραγουδάκι τους. Έτσι την ίδια χρονιά ο Παναγιώτης Τούντας ηχογράφησε το "Εγώ θέλω πριγκηπέσσα", το οποίο είπε ο Στελλάκης Περπινιάδης. Η ιστορία άλλαξε εντελώς ώστε να μη θυμίζει ονόματα και τοπωνύμια και να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα με την άλλη χώρα. Μάλιστα! Τέτοια ευαισθησία είχε ο Τούντας! Έκανε το Ιράκ, Μαρόκο και το ξενοδοχείο της Ρόδου, "Ταβέρνα του Τζελέπη" στον Πειραιά. Από ...ουσίες όμως, φουλ! Για ακούστε μια καθαρότατη ηχογράφηση και ρίξτε μια ματιά στις φωτογραφίες της εποχής.
Οι εφημερίδες της εποχής ...ξεσκίστηκαν στα ρεπορτάζ της φτήνιας. Μάλιστα πρωτοστατούσε, δημοσιογραφικά, ο πολύς Κωστής Μπαστιάς! Οι ρεμπέτες, και πάλι παρόντες, έκαναν το τραγουδάκι τους. Έτσι την ίδια χρονιά ο Παναγιώτης Τούντας ηχογράφησε το "Εγώ θέλω πριγκηπέσσα", το οποίο είπε ο Στελλάκης Περπινιάδης. Η ιστορία άλλαξε εντελώς ώστε να μη θυμίζει ονόματα και τοπωνύμια και να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα με την άλλη χώρα. Μάλιστα! Τέτοια ευαισθησία είχε ο Τούντας! Έκανε το Ιράκ, Μαρόκο και το ξενοδοχείο της Ρόδου, "Ταβέρνα του Τζελέπη" στον Πειραιά. Από ...ουσίες όμως, φουλ! Για ακούστε μια καθαρότατη ηχογράφηση και ρίξτε μια ματιά στις φωτογραφίες της εποχής.
 |
| Τάσος Χαραλάμπους, γόης μεν πτωχός υπάλληλος δε... |
 |
| Αλζά του Ιράκ, η ιχθυόμορφος, προς το ...Μητσοτακέϊκο με πάει (μορφολογικώς, εννοείται!) |
 |
| Εδώ, το ζεύγος επισήμως... Δεν κρυβόντουσαν πια! |
 |
| Κι εδώ, κάργα επίσημα! Πιο επίσημα δε γίνεται... |
 |
| Το ρεπορτάζ του Κωστή Μπαστιά (Βρε, κι αυτός το καρβέλι του έβγαζε...) |
 |
| 1936, ε; Κι άλλη σοβαρή είδηση δεν είχαν οι τότε φυλλάδες... |
 |
| Σας το είπα ήδη! Όλα τα ...κανάλια ξεσκίστηκαν στα ρεπορτάζ καλόπιστης κοινωνικής ενημέρωσης... (Α! ρε ...Βησσαρίωνα τι έχασαν οι σημερινές "Ύαινες") |
Υστερογραφόμενα του άσματος...
Το 1936, ο Μίκο Κυριακόπουλος, ηχογράφησε στην Πόλη (σε τούρκικο δίσκο, COT-17385, 1936), ένα ανάλογο τραγούδι, πάλι με τίτλο Εγώ θέλω πριγκηπέσσα, αλλά αυτή -λέει- θα είναι από την Πόλη μέσα και μάλιστα ...θυγάτηρ ιερέως. (Αν απορείτε καμιά φορά με τη γλώσσα μου, απλά σας ομολογώ ότι κοροϊδεύω στα ίσα την "φτιαχτή", νεκρή, άψυχη -και ονομαζόμενη- "καθαρεύουσα" και του ...πρωκτού αι εννέα ημέραι, αλλά λαϊστί περικαλώ σας!)
Εγώ θέλω πριγκηπέσσα (Π. Τούντα), Μίκο Κυριακόπουλος, 1936
Πάντως, τη μελωδία του τραγουδιού Εγώ θέλω πριγκηπέσσα, είχε πρωτοχρησιμοποιήσει ο Τούντας το 1933, για το τραγούδι του Το γεροντάκι, το οποίο αναφέρεται σε ...σκαστή περίπτωσης γεροντοφιλίας. Και το στιχάκι Θέλω άντρα γεροντάκι με κοντό ψαρό μουστάκι..., έγινε Εγώ θέλω πριγκηπέσσα από το Μαρόκο μέσα... Δώστε βάση!
Το γεροντάκι (Π. Τούντα), Ισμήνη Διατσέντε, 1933
Επιμύθιον, απρόβλεπτο, της -εκ του ...Μαρόκου μέσα- πριγκηπίσσης και από κει ...βουρ στη Βεσσαραβία!
Λέω να ξεκινήσουμε, ακούγοντας το άσμα Geb mir Bessarabia, σύνθεση του Aaron Lebedeff, το οποίο ηχογραφήθηκε στην Αμερική 1946, με τραγουδιστή τον ίδιον (τον και ...χαλκεόφωνα!). Α! Geb mir Bessarabia, σημαίνει "Δος μου Βεσσαραβία" (δηλαδή Βεσσαραβία και πάρε μου την ψυχή...).
 |
| Να η ετικέτα του τραγουδιού, τυπωμένο στην αμερικανική δισκογραφική Κολούμπια |
Geb mir Bessarabia, Aaron Lebedeff, USA 1946
Και τι σας θύμισε η μελωδία του τραγουδιού αυτού; Μα τη μελωδία του "Εγώ θέλω πριγκηπέσσα", του Τούντα! Να τα πάρουμε με τη σειρά, λοιπόν, τα ...στοιχεία μας.
Ας ξεκινήσουμε απ' τον τίτλο. Τι είναι η Bessarabia;
Στη Bessarabia, λοιπόν, μας πάει το τραγούδι του Aaron. Τα στιχάκια υμνούν το κρασί της, το κρέας της, το τυρί της..., μάλιστα αναφέρουν λακωνικά και κάποιες συνταγές μαγειρικής! Δεν ξέρω για τι γλώσσα πρόκειται, ούτε και ήξερε κανείς από όσους ρώτησα. Ένας όμως απ' αυτούς (και ...σοφά "πονηρός") μου σχολίασε ...δε θα παραξενευόμουνα αν ήταν μία μίξη από εβραίικα, ρωσικά, γερμανικά και ρουμανικά...
Μερικές μέρες μετά, όμως, ο πολύξερος Αλέκος Τουλιάτος -κατά τα άλλα, μηχανολόγος μηχανικός του ΕΜΠ!- με μεγάλη γνώση στην ιστορία, αλλά και "πεισματάρης" στο ψάξιμο, αφού μου έστειλε ένα 15-σέλιδο κείμενο περί Ασκεναζιτών και Σεφαραδιτών Εβραίων, αποφάνθηκε ότι η γλώσσα του τραγουδιού είναι η ασκεναζίτικη εβραίικη γλώσσα! Μετά λοιπόν από το ψάξιμο του Αλέκου και τα στοιχεία του, συμφωνώ κι εγώ.
Φέρεται ως σύνθεση του Aaron Lebedeff (1873-1960), εβραϊκής καταγωγής και γεννημένου στη Λευκορωσία από γονείς με βιοτεχνία ρούχων. Αυτός ήταν πολυτάλαντος και από παιδί τραγουδούσε επίσημα, σύντομα δε, βγήκε στο θέατρο, όπου διέπρεψε κάνοντας περιοδείες σ' όλον τον κόσμο. Εγκαταστάθηκε στην Αμερική και το 1930-32 πρωταγωνιστούσε στο Εθνικό Θέατρο της Νέας Υόρκης. Εκεί, το 1946, φωνογράφησε το Geb mir Bessarabia, με μουσική ίδια με αυτήν του Εγώ θέλω πριγκηπέσσα.
 |
| Εδώ βλέπετε τον Aaron Lebedeff, καθώς και την ετικέτα του ...επίμαχου τραγουδιού του, από την δισκογραφική εταιρεία Columbia, της Αμερικής |
Αναρωτιέται, φυσικά, κανείς τίνος είναι η μελωδία. Συζήτησα το ζήτημα με κάποιους έμπειρους ερευνητές, αλλά και μουσικούς! Φτάσαμε στο συμπέρασμα-άποψη ότι μάλλον πρόκειται για παραδοσιακή μελωδία, πιθανά ρουμανικής (εκ του ύφους της) καταγωγής την οποία είχε ακούσει "κάπου" ο πολυταξιδεμένος Τούντας και ...ταυτόχρονα τη γνώριζε και ο Aaron Lebedeff (ως κάτοικος των ...πέριξ περιοχών), ο οποίος -ειρήσθω εν παρόδω- ήταν και ικανός συνθέτης-στιχουργός! Μάλιστα ο Κώστας Μπουρνάς, ερευνητής και μουσικός -ο σωστός συνδυασμός!-, επισήμανε εύστοχα ότι από το σημείο 02:03 ως το 02:12, ακούγεται από το βιολί που συνοδεύει τη φωνή, η βασική και γνωστή μελωδία του "Καροτσιέρη" (...τράβα να πάμε στα Ταταύλα), τραγούδι που επίσης πιθανολογείται ρουμανο-ουγγρικής μουσικής καταγωγής!
(Είπαμε! ...συμπέρασμα-άποψη! Όχι! καθόλου "θέσφατα" ...ξερόλων. Δες τε το (μάλλον ακούστε το) και σεις...
***********************************************************************
Πάντα, εδώ, μία από το ίδια και πάντα βρόμικα...
Ήταν 1η Αυγούστου του 1937 και ώρα 10 το βράδυ. Στα 500 μέτρα έξω από το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά, συγκρούστηκε το σαπιοκάραβο ατμόπλοιο "Υδράκι" (50 ετών παλιό) με το πετρελαιοκίνητο ιστιοφόρο "Ανάστασις" (sic) και το σαπάκι βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά... Είκοσι τέσσερα άτομα πνίγηκαν, μεταξύ αυτών και παιδιά. Μεγάλος σάλος έγινε, όπως πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, που τα σαπιοκάραβα έφαγαν τσάμπα κόσμο, αλλά (μάλιστα, το βρήκατε...) κανένας δεν τιμωρήθηκε. Αμέσως, την ίδια χρονιά εννοώ, ο Κώστας Ρούκουνας έγραψε και ηχογράφησε το τραγούδι "Οι αδικοπνιγμένοι" που ερμήνευσε λυγμικά ο ίδιος. Όμως μετά από δίκη το τραγούδι αυτό απαγορεύτηκε. Έχει πει ο ίδιος ο Ρούκουνας τα εξής: Οι καπεταναίοι κατά πως φαίνεται είχαν γερούς δικηγόρους και πολλά μέσα και πήρανε απαγόρεψη (σ.σ. του τραγουδιού), ένεκα που δεν τους συνέφερε αυτά που τους έψελνα και διότι ξεσηκωνότανε ο κόσμος, ο οποίος θα τους έτρωγε για τους σκυλοπνίχτες...
Κανονικά, έπρεπε να σας βάλω το εμβατήριο "Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει...", αλλά για να μην παρεξηγηθώ, νάτο το ...ψαλτήρι του Ρούκουνα στους απαίσιους δολοφόνους.
Α! "στου Παρλαμά" που λέει το τραγούδι, ήταν ταβέρνα πάνω στην ακτή, ακριβώς απέναντι από τον τόπο του ατυχήματος.
Κανονικά, έπρεπε να σας βάλω το εμβατήριο "Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει...", αλλά για να μην παρεξηγηθώ, νάτο το ...ψαλτήρι του Ρούκουνα στους απαίσιους δολοφόνους.
Α! "στου Παρλαμά" που λέει το τραγούδι, ήταν ταβέρνα πάνω στην ακτή, ακριβώς απέναντι από τον τόπο του ατυχήματος.
 |
| Τα ...κανάλια τη δουλειά τους, όπως πάντα, κι η ατιμωρησία το αυτό! |
 |
| Το ατμόπλοιο "Υδράκι", ό,τι που ...πενηντάρισε, αλλά κανείς δε σκοτιζόταν γι' αυτό! |
 |
| Εδώ, ο άλλος φονιάς, η "Ανάστασις"... |
 |
| Και τρεις μέρες μετά την τραγωδία, δηλαδή στις 4-8-1937, ο δικτάτορας εκφωνούσε διάγγελμα επί τη πρώτη επετείω της ...επαναστάσεως! |
***********************************************************************
Κούλα, η γυναίκα με το κόκκινο καπέλο που σκοτώνει...
Έτσι έγραφαν οι φυλλάδες του 1929 για την Κούλα Χριστοφιλέα, η οποία στις 11-6-1929 σκότωσε και λήστεψε τον σοφέρ ταξί Σταμάτη Τσάγκα (μερικά έντυπα τον έγραψαν και Τσαγγά), κάπου στη Βούλα, με τη βοήθεια του αδελφού της Ανδρέα Χριστοφιλέα και του εραστή της Φώτη Αναγνωστόπουλου. Το τρίο είχε ονομαστεί "Σπείρα Ροκαμβόλ". (Ο Ροκαμβόλ ήταν ένας πολύ αγαπητός ήρωας των αστυνομικών διηγημάτων του Γάλλου Ponson du Terrail). Από τον Τσαγγά πήραν 17.000 δρχ. και το πιστόλι του. Σάλος μέγας φυσικά, (α ρε τι έχασαν κάποιες σημερινές εκπομπές καλόπιστης κοινωνικής κριτικής), μάλιστα οι φυλλάδες παρομοίαζαν την Κούλα και τη συμμορία της με το δίδυμο Μπόνι Πάρκερ και Κλάιντ Μπάροου, που την ίδια περίοδο δρούσε στην Αμερική. Οργίαζε ο τύπος, οργίαζε και η λαϊκή φαντασία, οπότε δεν θα ήταν δυνατόν οι ρεμπέτες οι "ρεπόρτερ" να μην κάνουν και το δικό τους "ρεπορτάζ". Έτσι είχαμε δύο τραγούδια, με τίτλο "Η Κούλα". Το πρώτο γράφτηκε το 1930, είναι σύνθεση του Κώστα Μισαηλίδη και ερμηνεύει ο Γιώργος Βιδάλης. Στο δεύτερο στιχάκι αναφέρεται ο Ροκαμβόλ.
 |
| Η ετικέτα της "Κούλας" του Μισαηλίδη, με τον Γ. Βιδάλη, το 1930 |
Το άλλο τραγούδι, για τον ...μύθο Κούλα, γράφτηκε το 1933 και είναι σύνθεση του Κώστα Καρίπη, εκδόθηκε δε από δύο διαφορετικές δισκογραφικές εταιρείες, με τη Ρόζα Εσκενάζη και με τη Ρίτα Αμπατζή.
 |
| Η ετικέτα της "Κούλας", του Καρίπη, με τη Ρόζα, το 1933 |
 |
| Εφημερίδα "Πρωία", 14-7-1929 |
 |
| Μας πήρε κι ο ξένος τύπος στο ψιλό... (Και τώρα, γίναμε αναίσθητοι! Ας γράφουν, εμείς χρωστάμε...) |
 |
| Κούλα Χριστιφιλέα, σε ύφος μπλαζέ... |
 |
| Κούλα Χριστοφιλέα, σε σκίτσο της "Πρωίας", 16-5-1931 |
 |
| Ανδρέας Χριστοφιλέας σκιτσαρισμένος στην εφημερίδα "Εμπρός", 9-11-1929 |
 |
| Κούλα και Ανδρέας Χριστοφιλέα, τ' αδερφάκια τα ...τσαμένα. (Αρχείο πρακτορείου "Ηνωμένοι ρεπόρτερ") |
 |
"Εμπρός" 2-11-1929 Λουκρητία Βοργία... Από τότε κάναν προπαγάνδα οι φυλλάδες,
δεν είναι μόνο σημερινό φαινόμενο... (Άλλως τε η αθλιότητα δεν είναι εποχιακή, ούτε κάνει και εκπτώσεις...)
|
 |
| "Εμπρός" 4-11-1929 είχαν και αστυ-νομικούς συντάκτας τότενες, οι φυλλάδες; |
 |
| "Η Πρωία", 14-8-1931 |
 |
| "Ακρόπολις" 14-8-1941 Εξέτισε την ποινή, "πλήρωσε" για τα ανομήματα και πάλι έξω ...ελεύθερη |
 |
| Και ο Ροκαμβόλ, που ...δάνεισε το όνομά του στη συμμορία της Κούλας! |
************************************************************************
Η Κάρμεν ...σίριαλ, στην Ελλάδα του 1939
Το 1938 γυρίστηκε στην Ισπανία η ταινία Carmen de la Triana, με πρωταγωνίστρια την Imperio Argentina. Το 1939 η ταινία ήρθε στην Ελλάδα, με τίτλο "Κάρμεν", κι έγινε μεγάλο σουξέ. Μεγάλη εντύπωση έκανε το τραγούδι "Antonio Vargas Heredia", σύνθεση του Juan Mostazo, το οποίο έλεγε η ίδια η πρωταγωνίστρια σε μια σκηνή γυρισμένη σε ένα κέντρο διασκέδασης. Να αυτή η σκηνή και το τραγούδι, ...ολοζώντανα. Πρώτα, όμως, αφίσες της ταινίας και φωτογραφίες της ωραίας σταρ.
 |
| Η ισπανική αφίσα |
 |
| Η ελληνική μονόστηλη διαφήμιση σε κάποια ημέτερη εφημερίδα |
 |
| Η απόλυτη σταρ Imperio Agentina (εδώ τη λέγαμε Αρζεντίνα...) |
 |
| Μόνο ...97 χρόνια έζησε η κουκλάρα η Αρχεντίνα! Όλα δικά της... |
Από κοντά κι η δικιά μας, η Δανάη, είπε τον "Αντώνιο..." με ελληνικά στιχάκια του Μίμη Γαϊτάνου. Το 1939, βέβαια.
 |
| ΑΝΤΟΝΙΟ ΒΑΡΓΚΑΣ ΧΕΡΕΔΙΑ, στα ελληνικά. Χερέδια μας τον πλάτανο Δανάη! |
Μόλις είδαν τη μεγάλη επιτυχία του τραγουδιού οι ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες, πονήρεψε το μάτι τους και άνοιξε η όρεξή τους... Έτσι η ODEON έβαλε τον Σπύρο Περιστέρη να κάνει κάτι ανάλογο κι αυτό το σπάνιο μουσικό "τέρας" συνέθεσε και ηχογράφησε αμέσως το υπέροχο (και ...διαχρονικώς) χασάπικο "Ο Αντώνης ο Βαρκάρης ο σερέτης", με ερμηνευτές τον Μάρκο βαμβακάρη και τον Απόστολο Χατζηχρήστο. Έτσι ο τίτλος του ισπανικού "Αντώνιο Βάργκας Χερέδια" μετετράπη σε ελληνικό τίτλο "Ο Αντώνης ο Βαρκάρης ο σερέτης". Πολύ ευφυές, είν' η αλήθεια, αλλά κατά τα άλλα το ελληνικό δεν είχε καμία απολύτως σχέση με το ισπανικό ούτε στους στίχους, ούτε στη μουσική, αλλά ούτε και στο ρυθμό. Για επιβεβαιώστε το κι εσείς...
Μόλις η ODEON έκανε αυτή τη μεγάλη επιτυχία, η ...αντίπαλος COLUMBIA, δεν έκατσε με σταυρωμένα τα χέρια. Κάνει αμέσως δύο αστραπιαίες κινήσεις. Ηχογραφεί πάραυτα τον "Αντώνη τον βαρκάρη" του Περιστέρη, αλλά με ερμηνευτή το δικό της μεγάλο όνομα, δηλαδή τον Στελλάκη Περπινιάδη (αριθ. δίσκου DG-6480). Στη συνέχεια έβαλε τον Τούντα να γράψει κάτι ανάλογο με τον "Αντώνη...", αλλά οπωσδήποτε με Κάρμεν και Περαία. Και το άλλο ...τέρας της μουσικής έκανε αμέσως το "Τηλεγράφημα στην Κάρμεν" σε στίχους Β. Μαυροφρύδη, το οποίο είπαν ο Στράτος και ο Στελλάκης (αριθ. δίσκου DG-6493). Όλα αυτά, την ίδια χρονιά, το σωτήριον έτος 1939.
 |
| Εδώ είναι ο δοκιμαστικός δίσκος "Τηλεγράφημα στην Κάρμεν", πριν δοθεί η εντολή για μαζική παραγωγή |
Η αντίδραση της ODEON σ' αυτή την ...αντεπίθεση της COLUMBIA, ήταν άμεση. Δίνει αμέσως εντολή στον Σπύρο Περιστέρη να συνεχίσει το σίριαλ "Κάρμεν κ.λ.π.", με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσει, πάλι το 1939, "Η Κάρμεν στην Αθήνα". Ήρθε δηλαδή στην Αθήνα η Κάρμεν, για να πάρει -ως νόμιμος σύζυγος του Αντώνη του Βαρκάρη- την κληρονομιά του, μια και αυτόν τον σκότωσε ήδη ο ταύρος. Την έστειλαν λοιπόν στο Πασαλιμάνι να παραλάβει τη βάρκα του, το μοναδική ιδιοκτησία του. Κι εκεί την περίμενε η μεγαλύτερη έκπληξη, γιατί βλέπει μέσα στη βάρκα ...ολοζώντανο τον Αντώνη, ν' απλώνει τα πανιά του και να τής λέει (σύμφωνα με το τελευταίο στιχάκι): Να πεθάνω ήταν κρίμα κι έκανα το ψευτοθύμα. Τραγούδησαν ο Μάρκος κι ο Στράτος. Μάλιστα ο Μάρκος, αρχίζει ως εξής: Ήρθ' η Κάρμεν στην Αθήνα, η Ιμπέριο Αρτζεντίνα... (Και μετά έγινε μόδα το όνομα και βαφτίζονταν με το όνομα "Αρτζεντίνα" - ή και "Αρζεντίνα"- κινηματογράφοι, κέντρα διασκέδασης, καφενεία κ.λ.π.)
Που λέτε καγχάζω ...πλατιά, όταν ακούω κάνα "παπαγαλάκι" του ρεμπέτικου να λέει ότι όλα αυτά τα κάνανε οι εταιρείες από αγάπη, γιατί ήθελαν -τάχα μου- να ...βοηθήσουν και να προάγουν το ελληνικό τραγούδι! (Μην ξεράσω δημοσίως...)
Έχει, όμως, λίγο ακόμα ...ψωμάκι η ιστορία της Καρμεντσίτας και του Αντωνάκη. Που λέτε, ο Ισπανός συνθέτης του τραγουδιού "Antonio Vargas Heredia", ο Juan Mostazo, μόλις έμαθε για τη μεγάλη επιτυχία του "Αντώνη του βαρκάρη...", καθώς και για την ...ταύτιση των τίτλων των δύο τραγουδιών (αναρωτιέμαι ποιος ...γερμανοτσολιάς τον ειδοποίησε) έκανε μήνυση στον Περιστέρη, στα ελληνικά δικαστήρια. Εκεί όμως έχασε τη δίκη, αφ' ενός μεν γιατί τα τραγούδια, όπως είπα ήδη αλλά και ακούσατε, δεν έχουν καμία σχέση, αφ' ετέρου δε γιατί ο Περιστέρης -λένε ότι- έφερε στο δικαστήριο έναν ψαρά ονόματι Αντώνη, ο οποίος είχε -λέει- μεγάλο έρωτα με μια λυγερή τσιγγανοπούλα και πως από την ιστορία αυτή έγραψε το τραγούδι και όχι από την ταινία "Κάρμεν". Και ...αθώος ο (αθώος) κατηγορούμενος!
Έχει, όμως, λίγο ακόμα ...ψωμάκι η ιστορία της Καρμεντσίτας και του Αντωνάκη. Που λέτε, ο Ισπανός συνθέτης του τραγουδιού "Antonio Vargas Heredia", ο Juan Mostazo, μόλις έμαθε για τη μεγάλη επιτυχία του "Αντώνη του βαρκάρη...", καθώς και για την ...ταύτιση των τίτλων των δύο τραγουδιών (αναρωτιέμαι ποιος ...γερμανοτσολιάς τον ειδοποίησε) έκανε μήνυση στον Περιστέρη, στα ελληνικά δικαστήρια. Εκεί όμως έχασε τη δίκη, αφ' ενός μεν γιατί τα τραγούδια, όπως είπα ήδη αλλά και ακούσατε, δεν έχουν καμία σχέση, αφ' ετέρου δε γιατί ο Περιστέρης -λένε ότι- έφερε στο δικαστήριο έναν ψαρά ονόματι Αντώνη, ο οποίος είχε -λέει- μεγάλο έρωτα με μια λυγερή τσιγγανοπούλα και πως από την ιστορία αυτή έγραψε το τραγούδι και όχι από την ταινία "Κάρμεν". Και ...αθώος ο (αθώος) κατηγορούμενος!
***********************************************************************
"Βαρβάρα"! Ένα μουσικό δικτατορικό ...σίριαλ, απείρου βλακείας και γέλωτος, διαρκούντος ογδοήκοντα έτη!
Θα σας πω την ιστορία της δίωξης ενός ρεμπέτικου τραγουδιού από τη Μεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου του 1936. Πρόκειται για τη "Βαρβάρα", του Παναγιώτη Τούντα, η οποία ηχογραφήθηκε -μάλλον- αρχές του 1936, έγινε διάσημη αμέσως, τραγουδιόταν παντού και πουλούσε απίστευτα... Τραγούδησε ο Στελλάκης Περπινιάδης και έπαιξε η ορχήστρα του Γιουβάν Τσαούς. Βέβαια να σας πω εδώ ότι δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι το τραγούδι είναι δημιούργημα του Γιουβάν Τσαούς -μάλιστα στην ηχογράφηση, αυτός έπαιξε τον ταμπουρά του-, αλλά λόγω του ...πιπεράτου περιεχομένου των στίχων του φοβήθηκε να βάλει το όνομά του και έτσι ανέλαβε να το κυκλοφορήσει ο Τούντας, λόγω του ότι ήταν πασίγνωστος και με βαρύ όνομα, ως καλλιτεχνικός διευθυντή της εκδότριας δισκογραφικής εταιρείας, της Κολούμπια. Λέω ν' ακούσετε τώρα τη "Βαρβάρα" και να προσέξετε πολύ τα στιχάκια, γιατί αυτά ήταν που επέφεραν τις διώξεις και το σίριαλ...
 |
| Μ' αυτήν την ετικέτα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά η "Βαρβάρα". Το όνομα του Γιουβάν Τσαούς δεν υπάρχει πάνω στην ετικέτα, αν και στο σημείο 2:48 του τραγουδιού ο Στελλάκης τον χαιρετάει λέγοντάς του “Γεια σου Γιουβάν Τσαούς με την παρέα σου". |
"Βαρβάρα" (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1936
 |
| Ο Γιουβάν Τσαούς και διαφημιστικό της "Βαρβάρας" |
 |
| Μεγάλη διαφήμιση έγινε στη "Βαρβάρα", αν και δεν την χρειαζόταν καθόλου... |
Ανάρπαστο, όπως σας είπα, το τραγούδι τόσο εδώ όσο και στο Αμέρικα, όπου την ίδια χρονιά, 1936, το δισκογράφησε ο εκεί μεγάλος και τρανός στις γραμμοφωνήσεις, Τέτος Δημητριάδης. Αλλά εκεί δεν είχε ούτε δικτατορία, αλλά ούτε και Αναγκαστικό Νόμο 45/1936, για να το απαγορέψουν (ίσως θα μου πείτε όμως ότι στην Αμερική κυνηγούσαν τους μαύρους, οπότε το πράμμα ...πάει λέγοντας και καίγοντας).
Για ακούστε και την εκδοχή του Τέτου, αδελφού του πασίγνωστου γελοιογράφου Φωκίωνα Δημητριάδη.
Για ακούστε και την εκδοχή του Τέτου, αδελφού του πασίγνωστου γελοιογράφου Φωκίωνα Δημητριάδη.
"Βαρβάρα" (Π. Τούντα), Τέτος Δημητριάδης, ΗΠΑ, 1936
Το πονηρό περιεχόμενο των στίχων της "Βαρβάρας", συνδέθηκε με την κόρη του δικτάτορα Λουκία η οποία λέγεται -και γράφεται, μέχρι σήμερα- ότι ήταν νυμφομανής και ότι αυτό συνιστούσε μεγάλη ντροπή για τον πατέρα της. Πάντως η Λουκία ή Λουλού Μεταξά -και αργότερα Ματζούφα- ήταν αρχηγός του γυναικείου τμήματος της ΕΟΝ και αργότερα το πρώτο από τα ιδρυτικά μέλη της ΣΠΙΘΑΣ! Τέλος πάντων... Προσοχή, όμως! Το τραγούδι -σαφέστατα- δεν αναφέρεται σε επαγγελματία πόρνη, αφ' ενός μεν γιατί δεν έχει ποτέ γραφτεί ρεμπέτικο με τέτοιο περιεχόμενο και αφ' ετέρου γιατί είναι πολύ καλά γνωστό ότι οι μάγκες σεβόντουσαν τις πόρνες! Πάντως, η "Βαρβάρα", προκάλεσε μεγάλο σάλο και ...αυθόρμητη αναταραχή στις συνήθεις -διαχρονικώς- "κονσέρβες" (συντηρητικούς...) της κοινωνίας και οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες. Ο ...λαουτζίκος, βέβαια τη φχαριστιότανε τη δισκογραφική του Βαρβάρα! Κι όταν αγόραζε το δίσκο της τον κράταγε αγκαλιά και τον χάιδευε...
 |
| Εδώ η Λουλού μετά του πατρός της.. (Μελαμψές φυλές, κοντοπόδαρες..., που έλεγε και ο συνεπώνυμός μου Διονύσης στο τραγούδι του "Κωλοέλληνες" -δίσκος "Το Κούρεμα", 1989- και παρακάτω ...κράτος ασυστόλων και πεσμένων κώλων... Άδικο είχε;) |
 |
| Η Λουλού σε στιγμές ευτυχίας με την παρέα της... (Η Ελλάς χαμογελούσε και δεν έβλεπε την τύφλα της ) |
Διάσημη, λοιπόν, η "Βαρβάρα" και στο ...στόμα όλων, είχε πουλήσει πάνω από 90.000 δίσκους (ρεκόρ!) και προφανώς έτσι είχε μπει περισσότερο στο μάτι των σκοτεινών -και κυρίως των στερημένων- ψυχών, αυτών που συνήθως αποκαλούν τις μεγάλες χαρές της ζωής αμαρτίες... Ταυτόχρονα ξιφούλκησαν κι οι εντολολήπτριες κωλοφυλλάδες της εποχής (με τους υποταγμένους θλιβερούς υπαλλήλους τους, αυτοαποκαλούμενους δημοσιογράφους...) γράφοντας λίβελλους εναντίον της "Βαρβάρας" (αλλά στο βάθος στρέφονταν γενικότερα εναντίον του ρεμπέτικου, ικανοποιώντας έτσι και τα ...παλικάρια του "ελαφρού"). Έτσι, όμως, στρώθηκε το ...χαλί για να παρέμβει άμεσα το διαβόητο "Υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού". Και ίσα που είχε κλείσει μήνα στην εξουσία η δικτατορία, εκδόθηκε εγκύκλιος η οποία απαγόρευε την κυκλοφορία της "Βαρβάρας" και μάλιστα ποινικοποιούσε την πώληση, την ακρόαση, ακόμα και το τραγούδημά της. Μάλιστα, το τραγούδημά της! Πλάκα είχε που ο Πέτρος Κυριακός, όταν έμαθε για την απαγόρευση, ήταν στη σκηνή στο θέατρο που έπαιζε και είπε στο κοινό Εγώ θα την πω κι ας το πιώ (Δηλαδή, εγώ θα την τραγουδήσω τη "Βαρβάρα" κι ας το πιώ το ρετσινόλαδο...). Ο Κυριακός ήταν παλικάρι και δε μασούσε... Μάλλον θα το ...ήπιε (με κάποιον τρόπο). Για την ιστορία, ο κομμουνιστοφάγος και πιστό "σκυλί" ανήμερο του Μεταξά, ο Κ. Μανιαδάκης, ήταν αυτός ο οποίος ...επινόησε το ρετσινόλαδον ως αποτελεσματικόν μέσον ανακρίσεως...
 |
| Χάρηκαν οι φυλλάδες, που λέγαμε, με την εγκύκλιο της απαγόρευσης και την ...προώθησαν! |
Ξαμολήθηκαν, που λέτε, τα καρακόλια και έκαναν κατάσχεση σ' όλες τις "Βαρβάρες" που έβρισκαν. Έτσι, ένα χιουμοριστικό τραγουδάκι, η "Βαρβάρα" αποτελεί το πρώτο "θύμα" των διώξεων, οι οποίες θα συντελούσαν -όπως πίστευαν- οι (α)χρηστοί εμπνευστές τους, για να προστατευτούνε τα ήθη του λαού. (Τι διάολο ...πίνανε και το κρύβανε;).
Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1936, μάλιστα, παραπέμφθηκαν σε δίκη οι Λαμπροπουλαίοι (εκδότες του δίσκου, Κολούμπια είπαμε...), ο Τούντας (συνθέτης), ο Στελλάκης (τραγουδιστής) και 90 καταστηματάρχες που πουλούσαν την ...αμαρτωλή "Βαρβάρα". Οι εκδότες Λαμπροπουλαίοι απαλλάχτηκαν, γιατί είπαν ότι υπεύθυνος των δισκογραφικών εκδόσεων ήταν ο Τούντας. Ο ίδιος ο Τούντας πλήρωσε ένα βαρύτατο πρόστιμο, ενώ ο Στελλάκης πλήρωσε μεν μικρό πρόστιμο, αλλά δέχτηκε αυστηρή επίπληξη επειδή αν και ιεροψάλτης, ερμήνευσε ένα τέτοιο ανήθικο άσμα. Απολαύστε τώρα τον Στελλάκη να διηγείται τα της δίκης.
Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1936, μάλιστα, παραπέμφθηκαν σε δίκη οι Λαμπροπουλαίοι (εκδότες του δίσκου, Κολούμπια είπαμε...), ο Τούντας (συνθέτης), ο Στελλάκης (τραγουδιστής) και 90 καταστηματάρχες που πουλούσαν την ...αμαρτωλή "Βαρβάρα". Οι εκδότες Λαμπροπουλαίοι απαλλάχτηκαν, γιατί είπαν ότι υπεύθυνος των δισκογραφικών εκδόσεων ήταν ο Τούντας. Ο ίδιος ο Τούντας πλήρωσε ένα βαρύτατο πρόστιμο, ενώ ο Στελλάκης πλήρωσε μεν μικρό πρόστιμο, αλλά δέχτηκε αυστηρή επίπληξη επειδή αν και ιεροψάλτης, ερμήνευσε ένα τέτοιο ανήθικο άσμα. Απολαύστε τώρα τον Στελλάκη να διηγείται τα της δίκης.
Ο Στελλάκης Περπινιάδης μιλάει για τη δίκη της "Βαρβάρας"
Αμέσως μετά τις καταδίκες -δεν είχε βγει καν η χρονιά- κυκλοφόρησε νέο τραγούδι ("Η Μαρίκα η δασκάλα") το οποίο είχε την ίδια ακριβώς μελωδία με αυτό της "Βαρβάρας", αλλά διαφορετικά στιχάκια. Τα νέα στιχάκια είχαν κι αυτά την ερωτική πονηράδα τους, όχι όμως σαν της "Βαρβάρας". Μάλιστα το νέο τραγούδι κυκλοφόρησε από την Κολούμπια με τον Στελλάκη και από την Οντεόν με τον Ρούκουνα (Μη χάσουν και οι Μάτσηδες...). Αμέσως απαγορεύτηκε κι αυτή η εκδοχή της "Βαρβάρας" από τους θλιβερούς κρετίνους, οπότε οι ...δράστες, αφού περίμεναν ένα χρόνο, κυκλοφόρησαν το 1938 νέα εκδοχή, το "Μανωλιός και Δημητρούλα", στην ίδια πάντα μελωδία και με ερμηνευτή τον Στελλάκη. Νέα απαγόρευση κι αυτού του τραγουδιού, για να αποδειχτεί για πολλοστή φορά ότι οι παντός είδους δυνάστες (πείτε εσείς "φασίστες" -κάθε χρώματος φυσικά-, δεν είμαστε "οπαδοί", έτσι;) έχουν μία καταπληκτική ευχέρεια στο να αυτοεξευτελίζονται ...τραγικά!
Μ' αυτό και με κείνο, φτάσαμε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, οπότε η μελωδία της "Βαρβάρας" χρησιμοποιήθηκε για το αντιμουσολινικό τραγουδάκι "Άκου Ντούτσε μου τα νέα", το οποίο κυκλοφόρησε ακριβώς το 1940. Απολαύστε τώρα, αυτό τραγουδιστικό σίριαλ της δικτατορικής συφοράς.
Μ' αυτό και με κείνο, φτάσαμε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, οπότε η μελωδία της "Βαρβάρας" χρησιμοποιήθηκε για το αντιμουσολινικό τραγουδάκι "Άκου Ντούτσε μου τα νέα", το οποίο κυκλοφόρησε ακριβώς το 1940. Απολαύστε τώρα, αυτό τραγουδιστικό σίριαλ της δικτατορικής συφοράς.
 |
| Πρώτα, κυκλοφόρησε η "Μαρίκα η δασκάλα" με τον Στελλάκη (Στην ουσία, η Βαρβάρα έγινε Μαρίκα...) |
Η Μαρίκα η δασκάλα (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1936
Η Μαρίκα η δασκάλα (Π. Τούντα), Κώστας Ρούκουνας, 1936
 |
| Όταν η "Μαρίκα η δασκάλα" απαγορευόταν εδώ, τότε ακριβώς, 1937, ηχογραφούνταν κυκλοφορούσε στο Αμέρικα |
 |
| Το 1938, η Βαρβάρα κι η Μαρίκα έγιναν Μανωλιός και Δημητρούλα |
Μανωλιός και Δημητρούλα (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1938
 |
| Έτσι ...κονόμησε τραγούδι κι Μουσολίνι... (ελέω ...Μεταξά) |
Άκου Ντούτσε μου τα νέα (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1940
Δεν ξεμπλέξαμε εντελώς με τη "Βαρβάρα". Το θέμα θα ήταν ελλιπές αν δεν αναφερόταν η μουσική καταγωγή της Βαρβάρας. Λοιπόν η μουσική της "Βαρβάρας" μπορεί να προέρχεται από το παραδοσιακό τραγούδι της Λέσβου "Η θεια μ' η Αμιρσούδα", το οποίο έκανε πασίγνωστο η Σοφία Βέμπο όταν το φωνογράφησε το 1946. Θα έλεγα ότι τα 3/4 των μελωδιών της "Βαρβάρας" ταυτίζονται με αντίστοιχες της "Αμιρσούδας". Και είπα πριν "μπορεί", αφού η "Αμιρσούδα" ηχογραφήθηκε δέκα χρόνια μετά τη ¨Βαρβάρα", οπότε καθόλου δεν αποκλείεται να συνέβη και το αντίστροφο... Έχουν ειπωθεί διάφορα σχετικώς, μην το τραβάμε... Σας βάζω εν σειρά, επιλεκτικά μέρη από τα δύο κομμάτια.
"Αμιρσούδα" και "Βαρβάρα"
Πάντως η μουσική της "Βαρβάρας-Αμιρσούδας" δεν είναι καθόλου πρωτότυπη και μοναδική, αφού τη βρίσκουμε και σε σκοπούς άλλων χωρών της περιοχής, όπως για παράδειγμα της Ρουμανίας και της Τουρκίας. Για ακούστε σας παρακαλώ το τουρκικό κομμάτι Romeli Honoru με τον Talip Özkanb και θα καταλάβετε. Μόνο μη μπερδευτείτε με τους ρυθμούς, που είναι 2/4 στα ελληνικά τραγούδια και 7/8 στο τουρκικό.
RUMELI HONORU, TALIP ÖZKAN
Τώρα να σας αφήσω χωρίς να ακούσετε όλη την "Αμιρσούδα", που την έχω και ηχητικά καθαρή, κρίμα θα 'ταν. Ορίστε!
 |
| "Αμιρσούδα" και πάσης Λέσβου, με ρουμανοτουρκικές ...αγάπες |
Η θεια μ' η Αμιρσούδα, Σοφία Βέμπο, 1946
Η "Βαρβάρα" ζει και βασιλεύει ως σήμερα, ενώ οι θλιβεροί διώκτες της είναι παντελώς ξεχασμένοι (και το άλφα να γίνει έψιλον, μού κάνει...). Θριαμβεύει ακόμα σε πάλκα και σε πίστες, γι' αυτό ήθελα να σας την παρουσιάσω και σε μια σύγχρονη και μάλιστα ζωντανή ηχογράφησή της. Διάλεξα, λοιπόν, τη "Βαρβάρα" από την παράσταση Ρεμπέτες "ρεπόρτερ", την οποία διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ και παρουσιάστηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στο Πόλις Art-Café, το 2013, με τον Αγάθωνα, την ορχήστρα του και εμένα. Η εκτέλεση που ακολουθεί είναι από την παράσταση στο Πόλις Art-Café, στις 17-9-2013.
Βαρβάρα (Π. Τούντα), Αγάθων, Πόλις Art-Café, 17-9-2013
 |
| Το πρόγραμμα της πρώτης παράστασης Ρεμπέτες "ρεπόρτερ", στο "Γαλλικό Ινστιτούτο" |
Επιμύθιον "Βαρβαρικόν"
Έλεγε ο μέγας Αϊνστάιν:
Μόνο δύο πράγματα είναι άπειρα, το σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία. Και ως προς το σύμπαν διατηρώ κάποιες αμφιβολίες...
Μου ήρθε στο μυαλό αυτή ρήση, γράφοντάς σας για τη "Βαρβάρα" και για την απεριόριστη ποσότητα ηλιθιότητας που ...έρρευσε σχετικώς. Τι κατάφεραν τελικά αυτά τα "τούβλα" της επιτροπής λογοκρισίας; Το τραγουδάκι, σε πείσμα τους, ακουγόταν -έτσι κι αλλιώς- από αυτούς που ήθελαν να το ακούσουν και μάλιστα με τα γελοία απαγορευτικά καμώματά τους το διαφήμισαν για τις επόμενες γενιές. Μέχρι και σήμερα! Μάλιστα κάνουμε πλάκα, σήμερα, με τα "τούβλα" εκείνης της λογοκρισίας.
Και δεν ήταν μόνο η "Βαρβάρα". Αυτοί ξεσάλωσαν και με τον μανέ -κυρίως εκείνος ο ...βουνίσιος γραφιάς Ζ. Παπαντωνίου-, τον οποίον μανέ θεωρούσαν τουρκικό! Οποία ευμεγέθης ασχετοσύνη! Καλά, ήταν παιδιά της "κονσέρβας" (εννοώ της "συντήρησης") και δεν ήξεραν... Ουδείς ψόγος, κατ' αρχήν. Δε ρωτούσαν όμως; Αν ρωτούσαν, θα μάθαιναν ότι ο μανές έχει αρχαιοελληνική καταγωγή (είναι ο ερωτικός "Λίναιος θρήνος"), ότι το όνομα "μανές" είναι κι αυτό αρχαιοελληνικό (από το "μανία" και "έρως") και ότι όλες οι μελωδίες των μανέδων ακολουθούν ήχους της βυζαντινής μουσικής, τους οποίους ήχους ακούγανε -κατά τα ...άλλα- εκστασιασμένοι όταν εκκλησιαζόντουσαν. (Άντε να ξαναδιαβάσουμε το ρητό του Αλβέρτου...). Κι αν, αυτά τα "τούβλα" και ο ακολουθών άσχετος συρφετός σήκωναν προς τα πάνω το ...ευλαβικό κεφαλάκι τους, θα έβλεπαν στους πυλώνες του ναού αγίους και αγγέλους να παίζουν ασμένως μπουζούκι... Υπερβολή; Ρίξτε μια ματιά στις φωτογραφίες που ακολουθούν και τα λέμε... Κι αν έχετε διάθεση να τους ...ακούσετε κιόλας, βάλτε την εκπομπή μου "Ο Ακάθιστος Ύμνος και τα ρεμπέτικα" κι εκεί θα θαυμάσετε τα μπουζούκια και τους ψαλτάδες να ιερουργούν στους ίδιους ήχους!
 |
Δηλαδή, σε τι διαφέρουν τα τρίχορδα=ταμπουράδες=μπουζούκια, που παίζουν εδώ οι άγιοι, από τα αντίστοιχα που έπαιζαν ο Μακρυγιάννης, ο Γιουβάν Τσαούς κ.ά.; Σε τίποτε. Τότε γιατί κυνηγούσαν το μπουζούκι τα "τούβλα" του Μεταξά; Ξαναλέω: Καλά, δεν ήξεραν, αλλά γιατί δε ρωτούσαν;
|
Ραδιοφωνική εκπομπή "Ο Ακάθιστος Ύμνος και τα ρεμπέτικα", 2006
 |
| Μεγάλη τέχνη η βυζαντινή αγιογραφία...
Η αριστερή εικόνα βρίσκεται στο μοναστήρι του Προυσού στην Ευρυτανία και είναι εικονογραφία τύπου "Οδηγήτριας". "Εικάζεται" ότι πρόκειται για έργο του ευαγγελιστή και αγιογράφου Λουκά. Αλλά στον Λουκά ...πιστώνονται τόσο πολλά έργα, που... Το "αργυροχρύσωμά" της -το ονομαζόμενο και "πουκάμισο της Παναγίας"- ήταν το τάμα του Γεωργίου Καραϊσκάκη, για να τον γειάνει, που ήταν άρρωστος και κλινήρης εκεί στο μοναστήρι, το 1824. Κι όταν ο στρατηγός έγινε καλά εκτέλεσε το τάμα του με τον περίφημο καλλιτέχνη χρυσοχόο, τον Γεώργιο Καρανίκα. Μάλιστα στο ύψος του λαιμού της Παναγίας και αριστερά, υπάρχει μία επιγραφή που λέει: Δι' εξόδων του γενναιοτάτου στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη. Η παράδοση λέει ότι όταν ο Καραϊσκάκης πήγε να προσκυνήσει την έτοιμη -αργυροχρυσωμένη πια- εικόνα και να της ανάψει κερί, γονάτισε την κοίταξε και της είπε: Τι να σού πω Κυρά μου! Κι εσύ σα γυναίκα, ήθελες τα στολίδια σου για να κάμεις καλά έναν άνθρωπο...
|
Η ραδιοφωνική εκπομπή Ο Ακάθιστος και τα ρεμπέτικα (μόνο ήχος)
Γεια σου ρε "Βαρβάρα" που τελικά τους ...ξεβράκωσες όλους! Και που μετά από τόσες δεκαετίες μπορούμε ακόμα και σήμερα να σε απολαμβάνομε ποικιλοτρόπως, αλλά και να σκεφτόμαστε τις ιστορίες της κομπλεξικής δίωξής σου. Οι οποίες ιστορίες, έξω από την σπαρταριστή πλευρά τους, αποτελούν κι ένα άριστο μέτρο για το ήθος, την αισθητική, την αγωγή, τη γνώση, την παιδεία, τη δημοκρατία και τον ερωτισμό που είχαν οι ...λεβέντες (και λεβέντισσες) που κυβερνούσαν, δια της βίας, τότε.
**********************************************************************
Καημένε Αθανασόπουλε... και "Κακούργα πεθερά"
Στις 7 Ιανουαρίου του 1931, στην Καλλιθέα Αθήνας, δολοφονήθηκε με πιστόλι ο πλούσιος εργολάβος Δημήτρης Αθανασόπουλος. Τη δολοφονία σχεδίασε η πεθερά του θύματος (Άρτεμις Κάστρου) με τη συνεργασία της γυναίκας του, της πανέμορφης 25-χρονης Φούλας Κάστρου και εκτέλεσε ένας βλαμμένος ανιψιός της πεθεράς (ονόματι Δημήτρης Μοσκιός) ο οποίος εκτός από τα ψυχολογικά του ήταν και αθεράπευτα ερωτευμένος με τη Φούλα. Μετά τη δολοφονία προσπάθησαν -με τη βοήθεια της υπηρέτριας Γιαννούλας Μπέλλου- να κάψουν το πτώμα, αλλά ...μύρισε όλος ο τόπος! Ύστερα το τεμάχισαν, το τύλιξαν πρόχειρα και το πέταξαν στον Ιλισσό, για να ανακαλυφθεί μετά μερικές μέρες και να οδηγηθούν οι δράστες στη δικαιοσύνη. Η σύζυγος και η πεθερά καταδικάστηκαν σε θάνατο (ναι, σιγά...), η υπηρέτρια έφαγε ισόβια και ο πυροβολήσας ανιψιός Μοσκιός έφαγε μόνο 20 χρόνια λόγω της ...πυροβολημένης ψυχολογικής του κατάστασης. Λέγεται όμως ότι στην πραγματικότητα ο Μοσκιός με τη στάση του στο δικαστήριο το "έπαιξε" και λίγο "παλαβός"..., εξ' ου και η φράση Αυτός κάνει τον Μοσκιό..., για κάποιον που κάνει το κορόϊδο, το παίζει τρελός, χαζός κ.λ.π.
Στη φυλακή, τα κάλλη της Φούλας μαγέψανε μέχρι και τον διευθυντή και με διάφορες νομικίστικες ...περικοκλάδες (Να! τι θα πει Ελλάδα, πού 'λεγε κι ένα παλιό χαζοτράγουδο...) τα ισόβια, για μάνα και κόρη, μετατράπηκαν (άκουσον-άκουσον!) σε δεκαετή κάθειρξη κι έτσι το 1941 οι δυο γυναίκες βγήκαν απ' τη φυλακή. Ύστερα η μορφονιά μας ...παρα-καλοπαντρεύτηκε με τον συνταγματάρχη Αγαπητό Κομήτη και ήταν μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής της, το 1971.
Τώρα, γιατί έγινε το έγκλημα; Προσωπικά δεν είμαι σίγουρος, διότι δεν ...συμπληρώνεται το "παζλ". Έχει κενά και ερωτήματα. Σύμφωνα πάντως με τα της δίκης (και ενδεχομένως τα δικηγορικά σενάρια...) που ισχυρίστηκε η ωραία και η μάνα της, ο εργολάβος Δημήτρης Αθανασόπουλος ήταν άσωτος και γυναικάς, κακοποιούσε δε βάναυσα τη γυναίκα του, κάνοντάς της τη ζωή κόλαση. Αφορμή για τη δολοφονία (γιατί αιτίες υπήρχαν πολλές...) στάθηκε η ακραία -και παρά φύσιν...- κακοποίηση της Φούλας. Τότε σκέφτηκαν μάνα και κόρη να απαλλαγούν από αυτόν και κατάστρωσαν το σχέδιό τους. Όμως κυκλοφορούσαν πολλά, τότε, ότι δηλαδή μάνα και κόρη εκδίδονταν κανονικότατα -για λεφτά φυσικά. Επίσης ότι ο Αθανασόπουλος είχε συνεχώς σχέση και με τη μάνα και μάλιστα πριν παντρευτεί την κόρη! Μύλος κι άντε βγάλε άκρη... Να δούμε φωτογραφίες τώρα και σας παρακαλώ να είστε επιεικείς με τις φωτογραφίες εφημερίδων -που διαβάζονται μόνο οι μεγάλοι τίτλοι- γιατί η επιβαλλόμενη "ανάλυση" είναι 72.
Στη φυλακή, τα κάλλη της Φούλας μαγέψανε μέχρι και τον διευθυντή και με διάφορες νομικίστικες ...περικοκλάδες (Να! τι θα πει Ελλάδα, πού 'λεγε κι ένα παλιό χαζοτράγουδο...) τα ισόβια, για μάνα και κόρη, μετατράπηκαν (άκουσον-άκουσον!) σε δεκαετή κάθειρξη κι έτσι το 1941 οι δυο γυναίκες βγήκαν απ' τη φυλακή. Ύστερα η μορφονιά μας ...παρα-καλοπαντρεύτηκε με τον συνταγματάρχη Αγαπητό Κομήτη και ήταν μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής της, το 1971.
Τώρα, γιατί έγινε το έγκλημα; Προσωπικά δεν είμαι σίγουρος, διότι δεν ...συμπληρώνεται το "παζλ". Έχει κενά και ερωτήματα. Σύμφωνα πάντως με τα της δίκης (και ενδεχομένως τα δικηγορικά σενάρια...) που ισχυρίστηκε η ωραία και η μάνα της, ο εργολάβος Δημήτρης Αθανασόπουλος ήταν άσωτος και γυναικάς, κακοποιούσε δε βάναυσα τη γυναίκα του, κάνοντάς της τη ζωή κόλαση. Αφορμή για τη δολοφονία (γιατί αιτίες υπήρχαν πολλές...) στάθηκε η ακραία -και παρά φύσιν...- κακοποίηση της Φούλας. Τότε σκέφτηκαν μάνα και κόρη να απαλλαγούν από αυτόν και κατάστρωσαν το σχέδιό τους. Όμως κυκλοφορούσαν πολλά, τότε, ότι δηλαδή μάνα και κόρη εκδίδονταν κανονικότατα -για λεφτά φυσικά. Επίσης ότι ο Αθανασόπουλος είχε συνεχώς σχέση και με τη μάνα και μάλιστα πριν παντρευτεί την κόρη! Μύλος κι άντε βγάλε άκρη... Να δούμε φωτογραφίες τώρα και σας παρακαλώ να είστε επιεικείς με τις φωτογραφίες εφημερίδων -που διαβάζονται μόνο οι μεγάλοι τίτλοι- γιατί η επιβαλλόμενη "ανάλυση" είναι 72.
 |
| Εφημερίδα "Η Ελληνική" - 1 |
 |
| Εφημερίδα "Η Ελληνική" - 2 |
 |
| Εφημερίδα "Η Ελληνική" - 3 |
 |
| Εφημερίδα "Η Βραδυνή" (Μωρέ, λείπει ο ...Μάρτης απ' τη ....Σαρακοστή;) |
 |
| Το θύμα, ο εργολάβος Δημήτρης Αθανασόπουλος |
 |
| Η ...πέτρα (κοτρώνα, μάλλον) του σκανδάλου και της δολοφονίας, Φούλα Κάστρου |
 |
| Η Φούλα Κάστρου και πάλι |
 |
| Και ζωγραφιστή η ...κοτρώνα, του σκανδάλου! |
 |
| Η "Κακούργα πεθερά", σύμφωνα με το τραγούδι, η Άρτεμις Κάστρου |
 |
| Ο ανιψιός της πεθεράς, Δημήτρης Μοσκιός, ο οποίος πάτησε τη σκανδάλη |
 |
| Η υπηρέτρια Γιαννούλα Μπέλλου |
Το περιστατικό της πολύ σκληρής αυτής πράξης, πέραν του ότι απασχόλησε επί μακρόν τον κόσμο (και κυρίως τον ...κοσμάκη), πέραν των -συνήθως ...άθλιων- ηθικολογικών γραπτών κ.λ.π., είχε ως αποτέλεσμα και τη δημιουργία ενός ενδιαφέροντος τραγουδιού, από έναν τραπεζικό υπάλληλο, τον Ιάκωβο Μοντανάρη. Πρόκειται για το "Κακούργα πεθερά", το οποίο κυκλοφόρησε με 5 διαφορετικούς τραγουδιστές, το 1931. Τέτοια επιτυχία είχε, ώστε οι δίσκοι που πούλησε το τραγούδι αυτό, λέγεται ότι πλησίασαν τις 100.000! Μιλάμε για ρεκόρ, αφού όπως επίσης λέγεται ο Μοντανάρης με τα ποσοστά του αγόρασε ένα σπίτι!
Ο Μοντανάρης περιέγραψε τα γεγονότα με 12 στιχάκια, αλλά μόνο μερικά πέρασαν στους δίσκους. Πιο διάσημη ηχογράφηση, ήταν αυτή με τον Αντώνη Νταλγκά. Η φράση Καημένε Αθανασόπουλε..., που ακούστηκε στο τραγούδι, επιβιώνει μέχρι σήμερα!
Ο Μοντανάρης περιέγραψε τα γεγονότα με 12 στιχάκια, αλλά μόνο μερικά πέρασαν στους δίσκους. Πιο διάσημη ηχογράφηση, ήταν αυτή με τον Αντώνη Νταλγκά. Η φράση Καημένε Αθανασόπουλε..., που ακούστηκε στο τραγούδι, επιβιώνει μέχρι σήμερα!
 |
| Η ετικέτα του δίσκου στην ηχογράφηση με τον Κώστα Νούρο |
Ακόμα, υπάρχει ηχογράφηση της "Κακούργας πεθεράς..." με τον Ζαχαρία Κασιμάτη, την οποία δεν κατάφερα να εντοπίσω.
Δυσεύρετο είναι επίσης και το:
"Το παράπονο του Μοσκιού" (Ν. Στάθμα) - Γιώργος Βιδάλης, 1931
Σπάνιο είναι και το "Πεθερά και Φούλα στη φυλακή", το οποίο όμως μου το παραχώρησε πολύ γενναιόδωρα, ο Αυγέρης Φακίρης. Πρόκειται για φρικαλέο, εξ Αμερικής, "κατασκεύασμα" στο όνομα του Τέτου Δημητριάδη, με το οποίο -ούτε λίγο ούτε πολύ- γίνεται προσπάθεια να "αθωωθούν" (μέσω ενός εμετικού "συγκινησιακού" διαλόγου) οι δύο αδίστακτες δολοφόνισσες. Να "αθωωθούν", τουλάχιστον στο αφελές κοινό. Γιατί για ...χιούμορ, δεν "περνάει" με τίποτε. Τώρα, να ισχυριστεί κανείς ότι η Φούλα την "έπεσε" και στον Τέτο...
Δυσεύρετο είναι επίσης και το:
"Το παράπονο του Μοσκιού" (Ν. Στάθμα) - Γιώργος Βιδάλης, 1931
Σπάνιο είναι και το "Πεθερά και Φούλα στη φυλακή", το οποίο όμως μου το παραχώρησε πολύ γενναιόδωρα, ο Αυγέρης Φακίρης. Πρόκειται για φρικαλέο, εξ Αμερικής, "κατασκεύασμα" στο όνομα του Τέτου Δημητριάδη, με το οποίο -ούτε λίγο ούτε πολύ- γίνεται προσπάθεια να "αθωωθούν" (μέσω ενός εμετικού "συγκινησιακού" διαλόγου) οι δύο αδίστακτες δολοφόνισσες. Να "αθωωθούν", τουλάχιστον στο αφελές κοινό. Γιατί για ...χιούμορ, δεν "περνάει" με τίποτε. Τώρα, να ισχυριστεί κανείς ότι η Φούλα την "έπεσε" και στον Τέτο...
 |
| Από το αρχείο του Αυγέρη Φακίρη, με αυτονόητες ευχαριστίες! Όπως βλέπετε, το δεύτερο όνομα είναι δυσανάγνωστο... |
"Πεθερά και Φούλα στη φυλακή" (Τ. Δημητριάδη) - Λίνα Δώρου-Κ. Θύμιου, 1932
********************************************************************
Αντιλαλούν οι φυλακές...
Οι φυλακές υπήρχαν και ...αντιλαλούσαν πάντα στην Ελλάδα (όπως και σ' όλον τον κόσμο...) και για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους. Από τη φυλακή του Σωκράτη, εκεί που περίμενε να πιεί το κώνειό του μόνο και μόνο για να εφαρμόσει τον (άδικο!) νόμο της πόλης του, μέχρι τη φυλακή-τρύπα του Κολοκοτρώνη πάνω στο βράχο του Ναυπλίου, αλλά μέχρι και τη φυλακή του Μπελογιάννη, επειδή (στην ουσία) δεν υποστήριζε την ίδια ...ομάδα με τους τότε "κρατούντας". Τόσο η λαϊκή μουσική παράδοση, όσο και η επώνυμη μουσική δημιουργία, ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τη φυλακή. Με αφορμή τα ρεμπέτικα, τις σχετικές παραστάσεις μου, αλλά και τηλεοπτικές μου εκπομπές με θέμα "Τα ρεμπέτικα της φυλακής", μάζεψα από δω κι από κει κάμποσες φωτογραφίες φυλακών. Αυτές θέλω να σας δείξω εδώ, μαζί με κάποια τραγούδια στα οποία γίνεται αναφορά αυτών των φυλακών. Κι είπα να τις χωρίσω ανάλογα με τη φυλακή. Ξεκινάμε με τις φυλακές του Γεντί Κουλέ, της Θεσσαλονίκης, οι οποίες εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα σε ρεμπέτικα.
Γεντί Κουλέ
"Γεντί Κουλέ" σημαίνει "Επταπύργιο". Είναι ένα φρούριο στο βορειοανατολικό άκρο στα τείχη της ακρόπολης της Θεσσαλονίκης. Τα τείχη χτίστηκαν μαζί με την πόλη το 300 π.Χ. Από την τουρκοκρατία χρησιμοποιήθηκαν σα φυλακή με κρατούμενους μεγάλες μορφές του τόπου μας , αλλά και ξένους που μας συμπαραστάθηκαν. Το 1890 χτίστηκαν και νέα κτίρια, οπότε το Γεντί Κουλέ άρχισε να χρησιμοποιείται σα φυλακή για άντρες, γυναίκες και στρατιώτες. Επίσης, στη συνέχεια, ...φιλοξένησε τους ηττημένους της εμφύλιας αδελφοκτόνας (και ηλίθιας, αν θέλετε) σύρραξης και στη διάρκεια της Χούντας τους αντιστασιακούς. Εκεί βρέθηκε και ο Λεωνίδας Κύρκος, έγκλειστος της δικτατορίας. Έχει πει για το Γεντί Κουλέ: Το Γεντί Κουλέ είναι ένα μνημείο της βυζαντινής εποχής και της ανθρώπινης βαρβαρότητας. Είναι μία έπαλξη για την υπεράσπιση της ελευθερίας κι ένα σύμβολο καταπίεσης και απανθρωπιάς...
Και κάπου εκει στα τέλη του 1800 συναντάμε το αδέσποτο στιχάκι Αντιλαλούν οι φυλακές, το Μπούρτζι κι ο Γεντικουλές..., το οποίο στιχάκι χρησιμοποίησε ο Μάρκος το 1935 για να στήσει το εμβληματικό και αγέραστο ομώνυμο τραγούδι του της φυλακής. Το 1960 το είπε με επιτυχία και ο Μπιθικώτσης. Να και οι δύο ηχογραφήσεις.
Και κάπου εκει στα τέλη του 1800 συναντάμε το αδέσποτο στιχάκι Αντιλαλούν οι φυλακές, το Μπούρτζι κι ο Γεντικουλές..., το οποίο στιχάκι χρησιμοποίησε ο Μάρκος το 1935 για να στήσει το εμβληματικό και αγέραστο ομώνυμο τραγούδι του της φυλακής. Το 1960 το είπε με επιτυχία και ο Μπιθικώτσης. Να και οι δύο ηχογραφήσεις.
 |
| Η ετικέτα του δίσκου γραμμοφώνου (βγήκε ταυτόχρονα και σε 45-ρι) με τον Μπιθικώτση (Στραβοτυπωμένη η ετικέτα... Αυτά θα κοίταζαν οι Λαμπροπουλαίοι;) |
Αντιλαλούν οι φυλακές (Μ. Βαμβακάρη) - Μπιθικώτσης, 1960
Το Γεντί Κουλέ, δεν υπήρξε ποτέ σωφρονιστική φυλακή, αλλά απαίσια μπουντρούμια, στα οποία οι έγκλειστοι ζούσαν χειρότερα και από ζώα. Οι Θεσσαλονικείς, ούτε που υποψιάζονταν τι γινόταν εκεί πάνω στα ...Κάστρα. Υπήρχε, όπως πρωτόγραψε ο Ηλίας Πετρόπουλος, το διαβόητο "Κελί 15", ένα σκοτεινό απομονωτήριο, μέσα από το οποίο περνούσε ένας ανοιχτός οχετός! Μέσα από τον οχετό αυτόν περνούσε σίγουρα και η ελάχιστη (προφανώς) αξιοπρέπεια των κρατούντων και υπευθύνων γενικότερα -και σε όλες τις βαθμίδες- για την κατάσταση αυτή. Αφήνω πια τη συμπεριφορά των δεσμοφυλάκων... Το 1984, μετά από έρευνα, η αντεισαγγελέας Χρυσούλα Γιαταγάνα, αποκάλυψε φρικτά πράγματα. Και εκτός του ότι απείλησαν την ίδια, την οικογένειά της και άκουσε τα χειρότερα, δεν ίδρωσε το αυτί κανενός. Αφήστε που έγινε δίκη και αθωώθηκαν όλοι, αφού ...αποδείχτηκε οτι το Γεντί Κουλέ ήταν μια ...αγγελική φυλακή. Να τι θα πει Ελλάδα, για άλλη μια φορά! Δείτε τώρα ένα απόσπασμα από συνέντευξη της Χ. Γιαταγάνα για το Γεντί Κουλέ.
Το Γεντί Κουλέ, δεν υπήρξε ποτέ σωφρονιστική φυλακή, αλλά απαίσια μπουντρούμια, στα οποία οι έγκλειστοι ζούσαν χειρότερα και από ζώα. Οι Θεσσαλονικείς, ούτε που υποψιάζονταν τι γινόταν εκεί πάνω στα ...Κάστρα. Υπήρχε, όπως πρωτόγραψε ο Ηλίας Πετρόπουλος, το διαβόητο "Κελί 15", ένα σκοτεινό απομονωτήριο, μέσα από το οποίο περνούσε ένας ανοιχτός οχετός! Μέσα από τον οχετό αυτόν περνούσε σίγουρα και η ελάχιστη (προφανώς) αξιοπρέπεια των κρατούντων και υπευθύνων γενικότερα -και σε όλες τις βαθμίδες- για την κατάσταση αυτή. Αφήνω πια τη συμπεριφορά των δεσμοφυλάκων... Το 1984, μετά από έρευνα, η αντεισαγγελέας Χρυσούλα Γιαταγάνα, αποκάλυψε φρικτά πράγματα. Και εκτός του ότι απείλησαν την ίδια, την οικογένειά της και άκουσε τα χειρότερα, δεν ίδρωσε το αυτί κανενός. Αφήστε που έγινε δίκη και αθωώθηκαν όλοι, αφού ...αποδείχτηκε οτι το Γεντί Κουλέ ήταν μια ...αγγελική φυλακή. Να τι θα πει Ελλάδα, για άλλη μια φορά! Δείτε τώρα ένα απόσπασμα από συνέντευξη της Χ. Γιαταγάνα για το Γεντί Κουλέ.
Το Γεντί Κουλέ σταμάτησε να λειτουργεί σα φυλακή το 1989. Μάλιστα από τότε χρησιμοποιείται ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων και μνήμης. Εδώ μπορείτε να ρίξετε μια ματιά σε μια εκπομπή που έκανα στην ΕΤ3 για τις φυλακές και το Γεντί Κουλέ, καθώς και σε μία εκδήλωσης μνήμης:
 |
| Η Πορτάρα για την είσοδο στις φυλακές Γεντί Κουλέ (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
 |
| Το Γεντι Κουλέ, εκ του μακρόθεν (αλάργααα...) |
 |
| Η είσοδος των φυλακών (φωτογραφία του 1915;) |
 |
| Γεντί Κουλέ, εσωτερική άποψη - 1 |
 |
| Γεντί Κουλέ, εσωτερική άποψη - 2 (1915;) |
 |
| Γεντί Κουλέ, εσωτερική άποψη - 3 (1915;) |
 |
| Γεντί Κουλέ, εσωτερική άποψη - 4 (1915;) |
 |
| Βασανιστήρια στο Γεντί Κουλέ το 1903; |
 |
| Γεντί Κουλέ, εσωτερική άποψη... |
 |
| Από αυτά που έβλεπε μέσα στο Γεντί Κουλέ, η Χ. Γιαταγάνα... |
 |
| Και το φως με το ...σταγονόμετρο το παρείχαν στο Γεντί Κουλέ |
Όλα σχεδόν τα τραγούδια για το Γεντί Κουλέ είναι βαριά, αργόσυρτα, καταθλιπτικά, πονεμένα..., καταλαβαίνετε. Να μερικά χαρακτηριστικά τέτοια:
Γεντί Κουλέ (Ψυριώτη-Βοσπορινού) - Γιώργος Παπασιδέρης, 1935
 |
| Είναι η ετικέτα της πρώτης έκδοσης του τραγουδιού στηνΕλλάδα |
 |
| Εδώ είναι η ετικέτα του ίδιου ακριβώς ηχογραφήματος (ίδιος αριθμός μήτρας) στην έκδοση που έγινε στην Αμερική |
Για μια γυναίκα χάθηκα (Γεντί Κουλέ), (Τσιτσάνη) - Τσαουσάκης - Νίνου, 1951
 |
| Ο Στελλάρας τραγουδάει το πονεμένο "Γεντί Κουλέ" του Μητσάκη |
Γεντί Κουλέ (Μητσάκη) - Καζαντζίδης, 1956
Αναστενάζει ο Γεντικουλές (Σ. Κοτομάτη) - Αλιφραγκή-Γουγούσης, 1976
Δραπέτης του Γεντί Κουλέ (Μητσάκη) - Ν. Γιουλάκης, 1976
Υπάρχει όμως κι ένα κάπως ευχάριστο τραγούδι, για το Γεντί Κουλέ, ένας γοργός καρσιλαμάς. Και η ...ευθυμία αυτή εξηγείται γιατί αυτός που λέει τα βάσανά του δεν είναι πια πίσω από τα σίδερα. Σπαρταριστός και ο διάλογος μεταξύ του Βαγγέλη (Παπάζογλου) και του Στελλάκη (Περπινιάδη).
Η φωνή του αργιλέ (Β. Παπάζογλου) - Στελλάκης, 1934
Τραγούδι για τα απαίσια αυτά μπουντρούμια του ...ελληνικού πολιτισμού, το Γεντί Κουλέ εννοώ, υπάρχει και στα ισπανοεβραίικα-σεφαραδίτικα. Έχει τίτλο "Yedi Kule" και λέει περίπου ό,τι λένε τα αντίστοιχα ελληνικά. Τραγουδάει ο Θεσσαλονικιός Δαυίδ Σαλτιέλ. Το λινκ που σας έβαλα παραπέμπει σε βίντεο, το οποίο στην επιλογή ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ, σας δίνει τα στιχάκια και στις δύο γλώσσες.
Yedi Kule (Ισπανοεβραίϊκο, Θεσσαλονίκης) - David Saltiel
**********************************************************************
Οι φυλακές του Συγγρού
Είναι οι φυλακές που έχτισε ο ονομαζόμενος "Μέγας Εθνικός Ευεργέτης", ο Ανδρέας Συγγρός, (Πόλη 1830 - Αθήνα 1899) ένας έμπορος, τραπεζίτης , πολιτικός και μέγας "σκανδαλιάρης", αφού άφησε εποχή με τα χρηματιστηριακά σκάνδαλά του, τα αποκαλούμενα και "Λαυρεωτικά", τα οποία είχαν σαν συνέπεια το πέσιμο της κυβέρνησης του Επ. Δεληγιώργη. 'Ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του, ίσως επειδή τού ήταν ...βαρύ (λόγω της βρόμικης προελεύσεώς του) για να το πάρει μαζί του στον "άλλονε ντουνιά" -που λέει ο κι Μάρκος- και ακολουθώντας την τακτική άλλων ...μπουμπουκιών ευεργετών, το άφησε στο ελληνικό κράτος κι έτσι χτίστηκαν μερικά χρήσιμα κοινωνικά ιδρύματα. Πάντως, για τη "μουτράκλα" αυτή, μπείτε τε στο διαδίκτυο και διαβάστε και κρίνετε μόνοι σας, αφού υπάρχουν όλες οι απόψεις...
Περιοριζόμαστε στις φυλακές του, λοιπόν, οι οποίες ανεγέρθηκαν το 1885 και γκρεμίστηκαν το 1960 για να χτιστούν οι προσφυγικές πολυκατοικίες. Ο Συγγρός -και φίλος στενός του Τρικούπη- ανέλαβε όλο το κόστος ανέγερσης των φυλακών. Το δημόσιο διέθεσε, για την ανέγερση, μία έκταση 24 στρεμμάτων στη θέση -τότε- Χαμοστέρνα ή Βουνό, του δήμου Αθηναίων. Το χτίσιμο της φυλακής κράτησε δύο χρόνια και το 1887 έγιναν τα εγκαίνια. Ο ...ευεργέτης έγραψε πάνω από την είσοδο: ΠΡΟΣΗΚΕΙ ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΕΝ ΤΙΜΩΡΙΑ, ΟΝΤΙ ΒΕΛΤΙΟΝΙ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ. Ήγουν "Πρέπει κάθε τιμωρημένος να γίνεται καλύτερος". Για δείτε...
 |
| Ρε τον μπαγάσα, θράσος που το 'χε... (Καθρέφτη, όμως, δεν πρέπει να 'χε) |
 |
| "Ζυγίστε" και φάτσα... |
Δεν μπορεί να βεβαιωθεί αν πράγματι επιτυγχανόταν ο μεγαλόπνοος αυτός στόχος του «ευεργέτου». Το σίγουρο πάντως είναι ότι όποιος τιμωρημένος εφιλοξενείτο στο ευαγές ίδρυμά του (στο οποίο έμπαιναν αβέρτα-κουβέρτα όχι μόνο τα καλύτερα «καύσιμα», αλλά και όλα τα απαραίτητα εργαλεία χρήσεώς τους), γινόταν σίγουρα ένας καλύτερος χασικλής. Υπερβολή; Καθόλου. Προσέξτε: Μόλις πέντε χρόνια μετά τη λειτουργία τους, δηλαδή το 1893, κάποια επίσημη κρατική επιτροπή ελέγχου, διαπίστωσε ότι το "ίδρυμα" είχε μετατραπεί σε (σας γράφω την αναφορά της επιτροπής): ...ελεεινόν καταγώγιον εν ώ εν συμφυρμώ συνηγελάζοντο και διέπραττον πάντα τα αίσχη άνθρωποι εκ συστήματος εγκληματίαι μετ' ανήβων υποπεσόντων εξ απειρίας σε σφάλματα... και ...πάντα φαύλα πάθη ικανοποιούντο πληρέστατα... Λαμπρά!
Οι ...αδίσταχτοι ρεμπέτες, βέβαια, είχαν άλλη γλώσσα και τα 'λεγαν πιο λιτά και κυρίως κατανοητά. Τρία, τουλάχιστον, ρεμπέτικα βεβαιώνουν για τις δραστηριότητες εκεί μέσα:
1. Στο τραγούδι «ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΣΙΚΛΗΣ», ηχογραφημένο δύο φορές, το 1930 και το 1931 ακούμε: «Μέσα στου Συγγρού τη φυλακή βρίσκεις λουλά και τουμπεκί, έχει φίνους χασικλήδες που ‘ναι όλοι μερακλήδες…» και παρακάτω «Ρε συ Γιάννη Αχειλά γέμισέ μας το λουλά, κάνε γρήγορα μικρέ φέρε μας τον αργιλέ…». Δηλαδή το ιδρυματάκι του «ευεργέτη», ήταν κανονικότατος τεκές με προσωπικό, που μάλιστα δεχόταν και παραγγελίες. Αφήστε που μετά την χρήση έπιαναν και τα όργανα, σύμφωνα με το άσμα. Και μη ρωτήσετε τι έκαναν οι διοικούντες και οι φρουροί.
Γιάννης ο χασικλής (Ιωάννης Πρίμος) - Α. Κωστής, 1930
 |
| Ρεμπέτικο ρεπορτάζ (και αξιόπιστο, ε;) για τις Φυλακές του Συγγρού, με τον Γ. Καμβύση |
Γιάννης ο χασικλής (Ιωάννης Πρίμος) - Γ. Καμβύσης, 1931
2. Στο
παραδοσιακό «ΜΕΣ’ ΣΤΟΥ ΣΥΓΓΡΟΥ ΤΗ
ΦΥΛΑΚΗ», με την Μ. Παπαγκίκα – 1926,
ακούμε: «Μεσ’ στου Συγγρού τη φυλακή
σκοτώσαν ένα χασικλή».
Στο
παραδοσιακό «ΝΤΕΡΒΙΣΗΣ», πάλι με
την Παπαγκίκα -1927, ακούμε: «Μεσ’ στου
Τσιγγρού τη φυλακή εγίνηκε μια συμπλοκή,
μέσα σ’ αυτή τη συμπλοκή λαβώσαν ένα
χασικλή». Τεκέδες,
φόνοι, τραυματισμοί κ.λ.π., αυτό δεν ήταν
σωφρονιστήριο, αλλά κανονικότατο
διαφθορείο. Μάλιστα! Τέτοιο ήταν το
έργο, δηλαδή η φυλακή, του εθνικού
«ευεργέτη» Ανδρέα Συγγρού στην οποία
κάθε τιμωρημένος έπρεπε να γίνεται
καλύτερος.
Ντερβίσης, Μ. Παπαγκίκα, 1927
Ένας άλλος, άμυαλος για το χατίρι μιας μικρής, θέλει ρακί μες στου Συγγρού, λες κι είναι σε ταβέρνα... Α! λέει ότι "...θα κάνει νέο έγκλημα...". Θα πήρε καλή εκπαίδευση εκεί μέσα, φαίνεται, το παιδί. Ε, φρόντισε ο ...ευεργέτης που έκανε το ίδρυμα!
Μεσ' του Συγγρού τη φυλακή (Α. Νταλγκά) - Α. Νταλγκάς, 1931
Να βάλω τώρα και μερικές φωτογραφίες των φυλακών Συγγρού, για καλύτερη ...εικόνα.
Ένας άλλος, άμυαλος για το χατίρι μιας μικρής, θέλει ρακί μες στου Συγγρού, λες κι είναι σε ταβέρνα... Α! λέει ότι "...θα κάνει νέο έγκλημα...". Θα πήρε καλή εκπαίδευση εκεί μέσα, φαίνεται, το παιδί. Ε, φρόντισε ο ...ευεργέτης που έκανε το ίδρυμα!
 |
| Ρακί ήθελε, μεσ' στου Συγγρού, ο μάγκας... |
Μεσ' του Συγγρού τη φυλακή (Α. Νταλγκά) - Α. Νταλγκάς, 1931
Να βάλω τώρα και μερικές φωτογραφίες των φυλακών Συγγρού, για καλύτερη ...εικόνα.
 |
| Το ...όλον κτίριον, τη δεκαετία του 1920 |
 |
| Η πρόσοψη, καμαρωτή-καμαρωτή και με την επιγραφή της |
 |
| Η είσοδος στα ...ενδότερα διαμερίσματα! |
 |
| Το ξυλουργείο της φυλακής, περί το 1930 |
 |
| Κρατούμενοι κομμουνιστές, το 1921 |
 |
| Στελέχη του ΚΚΕ, στις φυλακές Συγγρού |
 |
| Κι άλλα στελέχη του ΚΚΕ, με τον "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ" στα κάγκελα... |
 |
| Και αποδράσεις είχε το ...μενού του "Ιδρύματος" |
 |
| Ο ...μέγας κτίτωρ του σωφρονιστικού καταστήματος (τι "έπαιρνε" και δεν τους έλεγε;) |
**********************************************************************
Φυλακές Τρικάλων
Οι φυλακές των Τρικάλων έγιναν διάσημες και μάς απασχολούν, λόγω του πασίγνωστου τραγουδιού του Τσιτσάνη "Ο Σαρκαφλιάς". Ο Τσιτσάνης, βέβαια, λέει "στα δυο στενά..." κι όχι στην εκεί φυλακή, όμως λέγεται ότι ο Σαρκαφλιάς στη φυλακή δολοφονήθηκε. Θα επανέλθουμε.
Οι φυλακές των Τρικάλων χτίστηκαν (από το δημόσιο, αυτή τη φορά) το 1895 σε ένα οικόπεδο που ανήκε στο "Κουρσούμ Τζαμί" και μάλιστα ενσωματώθηκε σ' αυτές ένα τούρκικο χαμάμ. Στην αρχή είχαν μόνο δέκα θαλάμους, μετά επεκτάθηκαν...
Από ...πάντα στις φυλακές των Τρικάλων (όπως και στα λοιπά αδελφά ευαγή σωφρονιστικά ιδρύματα), συμβαίνανε περιστατικά κακουργηματικών ενεργειών με πιο συνήθη τα μαχαιρώματα. Μάλιστα από παλιά είχαν επισημανθεί -επισήμως- τέτοια φαινόμενα, αλλά ποτέ δεν ίδρωσε το αυτάκι κανενός υπευθυνο-ανεύθυνου. Μιλάω σε χρόνο "αόριστο", αλλά αν μπείτε (ακόμα ...κι αυτή τη στιγμή) στο Google και επιλέξτε "Φυλακές Τρικάλων", θα δείτε τι έχει συμβεί εκεί ...λίαν προσφάτως. Στο τέλος θα ...γελάσετε. (Και μετά τα λένε "σωφρονιστήρια" τα "ποικιλοτρόπως διαφθορεία"...).
 |
| Παλιά φωτογραφία. Οι φυλακές (Τρικάλων) είναι πίσω. |
 |
| Άλλη μία παλιά φωτογραφία των φυλακών, ίσως της ίδιας, περιόδου, κάντε και σεις σύγκριση... |
 |
| Είναι μια νεότερη φωτογραφία των φυλακών των Τρικάλων |
 |
| Από ασφάλεια, ε; Γι' αυτό και οι πάμπολλες ...επίγειες αποδράσεις, όπως και οι ...εναέριες! |
Να έρθουμε τώρα στο τραγούδι και στην ιστορία του. Από την αρχή θέλω να σας πω ότι κυκλοφορούν διάφορες απόψεις, τόσο για το ποιος ακριβώς ...κρυβόταν πίσω από το όνομα "Σαρκαφλιάς" ή "Σακαφλιάς" ή και "Σακαβλιάς", για το πώς έγινε το έγκλημα και πότε έγινε, όσο -ακόμα- και το πού έγινε. Το έγκλημα πρέπει να έγινε μέσα στη δεκαετία του 1920 και με αφορμή αυτό, κυκλοφόρησαν διάφορα αδέσποτα στιχάκια, ίσως και κάποιο -ομοίως αδέσποτο- τραγουδάκι. Ο Ηλίας Πετρόπουλος, στα "Ρεμπέτικά" του, αναφέρει σχετικά ότι ένας γεροντόμαγκας που συνάντησε στη φυλακή...., του είπε ένα στιχάκι που κυκλοφορούσε στις φυλακές το 1930:
Τον Σακαφλιά σκοτώσανε κι οι μάγκες μαραζώσανε...
Επίσης, ο Πετρόπουλος, καταγράφει ένα ακόμα αδέσποτο στιχάκι, πιθανά από τραγούδι μουρμούρικο:
Στα Τρίκαλα μες στη στενή, βαρέσαν ένα μπελαλή.
Βαρέσανε τον Σακαφλιά που 'χε ντερβίσικη καρδιά.
Μάλλον, λέω μάλλον, αυτά τα στιχάκια -ίσως κι άλλα- τα ήξερε ο Τσιτσάνης, κι έτσι έγραψε και ηχογράφησε, το 1939, το περίφημο τραγούδι του.
 |
| Η ετικέτα της πρώτης ηχογράφησης του 1939. Γράφει "Σαρκαφλιάς" (με ρ) |
 |
| Ο Η. Πετρόπουλος ισχυρίζεται ότι ο ανωτέρω μακαρίως καθήμενος και απαστράπτων, κύριος, είναι ο Σαρκαφλιάς ή Σακαφλιάς ή... (Δε δίνει στοιχεία, πάντως...) |
Ο Σαρκαφλιάς (Β. Τσιτσάνη), Στράτος-Τσιτσάνης, 1939
Για τη δολοφονία αυτή καθ' εαυτή υπάρχουν δύο κυρίαρχες γνώμες, αλλά φαίνεται να μην πολυαντέχουν σε ...στενό μαρκάρισμα. Δε βαριέσαι, λέω καμία φορά, το τραγούδι είναι αυτό που έχει την αξία. Γιατί ακόμα και στην περίπτωση που ήταν απλά μια φαντασιακή έμπνευση του Τσιτσάνη, πάλι το ίδιο θα μας άρεσε, αφήστε που οπωσδήποτε θα περιέγραφε ένα από τα συνηθισμένα και αμέτρητα αιματηρά "περιστατικά" δια τέμνοντος οργάνου, τα οποία συνέβαιναν ΚΑΙ στο ευαγές αυτό "ιδρυμα".
Τέλος πάντων, οι μεν λένε ότι κάποιος άνεργος Χαρίλαος Χαραλάμπους, βρέθηκε στη φυλακή των Τρικάλων επειδή μαχαίρωσε τον ιδιοκτήτη του σπιτιού που νοίκιαζε, γιατί τσακώθηκαν ένεκα που δεν είχε να του πληρώσει τα νοίκια. Και στη φυλακή των Τρικάλων τον μαχαίρωσαν (με τροχισμένη τηγανολαβή...), γιατί ήθελε να παίρνει το ποσοστό (βιδάνιο) από τα χαρτοπαίγνια της φυλακής, τα οποία έλεγχε ένας ηλικιωμένος και έμπειρος μάγκας βαρυποινίτης, ονόματι Αντωνίτσης. Όλ' αυτά όμως, έγιναν το 1931 (κι όχι πιο πριν) κι αυτό είναι ένα πρόβλημα. Σας δείχνω, πάντως, το απόκομμα εφημερίδας που γράφει λεπτομέρειες για το πώς ο Χαρίλαος Χαραλάμπους ή Σακαφλιάς κατέληξε στη φυλακή.
 |
| Ο δράστης Χ. Χαραλάμπους |
Οι υποστηρικτές της άλλης άποψης, λένε ότι σύμφωνα με την εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, ο Σακαφλιάς είναι ο Θωμάς Καβλιάς, καταγόμενος από τα περίχωρα της Καρδίτσας. Αυτός έκανε διάφορες κλοπές, ληστείες, απάτες, εκβιασμούς κ.λ.π., μαζί μ' έναν κολλητό του ονόματι Γουλόπουλο, έναν σπάταλο νέο. Με αφορμή κάποιο τσακωμό μεταξύ τους, ο Γουλόπουλος σκότωσε τον Θωμά Καβλιά, τη γυναίκα του και τα δύο κοριτσάκια τους με σφαίρες και μαχαιριές, μέσα στο σπίτι τους όταν κοιμώντουσαν...
(Εδώ δε μπαίνει καμία φυλακή στην ιστορία...). Να ο Σακαφλιάς Νο 2.
 |
| Θωμάς Καβλιάς ή Σακαφλιάς |
****************************************************************
Φυλακές "Παλιά Στρατώνα"
Σύμφωνα με τον Κώστα Βλησίδη, ο οποίος έχει ερευνήσει σχετικά, οι φυλακές Παλιά Στρατώνα, ήταν στο Μοναστηράκι στην οδό Άρεως, στην έκταση της βιβλιοθήκης του Αδριανού, καταργήθηκαν δε με Προεδρικό Διάταγμα στις 11-12-1931 και τελικά κατεδαφίστηκαν τον Φεβρουάριο του 1932. Φιλοξένησαν -γενικότερα- ...κόσμο και κοσμάκη, ακόμα και τον Ζαχαριάδη (ναι, αυτόν που πήγε το μυαλό σας), ο οποίος το 1929 ήταν κρατούμενος εκεί για (τι άλλο;) φόνο! Μάλιστα σε κάποια μεταφορά του το "κόμμα" -λέει- τον ...απέδρασε, στην απόδραση δε και συνέβαλλε ο Άρης Βελουχιώτης! Στο δυσεύρετο, αλλά αναρτημένο πλέον στο διαδίκτυο, βιβλίο του δημοσιογράφου Δημήτρη Γκιώνη "Οι μεγάλες αποδράσεις", θα βρείτε λεπτομέρειες.
Από το 1920 μέχρι το 1926, διευθυντής των φυλακών της Παλιάς Στρατώνας ήταν ο διαβόητος Ιωάννης Καπετανάκης, ο οποίος ...πέντε δεκαετίες αργότερα έγινε τραγούδι, όμως στην εποχή του κυκλοφορούσαν διάφορα στιχάκια με το όνομά του. (Δείτε και πιο πάνω στο εδάφιο "Ο Καπετανάκης και ο Douglas Fairbanks"). Πάντως στο τραγούδι "Έσπασες τα πιάτα" και στην ηχογράφηση με τον Κώστα Νούρο το 1929, ακούμε στο σημείο 2:04: ...Δεν πάω πια στη φυλακή, αμάν, και στου Καπετανάκη, γιαφ γιουφ...
Έσπασες τα πιάτα, Κώστας Νούρος, 1936
Σ' ένα -επιθεωρησιακού ύφους- τραγούδι του 1929, ακούμε τον Πέτρο Κυριακό να ψάλλει (όντως. ψάλλει...), στο σημείο 43'': Χαίρε Παλιά Στρατώνα μου που πάντα είσαι νέα, Χαίρε που θέλουνε να σε γκρεμίσουνε στο χίλια εννιακόσα είκοσι εννέα...
Όπως είπαμε το 1932 γκρεμίστηκε τελικά, αλλά ο ...ντόρος άρχισε πολύ νωρίτερα, γιατί το κτίριο ΔΕΝ ήταν για γκρέμισμα.
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Π. Κυριακός-Μ. Νέζερ, 1929
Λοιπό, διαφθορείο κανονικό ήταν κι αυτές οι φυλακές -όπως και οι άλλες- και με την ανοχή όλων! Μάλιστα σε επιτόπιο ρεπορτάζ, του περιοδικού της εποχής "Εικονογραφημένος Παρνασσός" της 4-3-1912, ο ρεπόρτερ Π. μας πληροφορεί, ότι κάποιοι κρατούμενοι εκεί μέσα ζούσαν σαν άρχοντες με τα ωραία τους φαγητά, τα κρασιά τους, τα χασίσια τους φυσικά κι ότι άλλο βάλει ο νους σας. Κι αν αναρωτηθείτε τι έκαναν οι κρατούντες, μπορεί (λέω, ...μπορεί) κάποιος να σας απαντήσει "ό,τι κάνουν και σήμερα, ...αναλόγως". Α! το ωραίο είναι, πάντα σύμφωνα με τον Π., ότι κάποια στιγμή άκουσε έναν κρατούμενο να φωνάζει στους άλλους: Αβέρτα βρε στο προαύλιο! Ελάτε για να παίξτε. Ελάτε για να κερδίστε!!!
Τα λοιπά διαβάστε τα μόνοι σας, τώρα, από την εφημερίδα...
Από το 1920 μέχρι το 1926, διευθυντής των φυλακών της Παλιάς Στρατώνας ήταν ο διαβόητος Ιωάννης Καπετανάκης, ο οποίος ...πέντε δεκαετίες αργότερα έγινε τραγούδι, όμως στην εποχή του κυκλοφορούσαν διάφορα στιχάκια με το όνομά του. (Δείτε και πιο πάνω στο εδάφιο "Ο Καπετανάκης και ο Douglas Fairbanks"). Πάντως στο τραγούδι "Έσπασες τα πιάτα" και στην ηχογράφηση με τον Κώστα Νούρο το 1929, ακούμε στο σημείο 2:04: ...Δεν πάω πια στη φυλακή, αμάν, και στου Καπετανάκη, γιαφ γιουφ...
Έσπασες τα πιάτα, Κώστας Νούρος, 1936
Σ' ένα -επιθεωρησιακού ύφους- τραγούδι του 1929, ακούμε τον Πέτρο Κυριακό να ψάλλει (όντως. ψάλλει...), στο σημείο 43'': Χαίρε Παλιά Στρατώνα μου που πάντα είσαι νέα, Χαίρε που θέλουνε να σε γκρεμίσουνε στο χίλια εννιακόσα είκοσι εννέα...
Όπως είπαμε το 1932 γκρεμίστηκε τελικά, αλλά ο ...ντόρος άρχισε πολύ νωρίτερα, γιατί το κτίριο ΔΕΝ ήταν για γκρέμισμα.
 |
| Ο Κυριακός δισκογράφησε δύο φορές την "Παλιά Στρατώνα". Μία με συντραγουδίστρια την Μαρίκα Νέζερ και μία με την Β. Παντοπούλου, με μικροδιαφορές στα στιχάκια. |
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Π. Κυριακός-Μ. Νέζερ, 1929
Λοιπό, διαφθορείο κανονικό ήταν κι αυτές οι φυλακές -όπως και οι άλλες- και με την ανοχή όλων! Μάλιστα σε επιτόπιο ρεπορτάζ, του περιοδικού της εποχής "Εικονογραφημένος Παρνασσός" της 4-3-1912, ο ρεπόρτερ Π. μας πληροφορεί, ότι κάποιοι κρατούμενοι εκεί μέσα ζούσαν σαν άρχοντες με τα ωραία τους φαγητά, τα κρασιά τους, τα χασίσια τους φυσικά κι ότι άλλο βάλει ο νους σας. Κι αν αναρωτηθείτε τι έκαναν οι κρατούντες, μπορεί (λέω, ...μπορεί) κάποιος να σας απαντήσει "ό,τι κάνουν και σήμερα, ...αναλόγως". Α! το ωραίο είναι, πάντα σύμφωνα με τον Π., ότι κάποια στιγμή άκουσε έναν κρατούμενο να φωνάζει στους άλλους: Αβέρτα βρε στο προαύλιο! Ελάτε για να παίξτε. Ελάτε για να κερδίστε!!!
Τα λοιπά διαβάστε τα μόνοι σας, τώρα, από την εφημερίδα...
 |
| Γράφουν τέτοια οι σημερινές εφημερίδες; (Ε, άμα παίρνουν γραμμή, γράφουν!) |
 |
| Φυλακές "Παλιά στρατώνα" |
 |
| Κρατούμενοι στην Παλιά Στρατώνα, παίζουν ανενόχλητοι (επί χρήμασι) ζάρια -δηλαδή μπαρμπούτι- στο προαύλιο της φυλακής |
 |
| Κρατούμενοι στην Παλιά Στρατώνα, ασμένως προ του φακού. |
 |
| Παλιά Στρατώνα, κρατούμενος εργαζόμενος εντός της φυλακής, στρίβοντας τσιγάρα. |
Η επόμενη φωτογραφία απαιτεί έναν ιδιαίτερο σχολιασμό. Ο εκ δεξιών, λοιπόν, κρατούμενος στην Παλιά Στρατώνα, ήταν ο πιο επικίνδυνος παλτο-κλεφτάς (της Ανατολής, γράφει η εφημερίδα). Στη φωτογραφία που ακολουθεί είναι μέσα στην Παλιά Στρατώνα, εκτίοντας την 20η καταδίκη του, πάντα για κλοπή παλτού.
 |
| Παλτοκλεφτάς, λοιπόν, ο εκ δεξιών μειδιών... |
 |
| Ελέγχεται, αν αληθεύουν οι πληροφορίες ότι η φωτογραφία δείχνει χασικλήδες που παίζουν χαρτιά, ως κρατούμενοι, στην Παλιά Στρατώνα. |
Τέσσερα χρόνια φυλακή μες στην «Παλιά Στρατώνα»
μπαρμπούτι, μαύρο και σεβντάς, μου σπάσανε το σώμα…» και παρακάτω:
Ο μπαγλαμάς και ο λουλάς είν’ η παρηγοριά μου
σαν τη φουμάρω τα ξεχνώ τα ντέρτια τα δικά μου… (μαύρο = χασίσι).
Φυλακισμένος (Ογδοντάκη) - Ζ. Κασιμάτης, 1931
Προσοχή! Εδώ υπάρχει και φωτογραφία, από το 1911, ενός κρατουμένου ο οποίος φουμάρει ελεύθερα και ραχατλίδικα αργιλέ, ακριβώς μέσα στη συγκεκριμένη φυλακή. Καταλαβαίνετε, μιλάμε για…επίσημα πράγματα και φυσικά κάποιοι κέρδιζαν τόσο από τη δραστηριότητα όσο και από τη σιωπή.
 |
| Να ο έγκλειστος, στο ηλιόλουστο προαύλιο της φυλακής, που απολαμβάνει ανενόχλητος τον αργιλέ του. Από το μήκος της σκιάς του αργιλέ, υπολογίζω ότι η ώρα είναι (περίπου) 12.00 το μεσημέρι. Πού όρεξη για επιτήρηση οι φύλακες... (Φωτογραφία του 1912) (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
Οι φυλακές της Παλιάς Στρατώνας, έχουν περάσει σε κάμποσα ακόμα τραγούδια τα οποία έχουν το ενδιαφέρον τους, όπως και οι σχετικές αναφορές. Να!
Στο επιθεωρησιακό "Ο τεμπέλης", ο ...Πανάγος συναντάει τους φίλους του στην ταβέρνα και να τους λέει ότι ήταν στις φυλακές της Παλιάς Στρατώνας.
 |
| Ένα από τα "γερά" ...προϊόντα της πατρίδας, τούρκικη κληρονομιά, είναι το "ραχάτ", μαζί με τα άλλα δύο τούρκικα -και εν ισχή, εισέτι- το "ρουσφέτ" και το "μπαξίς". Και θέλουμε και ΕΥΡΩ, οι θλιβεροί! |
Ο τεμπέλης (Π. Κυριακού), Π. Κυριακός - Γ. Καμβύσης, 1931
Στο ζεϊμπέκικο "Οι δυο σερέτες", ακούμε στο σημείο 2:04: Κι έτσι ο Γιάννης ησυχάζει από τούτον το μπελά, ξανατρώει δέκα χρόνια στη Στρατώνα, βρε, την Παλιά...
Οι δυο σερέτες (Μ. Χρυσαφάκη), Α. Νταλγκάς - Ζ. Κασιμάτης, 1933
Στο μοναδικό "Στην υπόγα", ακούμε: Βρε ν' από πίσω απ' τη Στρατώνα, βαρέσαν μάγκα στην Υπόγα... (Λέτε να "παίζει" το ύψιλον στην "υπόγα" να είναι κεφαλαίο;).
Στην υπόγα Α. Κωστής (Κώστας Μπέζος), 1930
Στο ζεϊμπέκικο "Ο κατάδικος", του Σ. Γαβαλά, ακούμε, στην αρχή: Δώδεκα χρόνια έκανα "Κόκλα", "Παλιά Στρατώνα"...
Ο κατάδικος (Σ. Γαβαλά), Κ. Ρούκουνας, 1934
Στο "Με πιάνουνε ζαλάδες", του Α. Κωστή (Κ. Μπέζου), στο σημείο 1:28, ακούμε: Την κάπα μου την κρέμασα, ρε σπλάχνο, στη "Στρατώνα"...
Σημ. Η φράση Την κάπα μου την κρέμασα, ρε σπλάχνο, στη "Στρατώνα"..., στην περίπτωσή μας, έχει τη σημασία ότι "επειδή σίγουρα θα ξαναπαρανομήσω -και θα με ξαναπάνε στην Παλιά Στρατώνα- την κρέμασα εκεί για να μην την κουβαλάω...".
Με πιάνουνε ζαλάδες, Α. Κωστής (Κώστας Μπέζος), 1931
Πιο πριν σας έβαλα την "Παλιά Στρατώνα", του Βιτάλη, με τον Κυριακό και την Νέζερ. Στη συνέχεια θα την ακούσετε σε δύο ακόμα -και με μικροδιαφορές- εκτελέσεις, όπως επίσης και την άλλη "Παλιά Στρατώνα", την ...αμερικάνικη.
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Π. Κυριακός - Β. Παντοπούλου, 1929 ΗΠΑ
Παλιά Στρατώνα (Γ. Βιτάλη), Κ. Μαυρέας - Κ. Γκιουζέπε, 1930
Παλιά Στρατώνα (Δ. Ζάττα - Ο. Καραβία ), Γ. Ιωαννίδης, Λ. Κουρούκλη, Μ. Καρνέρης, 1929 ΗΠΑ
*********************************************************************
Φυλακές Ωρωπού
Πρόκειται
για το «Εμπειρίκειο Ίδρυμα» στον Ωρωπό,
το οποίο μέχρι το 1933 που μετετράπη σε
φυλακές, φιλοξενούσε ορφανά και «άτακτα»
παιδιά. (Για να μην έχουμε αυταπάτες,
τα ιδρύματα αυτά -καθώς και κάποια
«αγνά» σχολεία- ήταν στην ουσία φυλακές.
Μάλιστα ο δάσκαλος είχε το δικαίωμα να
φυλακίζει για κάποιες ώρες τον απροσάρμοστο
μαθητή, ακόμα και στο υπόγειο του
σχολείου). Το 1938 κατέρρευσε από σεισμό
το «Εμπειρίκειο» και στη συνέχεια
χτίστηκαν στη θέση του νέες φυλακές (τα
κτίρια υπάρχουν μέχρι σήμερα, αλλά με
άλλες χρήσεις), στις οποίες, μετά το
1967, στέλνονταν δημοκρατικοί πολίτες κι
έτσι πέρασαν σε γνωστό τραγούδι του
Μίκη, ο οποίος είχε «φιλοξενηθεί» εκεί.
Ο Γιώργος Μπάτης λοιπόν, πληροφορηθείς
τα τεκταινόμενα στο εν λόγω (ο διάολος
να το κάνει) "σωφρονιστικόν κατάστημα",
έκανε το «ρεπορτάζ» του και μας τα ‘πε
όλα. Έτσι στο ζεϊμπέκικό του «ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ
ΤΟΥ ΩΡΩΠΟΥ», ηχογραφημένο το 1934, ακούμε
για τους «ενοίκους» των θαλάμων-κελιών:
(φωνή)
-Πές μας τώρα και τα ζοριλίκια του
θαλάμου
Εις
το πρώτο (κελί) βγαίν’ το χαρμανλίκι,
εις το
δεύτερο το μαστουρλίκι…
και παρακάτω:
…και
στο πέμπτο της λαθρεμπορίας…, …και
στο έβδομο οι ντεκετζήδες…
Οι φυλακές του Ωρωπού - Στίχοι, μουσική, ερμηνεία και μπαγλαμάς: Γιώργος Μπάτης, 1934
Όπως
βλέπετε, η διεύθυνσις του «καταστήματος»,
τακτοποιούσε τους «ενοίκους» ανάλογα
με τις συνήθειές τους, τις ανάγκες τους,
αλλά και το επάγγελμά τους. Για να το πω
πιο σκληρά, τους έκανε όλα τα χατίρια.
Για τα αλισβερίσια πάντως μεταξύ της
διεύθυνσης της φυλακής και των κρατουμένων
-τότε...- υπάρχει το αποκαλυπτικό ζεϊμπέκικο του
Κ. Τζόβενου, από το 1934, με τη Ρίτα «ΒΡΕ
ΜΑΓΚΕΣ ΔΥΟ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ», στο τελευταίο
στιχάκι του οποίου ακούμε τους δυο
κρατούμενους μάγκες να λένε στον
διευθυντή …μη μιλάς και κάνε μόκο, θα
σου ξηγηθώ μπαγιόκο... (κομπόδεμα). Μια
παρατήρηση, για γέλια και για κλάματα,
είναι η εξής. Από την αλλαγή χρήσεως του
«Εμπειρίκειου», το 1933, μέχρι την ηχογράφηση
του τραγουδιού του Μπάτη, το 1934, είχε
δεν είχε περάσει ένας χρόνος. Ό εστί
μεθερμηνευόμενον, σχεδόν από την πρώτη
κιόλας μέρα λειτουργίας της φυλακής,
άρχισε και το πονηρό αλισβερίσι μεταξύ
κρατούμενων και κρατούντων. Δουλειές
«τακτικές» και με «συνέπεια»…
Βρε μάγκες δυο στη φυλακή (Κώστα Τζόβενου) - Ρίτα Αμπατζή, 1934
 |
| Πριν γίνουν κανονικές φυλακές, φυλάκιζαν και "φρόντιζαν" εκεί παιδάκια άτακτα... (Αρχείο Πολ. Ομίλου Ν. Παλατίων, Αττικής) |
 |
| Άποψη των φυλακών Ωρωπού, εκ του μακρόθεν, το 1929 |
 |
| Το νεότερο κτίριο, το οποίο "φιλοξένησε" πολλούς αντιστασιακούς, στη διάρκεια της Χούντας |
 |
| Στον Ωρωπό και ο Μίκης, ...διότι δεν συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις... (Εδώ από τα γυρίσματα σχετικού ντοκιμαντέρ) |
Διότι δεν συνεμορφώθην προς τας υποδείξεις (Μ. Θεοδωράκη) - Μίκης Θεοδωράκης και λαϊκή ορχήστρα
Ακολουθεί το ίδιο τραγούδι στα γερμανικά, και με πάθος, από την Gisela May. (Και δε φταίνε πάντα -όλοι- οι κακοί Γερμανοί... Ηθική ιστορική ευθύνη έχουν σαφέστατα και μάλιστα παγκόσμια! Εμείς, όμως, κάναμε ποτέ αυτοκριτική;)
**********************************************************************
Φυλακές Αίγινας
Ήταν το "Καποδιστριακό ορφανοτροφείο, το οποίο χτίστηκε το 1829 από σημαντικούς αρχιτέκτονες και μηχανικούς, τα δε περισσότερα χρήματα προσφέρθηκαν από Έλληνες αλλά και φιλέλληνες του εξωτερικού. (Ιερός ο σκοπός για τα ορφανά...). Με τα εγκαίνια, άρχισαν να λειτουργούν διάφορες σχολές: ραπτικής, σιδηρουργικής, υποδηματοποιίας κ.ά. (Ο Καποδίστρας και το πρόγραμμά του! Μόνον αυτός. Οι λοιποί -απαξάπαντες- από "ολίγοι" έως "επικίνδυνοι" και τον ...έφαγαν). Προσέξτε τώρα την ...εξέλιξη του "Ορφανοτροφείου": Το 1834 έκλεισε, μετά για τρία χρόνια λειτούργησε ως Σχολή των Ευελπίδων, το 1841 μετατράπηκε σε λοιμοκαθαρτήριο, το 1860 έγινε φρενοκομείο, από το 1866 έως το 1869 στέγασε πρόσφυγες από την Κρήτη και το (απ)αίσιον έτος 1880 ...προήχθη σε φυλακή μέχρι το 1985! Ένας τόπος-κόλαση βασανιστηρίων και εκτελέσεων πολιτικών κρατουμένων. Αυτή είναι η πατρίς...
Τέλος πάντων, μετά το κλείσιμο της φυλακής, έγινε πονηρή προσπάθεια το κτίριο να χρησιμοποιηθεί για ...λάϊτ δραστηριότητα, ώστε να ξεχαστούν τα αναίτια εγκλήματα αθώων, οι οποίοι απλά υποστήριζαν ...άλλη ομάδα. Ευτυχώς, όμως, που μετά από πολλές αντιδρώσες φωνές κηρύχτηκε διατηρητέο κτίριο και Διαχρονικό Μουσείο. Το σημαντικό είναι ότι με την υπογραφή της Μελίνας διατηρήθηκαν, ως ιστορική μνήμη, το "Πειθαρχείο" -ο χώρος των βασανιστηρίων-, ο "Γολγοθάς"- ο χώρος γι' αυτούς που θα εκτελούνταν άμεσα- η φρικτή "Απομόνωση" καθώς και το "Επισκεπτήριο" στο οποίο προπηλακίζονταν οι κρατούμενοι μπροστά στους συγγενείς τους και άλλοι χώροι.
 |
| Η είσοδος του παλιού ορφανοτροφείου |
 |
| Σωφρονιστήριο σίγουρα δεν ήταν. Από "κολαστήριο" και μετά το συζητάμε... |
 |
Η μαγκιά, μέσα στις φυλακές της Αίγινας το 1932, ντυμένοι αλά "Κόζα Νόστρα". Όρθιος δεξιά ο Νίκος Μάθεσης, μπροστά στο κέντρο ο Μαρίνος Βογιατζής ή "Μουστάκιας" με τον αγαπημένο του σκύλο και κάτω δεξιά ο Κώστας Περιβόλας με το πούρο του. Ό,τι γούσταρε είχε η μαγκιά... Οι ...ιδεολόγοι μαρτυρούσαν τα μαρτύρια του λιναριού.
|
 |
| Και αθλητές δέχονταν στο προαύλιό τους οι φυλακές της Αίγινας, αρκεί να ήταν ...ιδεολόγοι |
 |
| Μερικοί από τους πρώτους 17 οι οποίοι εκτελέστηκαν στις 19-6-1947, λόγω Εμφυλίου |
 |
Δυο
περιστέρια έφτιαξαν στον τοίχο κάποιοι
κρατούμενοι στο φρικτό "Απομονωτήριο"
των φυλακών. (Κι ο Πικάσο, το 1947, έκανε
το διάσημο περιστέρι του, για την αφίσα του
Παγκόσμιου Συνεδρίου για την Ειρήνη,
στο Παρίσι).
|
Οι φυλακές της Αίγινας αναφέρονται σε δύο ρεμπέτικα, μάλιστα μαζί με άλλες φυλακές. Αμφότερα εξαιρετικά τραγούδια και σημαντικότατων δημιουργών.
Ο λαθρέμπορας (Β. Παπάζογλου) - Στελλάκης, 1934
Μάγκες πιάστε τα βουνά (Στράτου-Δελιά) - Στράτος, 1936
**********************************************************************
Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ...
Αυτό λέει το τέταρτο στιχάκι ενός τραγουδιού που ηχογραφήθηκε στην Αμερική, συγκεκριμένα στο Σικάγο, το 1935. Τίτλος του "Εργάτης τιμημένος". Για προσέξτε! Τα παίρνουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το 1932 κυκλοφόρησε, στην Αθήνα, το τραγούδι "Ο εργάτης", παραδοσιακής έμπνευσης, αλλά στο όνομα του Παναγιώτη Τούντα. Κυκλοφόρησε ταυτόχρονα, με τον Ρούκουνα (Parlophone Ελλάδας, B-216400) και με τον Στελλάκη (Columbia Ελλάδας, DG-270). Λέω ν' ακούσετε αυτά τα δύο τραγούδια.
Ο εργάτης (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1932
Ο εργάτης (Π. Τούντα), Κώστας Ρούκουνας, 1932
Το 1935, στην Αμερική, ο Κώστας Δούσας διασκεύασε αυτό το τραγούδι με έμπνευση και το ηχογράφησε (Columbia Αμερικής, CO-56352 F) στο Σικάγο, όπως σας είπα. Έπαιξε κιθάρα και τραγούδησε ο ίδιος, με συνοδεία από το ακορντεόν του Σ. Παρίση και τις καστανιέτες -και τα σχόλια- της Ελένης Μαυρίτσα. Η ηχογράφηση αυτή είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία από τις τρεις. Να την ακούσουμε.
Εργάτης τιμημένος - Κώστας Δούσας, ΗΠΑ, 1935
Το στιχάκι Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ..., πονοκεφάλιασε ένα σωρό κόσμο και ακούστηκαν πολλά ευτράπελα. Αφήστε που οι ερμηνείες οι οποίες δίνονταν, δεν είχαν απολύτως καμία λογική, η οποία να εξηγούσε -κάπως- τη συγκεκριμένη φράση. Ας το πάρει το ποτάμι, λοιπόν! Ο πρώτος που βρήκε την πραγματική σημασία της φράσης ήταν ο πολύπλευρος Σπύρος Παπαϊωάννου, ο οποίος είχε αποκτήσει και το σχετικό υλικό σε εικόνες. Πάμε... (αφού το ...πήρε το ποτάμι).
Το τραγούδι δε λέει Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ..., αλλά Τώρα με το NRA (εν-αρ-εϊ=εν-αρ-έ=ένα ρε ), θα σού πάρω καναπέ... Τι ήταν όμως το NRA; Ήταν τα αρχικά από τη φράση National Recovery Act (Πράξη -νόμος- Εθνικής Αποκατάστασης). Και τι ήταν αυτός ο νόμος; Πάει μακριά η βαλίτσα, αλλά θα την πάμε με ...διακτινισμό, για συντομία!
Στις 29 Οκτωβρίου 1929 (μία "μαύρη Τρίτη", όπως ονομάστηκε), έγινε στην Αμερική το μεγάλο "κραχ", δηλαδή κατάρρευσε η Γουόλ Στρίτ, το μεγαλύτερο χρηματιστήριο και ηγετικό οικονομικό κέντρο του κόσμου! Όχι χωρίς λόγο, αφού αμέτρητοι πολίτες δανειζόντουσαν από τις τράπεζες -όχι για επενδύσεις ή αγορές απαραίτητων αγαθών- αλλά για να "παίξουν" στο χρηματιστήριο και να ...κονομήσουν. (Κάτι που έγινε και εδώ, με τις ...ασφαλείς "ευλογίες" του Μαοϊκού πονηρού κολλητού του Σημίτη....). Ο τότε "χλεμπονιάρης" πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ, εφάρμοσε -σαν αντίδοτο- σκληρή λιτότητα (αλά Μέρκελ στη Γερμανία και αλά Αντωνάκη κ.λ.π. εδώ), χωρίς αποτέλεσμα. Έφτασαν τα 12.000.000, συνολικά, οι άνεργοι και 23.000 αυτοί που αυτοκτόνησαν! Στα γκέτο -μην το συζητάτε- δεν έπεφτε καρφίτσα. Υπήρχαν τα hot-bed (ζεστό κρεβάτι) για ύπνο και τα 'λεγαν έτσι αφού, επειδή λειτουργούσαν με βάρδιες 8 ωρών, ο επόμενος που ξάπλωνε το έβρισκε ζεστό απ’ τον προηγούμενο. Στο περιβάλλον, βέβαια, αυτό η εγκληματικότητα ανθούσε και η πορνεία ήταν συνηθισμένο φαινόμενο.
Αυτό λέει το τέταρτο στιχάκι ενός τραγουδιού που ηχογραφήθηκε στην Αμερική, συγκεκριμένα στο Σικάγο, το 1935. Τίτλος του "Εργάτης τιμημένος". Για προσέξτε! Τα παίρνουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το 1932 κυκλοφόρησε, στην Αθήνα, το τραγούδι "Ο εργάτης", παραδοσιακής έμπνευσης, αλλά στο όνομα του Παναγιώτη Τούντα. Κυκλοφόρησε ταυτόχρονα, με τον Ρούκουνα (Parlophone Ελλάδας, B-216400) και με τον Στελλάκη (Columbia Ελλάδας, DG-270). Λέω ν' ακούσετε αυτά τα δύο τραγούδια.
 |
| Η ετικέτα της έκδοσης με τον Στελλάκη, 1932. Οι εκδότες Λαμπροπουλαίοι, βεβαίως βεβαίως, (...αγαπητέ μας Χρήστο Τσαγανέα) δεν πρόσεξαν ότι η ετικέτα δεν γράφει "Τούντα", αλλά "Τούνεα"! Και σιγά που, αν το πρόσεχαν, θα πέταγαν τις ετικέτες που κόστιζαν λεφτάαα.... |
Ο εργάτης (Π. Τούντα), Στελλάκης Περπινιάδης, 1932
Ο εργάτης (Π. Τούντα), Κώστας Ρούκουνας, 1932
Το 1935, στην Αμερική, ο Κώστας Δούσας διασκεύασε αυτό το τραγούδι με έμπνευση και το ηχογράφησε (Columbia Αμερικής, CO-56352 F) στο Σικάγο, όπως σας είπα. Έπαιξε κιθάρα και τραγούδησε ο ίδιος, με συνοδεία από το ακορντεόν του Σ. Παρίση και τις καστανιέτες -και τα σχόλια- της Ελένης Μαυρίτσα. Η ηχογράφηση αυτή είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία από τις τρεις. Να την ακούσουμε.
 |
| Η ετικέτα της ιστορικής ηχογράφησης, στο Σικάγο, το 1935 |
Εργάτης τιμημένος - Κώστας Δούσας, ΗΠΑ, 1935
Το στιχάκι Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ..., πονοκεφάλιασε ένα σωρό κόσμο και ακούστηκαν πολλά ευτράπελα. Αφήστε που οι ερμηνείες οι οποίες δίνονταν, δεν είχαν απολύτως καμία λογική, η οποία να εξηγούσε -κάπως- τη συγκεκριμένη φράση. Ας το πάρει το ποτάμι, λοιπόν! Ο πρώτος που βρήκε την πραγματική σημασία της φράσης ήταν ο πολύπλευρος Σπύρος Παπαϊωάννου, ο οποίος είχε αποκτήσει και το σχετικό υλικό σε εικόνες. Πάμε... (αφού το ...πήρε το ποτάμι).
Το τραγούδι δε λέει Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ..., αλλά Τώρα με το NRA (εν-αρ-εϊ=εν-αρ-έ=ένα ρε ), θα σού πάρω καναπέ... Τι ήταν όμως το NRA; Ήταν τα αρχικά από τη φράση National Recovery Act (Πράξη -νόμος- Εθνικής Αποκατάστασης). Και τι ήταν αυτός ο νόμος; Πάει μακριά η βαλίτσα, αλλά θα την πάμε με ...διακτινισμό, για συντομία!
Στις 29 Οκτωβρίου 1929 (μία "μαύρη Τρίτη", όπως ονομάστηκε), έγινε στην Αμερική το μεγάλο "κραχ", δηλαδή κατάρρευσε η Γουόλ Στρίτ, το μεγαλύτερο χρηματιστήριο και ηγετικό οικονομικό κέντρο του κόσμου! Όχι χωρίς λόγο, αφού αμέτρητοι πολίτες δανειζόντουσαν από τις τράπεζες -όχι για επενδύσεις ή αγορές απαραίτητων αγαθών- αλλά για να "παίξουν" στο χρηματιστήριο και να ...κονομήσουν. (Κάτι που έγινε και εδώ, με τις ...ασφαλείς "ευλογίες" του Μαοϊκού πονηρού κολλητού του Σημίτη....). Ο τότε "χλεμπονιάρης" πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ, εφάρμοσε -σαν αντίδοτο- σκληρή λιτότητα (αλά Μέρκελ στη Γερμανία και αλά Αντωνάκη κ.λ.π. εδώ), χωρίς αποτέλεσμα. Έφτασαν τα 12.000.000, συνολικά, οι άνεργοι και 23.000 αυτοί που αυτοκτόνησαν! Στα γκέτο -μην το συζητάτε- δεν έπεφτε καρφίτσα. Υπήρχαν τα hot-bed (ζεστό κρεβάτι) για ύπνο και τα 'λεγαν έτσι αφού, επειδή λειτουργούσαν με βάρδιες 8 ωρών, ο επόμενος που ξάπλωνε το έβρισκε ζεστό απ’ τον προηγούμενο. Στο περιβάλλον, βέβαια, αυτό η εγκληματικότητα ανθούσε και η πορνεία ήταν συνηθισμένο φαινόμενο.
 |
| Η κατάρρευση της Γουόλ Στρίτ, στον Τύπο. Η Αγγλία, πρώτη στην είδηση! (Μάλλον θα ...χάρηκε) |
 |
| Τόσο κόσμο, δεν έχουμε δει ποτέ εμείς εδώ, καρντάσια! Και δεν είναι τίποτα (γ)λέτσοι! Κύριοι... |
Ο Χούβερ λαομίσητος λοιπόν και όταν ο Γιώργος Κατσαρός ηχογράφησε το τραγούδι του "Με τις τσέπες αδειανές" -με θέμα το "κραχ"-, στο τελευταίο στιχάκι τα ...ψέλνει στον Χούβερ: Με τα μούτρα κρεμασμένα, με τις τσέπες αδειανές, περπατούμε μες στους δρόμους, Χούβερ τι μάς έκανες... (Μην το περιφρονήστε το άσμα, ακούστε το, γιατί λέει πολλά που θυμίζουν το "τώρα" εδώ...)
Με τις τσέπες αδειανές - Γ. Κατσαρός, 1934
 |
| (Ένας πανάξιος υπεραιωνόβιος Έλληνας, ο οποίος μας έκανε υπερήφανους όπου κι αν πήγαινε) |
Με τις τσέπες αδειανές - Γ. Κατσαρός, 1934
Οι δημιουργοί του μπλουζ, έκαναν τότε σπουδαία τραγούδια για την κρίση. Ένα από τα εμβληματικά, είναι το "Hard Τime Killin' Floor Blues", του Skip James, από το 1931. Λέει, μεταξύ άλλων:
Οι
σκληρές μέρες ήρθαν κι όλα είναι πια
δυσκολότερα απ’ ότι δεν ήταν ποτέ μέχρι
τώρα. Κι
αν λες ότι έχεις λεφτά και τη βγάζεις
καλύτερα, μάθε ότι οι σκληρές μέρες θα
σε σκοτώσουν κι εσένα.
 |
| Skip James |
Το 1933, όμως, ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ κέρδισε άνετα τις εκλογές και συνέδεσε το όνομά του με την ανάκαμψη της χώρας του από το "κραχ" του 1929.
Το προεδρικό του διάταγμα NRA (που είπαμε), βοήθησε τα μέγιστα, γιατί έδωσε "κίνηση" στην παραγωγική μηχανή της χώρας, την οποία είχε σταματήσει η κρίση, αφού -είπαμε- οι άνεργοι ήταν 12.000.000! Το NRA ήταν (ας πούμε) ένα κουπόνι κρατικής βοήθεια, για διάφορους σκοπούς, όπως φαγητό, κάποια χρήσιμα είδη -τα βασικά- και άλλα. Όποιες επιχειρήσεις συμφωνούσαν με τον νόμο αυτόν του Ρούσβελτ -γιατί δε συμφωνούσαν όλες, κυρίως επειδή τα κουπόνια ήταν μικρής αξίας...- το δήλωναν με ένα σήμα, που είχε έμβλημα τον αετό, κάτι σα σύμβολο, ότι δηλαδή σαν αετός θα πετάξει ψηλά η οικονομία της χώρας. Δείτε τώρα διάφορα τέτοια σήματα-αφίσες. Αλλά πρώτα, κάποια σοφά λόγια του Ρούσβελτ. (Ρωτάτε, ίσως, γιατί δεν είχαμε εμείς ποτέ -στα δύσκολα- κανέναν "Ρούσβελτ"; Νομίζω, γιατί δεν το αξίζαμε...).
 |
| Η αφίσα γράφει: Αν με ρωτήσουν, αν οι Αμερικανοί θα βγουν από αυτή την κρίση, θα απαντήσω "Ναι, εάν το θέλουν!" - Φραγκλίνος Ρούσβελτ (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
 |
| Κόφτε φάτσα και βγάλτε συμπεράσματα... Ο καταστροφέας και ο ανορθωτής! |
 |
 |
| Δεν έλλειπε η φαντασία, ε; |
 |
| Εδώ είναι δύο κουπόνια: "πακέτο με κουλούρια" και "σάντουιτς" |
 |
Εδώ, η κυρία κρεμάει στη βιτρίνα του εστιατορίου την αφίσα του NRA. Η φράση "We do our part", σημαίνει κάτι σαν "Κάνουμε το καθήκον μας", το οποίο υπονοεί ότι "...προσφέρουμε-κερνάμε κάτι, βοηθάμε, δεχόμαστε κουπόνια NRA κ.λπ.., τέλος πάντων ...συντασσόμαστε με την προσπάθεια του Ρούσβελτ!". Γιατί κάποιοι, τότε, το πρόγραμμα NRA, το θεωρούσαν ...κομμουνιστικό!
|
 |
| Να και τα γραμματόσημα ...ΕΝΑΡΕ, για να δουλεύουν και τα ταχυδρομεία |
 |
| Και δυο γραμματάκια, σταλμένα με NRA των τριών σεντς, στην Ευγενία και στον Δαυίδ... (Αρχείο Σπύρου Παπαϊωάννου) |
 |
| Σε μια αφίσα, που θυμίζει πινακίδα φορτηγού, πάντα με το σήμα NRA, διαβάζουμε: ΓΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗ, ΒΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΟΡΤΗΓΩΝ |
 |
Εδώ, μόνο ένα
σχόλιο ταιριάζει: "Μάθανε πως
πηδιόμαστε, πλακώσανε κι οι γύφτοι".
Όπου "γύφτοι", εδώ, είναι οι εργοδότες
(employers) με τα "Εναρέ" σηματάκια
στο πέτο τους, αφού αυτά τα μούτρα
ξέρουν καλάαα τις διεθνείς παροιμίες
"φασούλι το φασούλι..." και "ο
λύκος, στην αναμπουμπούλα...". Πλάκα
είναι που γράφεται και στα δικά τους
σήματα το "We do our part" = "Κάνουμε
το καθήκον μας". Τώρα ποιο είναι το
δικό τους "καθήκον", ε αυτό είναι
...άλλου ιερέως ευαγγέλιον. (Και γιατί
-πάντα- όλ' αυτά θυμίζουν την ...αιωνία
Ελλα-δούλα μας; Έλα ...μουντέ!)
|
Ξαναγυρίζουμε (για να τελειώνουμε...) στο τραγούδι "Εργάτης τιμημένος" και σ' εκείνον που προσπαθεί να ψήσει τη μικρούλα και της υπόσχεται πολλά, αλλά ...και στο στιχάκι Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ...
Ανάμεσα, λοιπόν, στα κουπόνια NRA (εναρέ) ήταν και κάποια με τα οποία μπορούσε, ας πούμε νιόπαντρο ζευγάρι, να προμηθευτεί βασικά πράγματα για το νέο σπιτικό τους. Κι αυτά τα βασικά θα ήταν 3-4 καρέκλες, ένα τραπέζι, ένα κρεβάτι, μία κρεμάστρα, καταλαβαίνετε... Αυτός, όμως θέλει τόσο πολύ το κορίτσι, που του υπόσχεται "καναπέ", ένα έπιπλο δηλαδή που τότε είχαν μόνο πλούσιοι και που για τους φτωχούς ήταν ένα όνειρο. Τώρα με το ένα "ρε", θα σού πάρω καναπέ...
Για ...ιστορικούς και μόνο λόγους, θα θεωρούσα παράλειψη να μην ακούσετε και μία ακόμα ηχογράφηση του "Εργάτη", αλλά στην εκδοχή του Δούσα, αυτή που έγινε (μάλλον) το 1945 στην Αμερική από τον Κώστα Μακρή ή Σαμιώτη, με κύριο όργανο το βιολί. Και με άλλον τίτλο! Τη θεωρώ ευφάνταση και ...καρδιολογική.
Εκατό δραχμές τη μέρα, Κώστας Μακρής ή Σαμιώτης, 1945; |
| Δεν είναι στα καλύτερά της η ετικέτα, αλλά από το τίποτα... |
Επιμύθιον καναπέ...
Την ιδέα για αγορά καναπέ στη γκόμενα (προκειμένου να τη ...ρίξει), δεν την είχε πρώτος ο Κώστας Δούσας, το 1935 στο Αμέρικα, στο Σικάγο. Πρώτος την είχε ο Α. Κωστής, δηλαδή ο Κώστας Μπέζος, το 1931 στην Αθήνα, όταν και ηχογραφούσε το τραγούδι του "Τούτο το καλοκαιράκι". Στο σημείο 2:57, ακούμε: Θα σου πάρω και καναπεδάκι να ρουφάς ναργιλεδάκι...
Τούτο το καλοκαιράκι-Α. Κωστή (Κώστα Μπέζου), 1931, Κ. Μπέζος
Τούτο το καλοκαιράκι-Α. Κωστή (Κώστα Μπέζου), 1931, Κ. Μπέζος
Και τέλος, με τα καναπεδάκια και τους καναπέδες.
*************************************************************************Δίσκοι (CD), με επιμέλειά μου
Εδώ σας έχω τις φωτογραφίες των εξωφύλλων κάποιων δίσκων, τους οποίους επιμελήθηκα ποικιλότροπα. Βέβαια, δε βγαίνει από το μυαλό μου ότι θα ήθελα κάποια στιγμή να "ανεβούν" και τα τραγούδια των δίσκων και με ένα "κλικ" (εκ του ρήματος "κλικάρω" σύμφωνα με τη γραμματική του ...Τζαρτζάνου) να μπορείτε και να τα ακούσετε. (Αλλά, τι να πρωτοκάνεις;)
ΤΑ "ΑΚΑΥΤΑ" ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
Σμυρναίικα από το 1909 ως το 1945, σε άψογο ήχο. Μία παραγωγή της ΕΡΤ3 και της δισκογραφικής εταιρείας "ANO KATO RECORDS", με 8-σέλιδο ένθετο, σημείωμα και φωτογραφικό υλικό.
 |
| Τα "άκαυτα" τραγούδια της Σμύρνης |
Οι ρεμπέτισσες του '30
Είκοσι εμβληματικά τραγούδια τα οποία περιγράφουν τη ρεμπέτισσα του '30, ίσως την πιο ελεύθερη γυναίκα της νεότερης Ελλάδας (χωρίς σχετικούς νόμους, διατάξεις, ψηφίσματα, οργανώσεις, πλακάτ και ...ποσοστώσεις).
Μία παραγωγή της "ANO KATO RECORDS" και ενός χορηγού, ο οποίος -στο τέλος- δεν ήθελε να εμφανιστεί η φίρμα του στο εξώφυλλο! (Άβυσσος...).
Με 12-σέλιδο ένθετο, σημειώματα, φωτογραφίες και ήχο ...ατσαλάκωτο.
 |
| Οι πιο ελεύθερες γυναίκες της νεότερης Ελλάδας... Ο επαναστάτης λαογράφος Ηλίας Πετρόπουλος, έγραφε, ότι μπροστά στις ρεμπέτισσες, οι φεμινίστριες φαντάζουν κωμικά πρόσωπα. (Ε, δεν είχε κι άδικο, κυρίως αν σκεφτούμε τις Αμερικανίδες φεμινίστριες και το γενναίο ξέχεσμα που τους έκανε ο Νόρμαν Μέιλερ, στον Κατάδικο του σεξ) |
Ο Πειραιάς και το ρεμπέτικο τραγούδι
Ένα σιντί με 24 τραγούδια που υμνούν με διάφορους τρόπου τον Πειραιά, συνόδευε το περίφημο ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2006, το οποίο επιμελήθηκε μέχρι το τελευταίο ...τετραγωνικό εκατοστό του, ο Σπύρος Παπαϊωάννου και το εξέδωσε "Το λιμάνι της αγωνίας".
 |
| Δυσεύρετο από τον πρώτο μήνα της κυκλοφορίας του... Τώρα κοστίζει ένα σωρό λεφτά, στην πιάτσα των ...πονηρών! |
Ρεμπέτικη Εστουδιαντίνα
Η Ελληνική Ραδιοφωνία (επί Γιάννη Τζαννετάκου), ο Δήμος Ηλιούπολης και η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς (τους άλλους προϊστάμενους δεν τους αναφέρω γιατί δεν τους θυμάμαι, τόση εντύπωση ΔΕΝ μού έκαναν...), έβαλαν το κατιτίς τους κι έτσι έγινε η παραγωγή ενός δίσκου μιας ομάδας εφήβων μαθητών λυκείου στην Ηλιούπολη, οι οποίοι λάτρεψαν τα ρεμπέτικα και τα μικρασιάτικα. Θεωρώ τη εργασία τους υψηλών προδιαγραφών.
 |
| Μακάρι να γινόντουσαν συχνότερα τέτοια εγχειρήματα... Κάποια στιγμή θα σας ανεβάσω όλα τα τραγούδια ! |
"ΜΗ ΜΟΥ ΧΑΛΑΣ ΤΑ ΓΟΥΣΤΑ ΜΟΥ"
Και μετά τους έφηβους, να και τα ...νήπια!
Ένα "Ρεμπέτικο σεργιάνι", λοιπόν, προσφέρουν οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μυτιληνιών Σάμου, σ' αυτό το σιντί, με την καθοδήγηση και την απεριόριστη αγάπη του διευθυντή του σχολείου Μανόλη Σκάρου. 23 τραγούδια κι ένα 12-σέλιδο ένθετο περιέχει ο δίσκος. Σπάνιο να τον βρεις τώρα...
 |
| Τα ...μωρά, εδώ, βάζουν γυαλιά σε κάποιους παππούδες... |
Χασικλίδικα μελωδήματα
Είναι το σιντάκι που συνοδεύει το ...τριζάτο (σα ...ναργιλέ) βιβλίο του Διονύση Μανιάτη "Χασικλίδικα μελωδήματα", το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "ΕΥΡΩΤΑΣ". Και ήταν μία ιδέα του Αγάθωνα, να γίνει το σιντί.
Πήραμε, λοιπόν 21 ηχογραφήσεις, από τις ζόρικες παραστάσεις που δίναμε ...μόνο για πονηρεμένο κοινό και τις κάναμε ένα σιντάκι, δώρο στον συγγραφέα Διονύση και στον εκδότη Γιάννη. (Γεια σας μάγκες...).
 |
| Μεγάλο ...μυστικό από ποια ζωντανά "κόλπα" πήραμε τα τραγούδια. (Ελπίζω να καταλάβατε γιατί...) (Απ' τα χειρότερα που υπάρχουν -σ' αυτόν τον μάταιο κόζμο, το σίγμα με ζήτα περικαλώ- είναι η μικροψυχία) |
Περί της λέξεως "ρεμπέτικο" το ανάγνωσμα...
Βάζω, εδώ με την ευκαιρία, το σιντάκι που έκανα για το βιβλίο μου με τον ως άνω τίτλο. Ένα σιντί με 21 τραγούδια τα οποία χαρακτηρίστηκαν ως "ρεμπέτικα", στις ετικέτες των δίσκων τους, ενώ ΚΑΝΕΝΑ από αυτά δεν είναι ρεμπέτικο, αλλά ούτε και είναι τραγούδια που γράφτηκαν από τη μαγκιά. Και το κάνω αυτό για να τονίσω άλλη μία φορά, ότι στην αρχή η λέξη "ρεμπέτικο" χαρακτήριζε μόνο κάποια ...μποέμικα και επιθεωρησιακής αύρας τραγούδια. Και κάνω πλάκα με τις ανοησίες που γράφονται (ακόμα και σήμερα) στα λεξικά για την προέλευση της λέξης "ρεμπέτικο" και μάλιστα ανοησίες ...ατεκμηρίωτες. (Σαν τον άλλον, και σοβαρό άνθρωπο, που έγραφε ότι κατάγεται από τη σλάβικη λέξη "rebenoc" και του ...σλάβου τα εννιάμερα). Α, μα πιά!
 |
| Επαναλαμβάνω, του ...σλάβου τα εννιάμερα για το τι ακούμε για την προέλευση της ...δυστυχούς λέξεως "ρεμπέτικο"! |
*********************************************************************
