Ξέρω μια ...χούφτα ανατολίτικα πολυαγαπημένα τραγούδια, τα οποία η καρδιά μου δε θα τα αντάλλασσε ποτέ ούτε με τη μισή σοβαρή (...ονομαζόμενη) μουσική της Δύσης. Η λογική μου, από την άλλη, μου λέει άλλα! Όμως εγώ, με την καρδιά μου (την ...ψυχή μου ας πούμε) "θεραπεύομαι" και ευτυχώ! Η λογική, μού είναι χρήσιμη για να φυλάει (να ...προσέχει) το σώμα που περιέχει την ψυχή. Και μη μπερδευτείτε! Δεν πιστεύω ούτε σε ...επουράνια υπέρτατα όντα ή δυνάμεις, αλλά ούτε και στην ύπαρξη ...δευτέρου ημιχρόνου! (Είμαστε ...αιωνίως εφήμεροι).
Ανάμεσα, λοιπόν, σ' αυτά τα τραγούδια (της ...χούφτας) είναι και ο "Κατιφές". Ένα ιδιαίτερα "ακριβό" μουσικό κόσμημα, τονισμένο στο μακάμ "ουσάκ" ή (...κοντά) στον ήχο πλ. Α' της βυζαντινής μουσικής. Και πάνω στην απερίγραπτα ...πολυσυναισθηματική "ηδονική" μελωδία του, έχουν μπει στιχάκια σε διάφορες γλώσσες. Το τραγούδι έχει τουρκική καταγωγή, με τίτλο "Kadifeden kesesi" ("Βελούδινη θήκη"). Στα ελληνικά έχει -συνηθέστερα- τον τίτλο "Κατιφέ". Στα σεφαραδίτικα-ισπανοεβραίικα, λέγεται "De tus lavios korre miel" ("Απ' τα χείλη σου στάζει μέλι").
Πάμε και σε λίγα γλωσσολογικά και άλλα ...τινά. Στα ελληνικά "κατιφές", σημαίνει: α. βελούδο και β. είδος λουλουδιού. Η λέξη είναι τουρκική, όπως καταλάβατε, αφού στα τουρκικά "kadife" σημαίνει "βελούδο". Το λουλούδι που στα ελληνικά λέμε "κατιφέ" είναι η "καλεντούλα η φαρμακευτική", με επιστημονικό όνομα "Tagetes erecta". Πρόκειται για παμπάλαιο είδος λουλουδιού και ευδοκιμεί σε κάθε τόπο με εύκρατο κλίμα. Να το! Μυρίζει κιόλας...
 |
| Κατιφέδες, ...διαλέξτε! |
Ο κατιφές έχει φαρμακευτικές ιδιότητες, κυρίως ως αντισηπτικό και θεραπευτικό δερματικών προβλημάτων, πιο πολύ εγκαυμάτων. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν και ως βότανο που ...ξανανιώνει! Έχει όμως κι άλλες χρήσεις, όπως για παράδειγμά για βαφές υφασμάτων.
Στα αγγλικά ο κατιφές ονομάζεται "marigold". Και πάμε στα τραγούδια τώρα, με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι για πρώτη φορά μού έτυχε ηχητικό υλικό σε τόσο κακή κατάσταση. Συγκαταβατικά και με χαμόγελο ...ικανοποίησης, σκέφτηκα ότι η μεγάλη φθορά των δίσκων, είναι -προφανώς- ευθέως ανάλογη της λατρείας στα τραγούδια, δηλαδή της μεγάλης χρήσης τους!
Έλα ν' αλλάξουμε καρδιές, να πάρεις τη δική μου,
να δεις πώς βασανίζεται για σένα το κορμί μου.
(Το 4ο στιχάκι, στην ηχογράφηση του "Κατιφέ" με τη Ρόζα)
Έλα ν' αλλάξουμε καρδιές, να πάρεις τη δική μου,
να δεις πώς βασανίζεται για σένα το κορμί μου.
(Το 4ο στιχάκι, στην ηχογράφηση του "Κατιφέ" με τη Ρόζα)
Κατιφέ, Σουλτάνα Κ. Πούλου, ΗΠΑ 1926-27;
Κατιφέ (Μπαχριέ τσιφτετέλι), Γρηγόρης Ασίκης, 1928
Κατιφές, Αντώνης Νταλγκάς, 16-6-1928 (καμιά φορά έχω και ...ημερομηνία)
Κατηφές, Κα Πιπίνα, Πόλη, 1929
 |
Κατιφέ, Βαγγ. Σωφρονίου, 1929
Κατιφέ, Δ. Ατραΐδης, 1929
Κατιφέ (Τα τσαχπίνικά σου μάτια), Μ. Πολίτισσα, 1929
 |
| Να και τρεις όμορφες ετικέτες! Η πρώτη από αριστερά, προέρχεται από το αρχείο του Σπύρου Παπαϊωάννου. |
Κατιφές, Ρόζα Εσκενάζυ, 1931-32;
 |
| Να ξανατονίσω, ότι έχω πολλές επιφυλάξεις για το αν η εικονιζόμενη ση δεξιά εικόνα, είναι η Σουλτάνα Κ. Πούλου, αν και επέμενε το πρόσωπο που μου την πάσαρε! Ας έιναι... |
Kadifeden kesesi, Marko Melkon, ΗΠΑ, 1945; (στα τουρκικά)
 |
| Εδώ, ο αρμενικής καταγωγής μετανάστης στο Αμέρικα -από το 1917;- Μάρκος Μελκών-Αλεμσεριάν, ο οποίος τραγουδούσε στα αρμενικά, τουρκικά και ελληνικά. Αφήνω πια που ήταν και κορυφαίος στο ούτι! |
Kadifeden Kesesi (Yeni Kadife), Hafiz Burhan, Πόλη, 1930; (στα τουρκικά)
 |
| Hafiz Burhan, κορυφαίος Τούρκος ερμηνευτής, Πολίτης και σύγχρονος του Αντώνη Νταλγκά |
De tus lavios korre miel (Κατιφές), Jack Mayesh, ΗΠΑ, 1948 (στα σεφαραδίτικα)
