Φυλακές Συγγρού

Είναι οι φυλακές που έχτισε ο ονομαζόμενος "Μέγας Εθνικός Ευεργέτης", ο Ανδρέας Συγγρός, (Πόλη 1830 - Αθήνα 1899) ένας έμπορος, τραπεζίτης , πολιτικός και μέγας "σκανδαλιάρης", αφού άφησε εποχή με τα χρηματιστηριακά σκάνδαλά του, τα αποκαλούμενα και "Λαυρεωτικά", τα οποία είχαν σαν συνέπεια το πέσιμο της κυβέρνησης του Επ. Δεληγιώργη. 'Ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του, ίσως επειδή τού ήταν ...βαρύ (λόγω της βρόμικης προελεύσεώς του) για να το πάρει μαζί του στον "άλλονε ντουνιά" -που λέει ο κι Μάρκος- και ακολουθώντας την τακτική άλλων ...μπουμπουκιών ευεργετών, το άφησε στο ελληνικό κράτος κι έτσι χτίστηκαν μερικά χρήσιμα κοινωνικά ιδρύματα. Πάντως, για τη "μουτράκλα" αυτή, μπείτε τε στο διαδίκτυο και διαβάστε και κρίνετε μόνοι σας, αφού υπάρχουν όλες οι απόψεις...
Περιοριζόμαστε στις φυλακές του, λοιπόν, οι οποίες ανεγέρθηκαν το 1885 και γκρεμίστηκαν το 1960 για να χτιστούν οι προσφυγικές πολυκατοικίες. Ο Συγγρός -και φίλος στενός του Τρικούπη- ανέλαβε όλο το κόστος ανέγερσης των φυλακών. Το δημόσιο διέθεσε, για την ανέγερση, μία έκταση 24 στρεμμάτων στη θέση -τότε- Χαμοστέρνα ή Βουνό, του δήμου Αθηναίων. Το χτίσιμο της φυλακής κράτησε δύο χρόνια και το 1887 έγιναν τα εγκαίνια. Ο ...ευεργέτης έγραψε πάνω από την είσοδο: ΠΡΟΣΗΚΕΙ ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΕΝ ΤΙΜΩΡΙΑ, ΟΝΤΙ ΒΕΛΤΙΟΝΙ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ. Ήγουν "Πρέπει κάθε τιμωρημένος να γίνεται καλύτερος". Για δείτε...

Ρε τον μπαγάσα, θράσος που το 'χε... (Καθρέφτη, όμως, δεν πρέπει να 'χε)

"Ζυγίστε" και φάτσα...

Δεν μπορεί να βεβαιωθεί αν πράγματι επιτυγχανόταν ο μεγαλόπνοος αυτός στόχος του «ευεργέτου». Το σίγουρο πάντως είναι ότι όποιος τιμωρημένος εφιλοξενείτο στο ευαγές ίδρυμά του (στο οποίο έμπαιναν αβέρτα-κουβέρτα όχι μόνο τα καλύτερα «καύσιμα», αλλά και όλα τα απαραίτητα εργαλεία χρήσεώς τους), γινόταν σίγουρα ένας καλύτερος χασικλής. Υπερβολή; Καθόλου. Προσέξτε: Μόλις πέντε χρόνια μετά τη λειτουργία τους, δηλαδή το 1893, κάποια επίσημη κρατική επιτροπή ελέγχου, διαπίστωσε ότι το "ίδρυμα" είχε μετατραπεί σε (σας γράφω την αναφορά της επιτροπής): ...ελεεινόν καταγώγιον εν ώ εν συμφυρμώ συνηγελάζοντο και διέπραττον πάντα τα αίσχη άνθρωποι εκ συστήματος εγκληματίαι μετ' ανήβων υποπεσόντων εξ απειρίας σε σφάλματα... και ...πάντα φαύλα πάθη ικανοποιούντο πληρέστατα... Λαμπρά!
Οι ...αδίσταχτοι ρεμπέτες, βέβαια, είχαν άλλη γλώσσα και τα 'λεγαν πιο λιτά και κυρίως κατανοητά. Τρία, τουλάχιστον, ρεμπέτικα βεβαιώνουν για τις δραστηριότητες εκεί μέσα:
1. Στο τραγούδι «ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΣΙΚΛΗΣ», ηχογραφημένο δύο φορές, το 1930 και το 1931 ακούμε: «Μέσα στου Συγγρού τη φυλακή βρίσκεις λουλά και τουμπεκί, έχει φίνους χασικλήδες που ‘ναι όλοι μερακλήδες…» και παρακάτω «Ρε συ Γιάννη Αχειλά γέμισέ μας το λουλά, κάνε γρήγορα μικρέ φέρε μας τον αργιλέ…». Δηλαδή το ιδρυματάκι του «ευεργέτη», ήταν κανονικότατος τεκές με προσωπικό, που μάλιστα δεχόταν και παραγγελίες. Αφήστε που μετά την χρήση έπιαναν και τα όργανα, σύμφωνα με το άσμα. Και μη ρωτήσετε τι έκαναν οι διοικούντες και οι φρουροί.

Γιάννης ο χασικλής (Ιωάννης Πρίμος) - Α. Κωστής, 1930

Ρεμπέτικο ρεπορτάζ (και αξιόπιστο, ε;) για τις Φυλακές του Συγγρού, με τον Γ. Καμβύση

Γιάννης ο χασικλής (Ιωάννης Πρίμος) - Γ. Καμβύσης, 1931

2. Στο παραδοσιακό «ΜΕΣ’ ΣΤΟΥ ΣΥΓΓΡΟΥ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ», με την Μ. Παπαγκίκα – 1926, ακούμε: «Μεσ’ στου Συγγρού τη φυλακή σκοτώσαν ένα χασικλή».

Μες στου Συγγρού τη φυλακή - Μαρίκα Παπαγκίκα, 1926

Στο παραδοσιακό «ΝΤΕΡΒΙΣΗΣ», πάλι με την Παπαγκίκα -1927, ακούμε: «Μεσ’ στου Τσιγγρού τη φυλακή εγίνηκε μια συμπλοκή, μέσα σ’ αυτή τη συμπλοκή λαβώσαν ένα χασικλή». Τεκέδες, φόνοι, τραυματισμοί κ.λ.π., αυτό δεν ήταν σωφρονιστήριο, αλλά κανονικότατο διαφθορείο. Μάλιστα! Τέτοιο ήταν το έργο, δηλαδή η φυλακή, του εθνικού «ευεργέτη» Ανδρέα Συγγρού στην οποία κάθε τιμωρημένος έπρεπε να γίνεται καλύτερος.

Ντερβίσης, Μ. Παπαγκίκα, 1927

Ένας άλλος, άμυαλος για το χατίρι μιας μικρής, θέλει ρακί μες στου Συγγρού, λες κι είναι σε ταβέρνα... Α! λέει ότι "...θα κάνει νέο έγκλημα...". Θα πήρε καλή εκπαίδευση εκεί μέσα, φαίνεται, το παιδί. Ε, φρόντισε ο ...ευεργέτης που έκανε το ίδρυμα!